Schronisko na Kukulu
48°14′12″N 24°32′30″E/48,236667 24,541667.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
ok. 1200 m n.p.m. |
| Data otwarcia |
23 grudnia 1938 |
| Właściciel |
Związek Osadników |
Położenie na mapie Czarnohory  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Beskidów Wschodnich  | |
| 48°14′12″N 24°32′30″E/48,236667 24,541667
| |
Schronisko na Kukulu lub pod Kukulem – nieistniejące obecnie schronisko turystyczne pod szczytem Kukula (Kukuła; 1540 m n.p.m.) od strony Worochty w Czarnohorze. Jego właścicielem był Związek Osadników[1][2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budynek powstał na terenie należącym do Lasów Państwowych jako ośrodek sportów zimowych dla młodzieży z Kresów Wschodnich[1][3]. Wybudowano go na wysokości 1200[1]–1250 m n.p.m.[2]
Obiekt mógł pomieścić 100 osób (według niektórych: 105[2]) w dwu-, cztero- i ośmioosobowych pokojach, a także w jednej sali zbiorowej dla 18 osób[1][4] (łącznie 23 pomieszczenia)[2]. Dwukondygnacyjny budynek zbudowano na planie kwadratu, którego trzy boki zajmowały skrzydła budynku, natomiast czwarty stanowiło ogrodzenie wewnętrznego kwadratowego dziedzińca z umieszczoną pośrodku bramą wejściową[5].
Parter drewnianego budynku zajmowały przede wszystkim pomieszczenia wspólne: sień, pomieszczenie na narty, jadalnia, świetlica, trzy kuchnie, toalety, męskie prysznice oraz pokój kierownika i biur. Poza nimi na parterze znajdowało się również kilka pokojów dla gości schroniska. Na piętrze znajdowała się reszta pokojów oraz toalety damskie, a na poddaszu – sala wspólna. Budynek był podpiwniczony, w podziemiu umieszczono pralnię, spalinowy agregat prądotwórczy dostarczającą schronisku energii elektrycznej, kotłownię, parnię, magazyny oraz rezerwowe prysznice na wypadek dużego obłożenia obiektu. Wodę schronisku dostarczał krótki wodociąg czerpiący z niewielkiej zapory na pobliskim strumieniu. Budynek posiadał centralne ogrzewanie[2][6][7]. W schronisku działało pośrednictwo pocztowe, budynek posiadał też połączenie telefoniczne z Worochtą[2].
Architektura budowli nawiązywała do huculskiej grażdy i w formie i sposobie wykonania przypominała wybudowane kilka lat wcześniej Schronisko na Kostrzycy[8]. Części nadziemne wybudowano z heblowanych półpni świerkowych łączonych na pióro[8]. Dach kryty był dranicą położoną na warstwie papy i desek[8]. W ramach przygotowań do budowy schroniska wykonano drogę samochodową łączącą zbocza góry z Worochtą. Uporządkowano także narciarską trasę zjazdową: marsz pod górę obliczano na dwie i pół godziny, zjazd na ok. 40 minut[1].
Budowa trwała blisko dwa lata, większość prac wykonali przy niej lokalni cieśle, majstrowie Petryczuk i Harasymiuk wraz z ekipami. Także drewno na budowę pochodziło z pobliskich lasów. Blisko 30% kosztów pochłonął transport, bowiem w połowie wysokości zbocza konieczne było przeładowywanie materiałów na zwierzęta juczne[8].
Schronisko działało od 23 grudnia 1938 r., natomiast jego uroczyste otwarcie i poświęcenie miało miejsce 6 stycznia 1939 r. Uroczystości przewodniczył kpt. Adolf Abram, a poświęcenia dokonał ks. kapelan Piotr Śledziewski z Wilna[7]. Depesze gratulacyjne z okazji oddania obiektu do użytku nadesłali m.in. minister spraw wojskowych gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki, Naczelny Dyrektor Lasów Państwowych Adam Loret, wojewoda Henryk Józewski wraz z małżonką, minister Wacław Staniszewski i prezes Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego Ferdynand Goetel[9].
-
Rzuty i przekrój schroniska -
Widok wewnętrznej werandy (1939) -
Widok z zewnątrz (1939) -
Schronisko krótko po otwarciu -
Pozostałości schroniska (2015) -
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Szlaki turystyczne w 1936[edytuj | edytuj kod]
Ze szczytu Kukula rozchodziły się następujące szlaki turystyczne:
- do Worochty przez Kiczerę (1248 m n.p.m.) do stacji kolejki leśnej w Ozirnem [1],
- do Foreszczenki,
- do schroniska na Zaroślaku przez Wielką Koźmieską (1575 m n.p.m.) i Małą Koźmieską (1410 m n.p.m.) i dalej na Howerlę (2068 m n.p.m.),
- na Howerlę bezpośrednio z Wielkiej Koźmieskiej,
- wzdłuż granicy państwa do Woronienki przez Hryhorówkę (1378 m n.p.m.)[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Marzyński 1939 ↓, s. 54.
- ↑ a b c d e f Otwarcie schroniska turystycznego na Kukulu koło Worochty. „Wschód”. Nr 113, s. 8, 15 stycznia 1939.
- ↑ Uroczystość… 1939 ↓, s. 49.
- ↑ Tokarski 1939 ↓, s. 70.
- ↑ Marzyński 1939 ↓, s. 54–56.
- ↑ Marzyński 1939 ↓, s. 54–55.
- ↑ a b Uroczystość… 1939 ↓, s. 50.
- ↑ a b c d Marzyński 1939 ↓, s. 55.
- ↑ Uroczystość… 1939 ↓, s. 51.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Marzyński, Schronisko turystyczne na Kukulu koło Worochty, „Architektura i Budownictwo”, Jan Poliński (red.), 4/5, Rok XV, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Architektów Polskich, 1939, s. 54–56.
- Zbigniew Tokarski, Ważniejsze wydarzenia turystyczne w pierwszym kwartale 1939 r., „Turyzm polski”, Stanisław Leszczycki (red. odpow.), 4, Kraków: Studium Turyzmu U. J., kwiecień 1939, s. 70 [dostęp 2015-08-18].
- uczestnik, Uroczystość otwarcia i poświęcenia schroniska i domu wypoczynkowego na Kukulu pod Worochtą, „Rolnik i Zagroda”, Jerzy Bonkowicz-Sittauer (red. nacz.), 21, Warszawa: Centralny Związek Osadników Wojskowych, 1939, s. 49–51, OCLC 751008723 [dostęp 2015-08-18].
- Regulamin Górskiej Odznaki Turystycznej PTT Kraków 1936, str. 71-72, dostęp [2013-09-17]
- Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Żabie (pas 56, słup 39), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1933 (pol.).
