Serau
| Capricornis | |||
| Ogilby, 1837[1] | |||
 Serau kędzierzawy (C. crispus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
serau | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Serau[5] (Capricornis) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w górach Azji od Himalajów po Sumatrę oraz na Tajwanie i w Japonii[6][7][8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 80–170 cm, długość ogona 6–16 cm, długość ucha 17–21 cm, wysokość w kłębie 50–100 cm; długość rogów 12–34 cm; masa ciała 18–160 kg[6][9].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1837 roku irlandzki przyrodnik William Ogilby w artykule poświęconym rodzajom przeżuwaczy opublikowanym na łamach Proceedings of the Zoological Society of London[1]. Na gatunek typowy Ogilby wyznaczył (oryginalne oznaczenie) Antilope thar Hodgson, 1831.
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Capricornis (Capricornus): łac. capricornus ‘koziorożec’, od capra ‘koza’; cornu, cornus lub cornum, corni ‘róg’[10].
- Nemotragus: łac. nemus, nemoris ‘las, gaj’, od gr. νεμος nemos ‘polana, pastwisko’, od νεμω nemō ‘pędzić na pastwisko’; τραγος tragos ‘kozioł’[11]. Gatunek typowy: Heude wymienił sześć gatunków – Capricornis argyrochaetes Heude, 1888 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799), Capricornis cornutus Heude, 1894 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799), Capricornis erythropygius Heude, 1897 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799), Capricornis microdonticus Heude, 1898 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799), Capricornis platyrhinus Heude, 1897 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799) i Capricornis ungulosus Heude, 1894 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Capricornis erythropygius Heude, 1894 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799).
- Capricornulus: rodzaj Capricornis Ogilby, 1837; łac. przyrostek zdrabniający -ulus[10]. Gatunek typowy: Heude wymienił trzy gatunki – Antilope crispa Temminck, 1836, Capricornis pryerianus Heude, 1894 (= Antilope crispa Temminck, 1836) i Capricornulus saxicola Heude, 1898 (= Antilope crispa Temminck, 1836) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Antilope crispa Temminck., 1836.
- Lithotragus: gr. λιθος lithos ‘kamień, skała’; τραγος tragos ‘kozioł’[12]. Gatunek typowy: Heude wymienił pięć gatunków – Capricornis maritimus[a] Heude, 1888, Capricornis benetianus Heude, 1894 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799), Capricornis berthetianus Heude, 1898 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799), Capricornis marcolinus Heude, 1897 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799) i Capricornis rocherianus Heude, 1894 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Capricornis maritimus Heude, 1888.
- Austritragus: łac. auster, austri ‘południe’; gr. τραγος tragos ‘kozioł’[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Antilope sumatraensis Bechstein, 1799.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]W zależności od ujęcia systematycznego do rodzaju zalicza się 4 (C. crispus, C. rubidus, C. sumatraensis i C. swinhoei)[14][9], 6 (C. crispus, C. milneedwardsii, C. rubidus, C. sumatraensis, C. swinhoei i C. thar)[8] lub 7 (C. crispus, C. maritimus, C. milneedwardsii, C. rubidus, C. sumatraensis, C. swinhoei i C. thar)[7][6] występujących współcześnie gatunków; tutaj klasyfikacja za Mammals Diversity Database i All the Mammals of the World (2023)[14][9]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[5] | Podgatunki[7][6][9] | Rozmieszczenie geograficzne[7][6][9] | Podstawowe wymiary[7][9][c] | Status IUCN[15] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Capricornis sumatrensis | (Bechstein, 1799) | serau białogrzywy | 4 podgatunków | południowe zbocza Himalajów (północne Indie, Nepal, Bhutan i Bangladesz), na wschód do środkowej i południowo-wschodniej Chińskiej Republiki Ludowej, kontynentalna południowo-wschodnia Azja, północna i zachodnia Sumatra (góry Barisan) | DC: 140–170 cm DO: 11–16 cm MC: 85–160 kg |
VU |
 |
Capricornis rubidus | Blyth, 1863 | serau rudy | gatunek monotypowy | północna (prawdopodobnie zachodnia) Mjanma, sąsiadujące wschodnie Indie i Chińska Republika Ludowa (Junnan); granice nieznane | DC: 140–155 cm DO: brak danych MC: brak danych |
VU |
 |
Capricornis crispus | (Temminck, 1836) | serau kędzierzawy | gatunek monotypowy | Japonia (Honsiu, Sikoku i Kiusiu) | DC: brak danych DO: 6–8 cm MC: 31–48 kg |
LC |
 |
Capricornis swinhoei | J.E. Gray, 1862 | serau tajwański | gatunek monotypowy | stromy, górzysty teren w lasach Tajwanu | DC: 80–114 cm DO: 7–12 cm MC: 18–30 kg |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony.
Opisano również wymarły plejstoceński gatunek z Chińskiej Republiki Ludowej[16]:
- Capricornis kanjereus Colbert & Hooijer, 1953
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b W. Ogilby. On the generic characters of Ruminants. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 4, s. 139, 1836. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. Notice of a New „Wild Goat” (Capricornus Swinhoei) from the Island of Formosa. „The Annals and magazine of natural history”. Third series. 10, s. 320, 1862. (ang.).
- ↑ a b c Heude 1898 ↓, s. 13.
- ↑ Heude 1898 ↓, s. 14.
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 183. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 368. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d e C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 747–749. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Capricornis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 624. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 158.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 452.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 379.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 130.
- ↑ a b N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-04]. (ang.).
- ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).
- ↑ E.H. Colbert & D.A. Hooijer. Pleistocene mammals from the limestone fissures of Szechwan, China. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 102, s. 127, 1953. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- P.M. Heude. Capricornes de Moupin. „Mémoires concernant l’histoire naturelle de l’Empire chinois”. 4 (1), s. 1–14, 1898. (fr.).
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).