Seweryn Krzemieniewski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Seweryn Józef Krzemieniewski (ur. 4 stycznia 1871 w Kowiesach, województwo siedleckie, zm. 24 kwietnia 1945 w Krakowie) – polski botanik, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego.

Ukończył gimnazjum w Siedlcach; podjął początkowo studia medyczne na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim (1892-1894), by przenieść się na nauki przyrodnicze, a w 1895 zmienić uczelnię na Uniwersytet Jagielloński. Tamże ukończył studia w 1898 i został demonstratorem w Katedrze Fizjologii Roślin; lata 1900-1902 spędził w Akademii Rolniczej w Dublanach jako asystent w Katedrze Botaniki. W 1902 powrócił na Uniwersytet Jagielloński i został asystentem w Katedrze Fizjologii Roślin u Emila Godlewskiego (starszego). W 1905 doktoryzował się na Uniwersytecie Jagiellońskim, cztery lata później obronił rozprawę habilitacyjną. Odbył także studia specjalistyczne w Delft i Lipsku.

Od 1931 był członkiem korespondentem, a od 1938 - członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności; od 1903 był współpracownikiem (od 1931 członkiem) Komisji Fizjograficznej Akademii Umiejętności (od 1919 PAU)[1].

W latach 1909-1919 był profesorem botaniki Akademii Rolniczej w Dublanach. Od 1911 kierował Stacją Doświadczalną Botaniczno-Rolniczą we Lwowie, a w 1919 został profesorem Uniwersytetu Lwowskiego. W latach 1923-1924 pełnił funkcję dziekana Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, 1931-1932 rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[2]. Od 1926 do 1939 jego asystentem był Walerian Bętkowski[3]

W okresie sowieckiej okupacji Lwowa 1939-1941 nadal prowadził działalność naukową. W sierpniu 1940 był gościem Wszechzwiązkowego Komitetu ds. Nauki ZSRR w Moskwie[4].

Od 1941 pracował jako karmiciel wszy zdrowych w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prof. Rudolfa Weigla we Lwowie, dzięki czemu - tak jak i inni tam zatrudnieni - uniknął niemieckich represji wobec Polaków. W 1944 osiadł w Krakowie. Pracował tamże w Instytucie Odo Bujwida, a krótko przed śmiercią podjął wykłady z anatomii i fizjologii roślin na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Działał w Polskiej Radzie Ochrony Przyrody, należał m.in. do Czechosłowackiej Akademii Pracy, Towarzystwa Naukowego we Lwowie, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego; od 1937 był prezesem Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Zainicjował powstanie rezerwatu flory stepowej w Krzywczycach pod Lwowem. Został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1937)[5][6]. Zmarł w Krakowie, pochowany jest na cmentarzu Rakowickim.

Żoną Seweryna Krzemieniewskiego była od 1899 Helena Józefa z Choynowskich, botanik, mikrobiolog, jego wieloletnia współpracownica, po II wojnie światowej profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.

Był autorem około 70 prac naukowych z fizjologii, mikrobiologii, rolnictwa, historii botaniki i ochrony przyrody. Zajmował się m.in. problemem podniesienia uprawy łąk i pastwisk podkarpackich i tatrzańskich.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815-1952).. Kraków 2002.
  2. ↑ Jan Draus: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1946. Portret kresowej uczelni. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2007, s. 25. ISBN 978-83-7188-964-6.
  3. ↑ Wanda Marciniak: Bętkowski Walerian mgr. W: Sylwetki polskich dydaktyków i nauczycieli biologii. Kielce: Perpetuum Mobile na zlecenie Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2014, s. 18. ISBN 978-83-64436-01-7.
  4. ↑ [Dzieje najnowsze: Tom 14, PAN, 1983]
  5. ↑ M.P. z 1937 r. Nr 260, poz. 410
  6. ↑ Odznaczenia w dniu Święta Niepodległości. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 258 z 13 listopada 1937. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Słownik biologów polskich (pod redakcją Stanisława Feliksiaka), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987
p • d • e
Rektorzy Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (1919-1939)
Antoni Jurasz (1918–1919) • Alfred Halban (1919–1920) • Emanuel Machek (1920–1921) • Jan Kasprowicz (1921–1922) • Stanisław Narajewski (1922–1923) • Juliusz Makarewicz (1923–1924) • Włodzimierz Sieradzki (1924–1925) • Edward Porębowicz (1925–1926) • Józef Siemiradzki (1926–1927) • Adam Gerstmann (1927–1928) • Leon Piniński (1928–1929) • Hilary Schramm (1929–1930) • Stanisław Witkowski (1930–1931) • Seweryn Krzemieniewski (1931–1932) • Adam Gerstmann (1932–1933) • Marceli Chlamtacz (1933) • Henryk Halban (1933) • Kamil Stefko (1933–1934, komisarz) • Jan Czekanowski (1934–1936) • Stanisław Kulczyński (1936–1938) • Edmund Bulanda (1938–1939) • Roman Longchamps de Bérier (1939)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Seweryn_Krzemieniewski&oldid=51615418”