Przejdź do zawartości

Seweryna Szmaglewska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Seweryna Szmaglewska
Seweryna Szmaglewska-Wiśniewska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 lutego 1916
Przygłów k. Piotrkowa Tryb.

Data i miejsce śmierci

7 lipca 1992
Warszawa

Narodowość

Polska

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Oświęcimski
Nagrody

Nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki (1973), Nagroda specjalna Kwatery Głównej ZHP (1979)

Fotografia nagrobna Seweryny Szmaglewskiej
Grób Seweryny Szmaglewskiej na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie

Seweryna Szmaglewska-Wiśniewska[1] (ur. 11 lutego 1916 w Przygłowie koło Piotrkowa Trybunalskiego, zm. 7 lipca 1992 w Warszawie) – polska pisarka, prozaiczka i autorka powieści dla młodzieży Czarne Stopy.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Córka Antoniego Szmaglewskiego, sekretarza gminy i Pelagii z Bystrońskich[2]. Po śmierci rodziców była wychowywana przez swoją nauczycielkę Aleksandrę Matusiakową[3]. Po ukończeniu żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego im. Królowej Jadwigi w Piotrkowie Trybunalskim wyjechała do Warszawy, gdzie uczęszczała do Studium Społeczno-Oświatowego Wolnej Wszechnicy Polskiej. Następnie studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz w Łodzi. W latach 1942–1945 była więziona w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. 18 stycznia 1945 pod Wodzisławiem Śląskim podjęła udaną próbę ucieczki z marszu śmierci[4]. Następnie skierowała się w kierunku północno-wschodnim, a z czasem udała się jeszcze dalej od trasy marszu[4]. Ostatecznie ukryła się w gospodarstwie Dolników w Boryni (dziś część Jastrzębia Zdroju)[5].

Po II wojnie światowej zamieszkała w Łodzi, w 1946 poślubiła architekta Witolda Wiśniewskiego i przeprowadziła się do Warszawy[2]. Zeznawała podczas procesów norymberskich. Wieloletnia wiceprezes Rady Naczelnej ZBoWiD oraz członkini Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa.

W 1986, na podstawie jej książki o tematyce harcerskiej przygody pt. Czarne Stopy, powstał film fabularny pod tym samym tytułem, w reżyserii Waldemara Podgórskiego.

Pochowana na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 18 E, rząd 3, grób 17)[6].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Dymy nad Birkenau (lektura do szkoły średniej za czasów PRL), 1945;
  • Łączy nas gniew, 1955;
  • Prosta droga Łukasza, 1955;
  • Chleb i nadzieja, 1958;
  • Zapowiada się piękny dzień, 1960;
  • Czarne Stopy (dla młodzieży; lektura uzupełniająca do klasy 5. szkoły podstawowej), 1960;
  • Puste miejsce przy stole, 1963;
  • Więzienna krata: Antologia pamięci 1939-45 (opr.), 1964;
  • Krzyk wiatru, 1965;
  • Odcienie miłości, 1969;
  • Niewinni w Norymberdze, 1972;
  • Nowy ślad Czarnych Stóp, 1973;
  • Wilcza jagoda 1977;
  • Biała róża, 1983;
  • Dwoje smutnych ludzi, 1986.

Odznaczenia i nagrody[7][6]

[edytuj | edytuj kod]

Patronat

[edytuj | edytuj kod]

Seweryna Szmaglewska jest patronką Szkoły Podstawowej w Woźnikach.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pamięci Seweryny Szmaglewskiej – Wiśniewskiej, UM Piotrków Trybunalski 22 czerwca 2018.
  2. a b Polski Słownik Biograficzny tom 48 s. 406.
  3. Ludwika Majewska, Zaangażowanie kobiet na rzecz zwiększenia swojej roli w życiu publicznym Piotrkowa Trybunalskiego w latach 1918–1939, [w:] I. Dadej i inni red., Historię swą piszcie same. Polityka, historiografia i muzealne narracje z perspektywy kobiet, Warszawa: Instytut Historii PAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, 2023, s. 171, ISBN 978-83-66911-62-8.
  4. a b Jacek Lachendro, Ucieczki więźniów KL Auschwitz w czasie marszu śmierci. Pomoc mieszkańców Śląska dla uciekinierów, [w:] „Kierunek Loslau. Marsz ewakuacyjny więźniów oświęcimskich w styczniu 1945 roku”, Wodzisław Śląski 2016.
  5. Janusz Lubszczyk, JASPedia [online] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-13].
  6. a b Seweryna Szmaglewska w bazie filmpolski.pl
  7. Życie i twórczość Seweryny Szmaglewskiej. [dostęp 2012-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  8. Uznanie dla twórców kultury/w/Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
  9. Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 123.
  10. „Trybuna Robotnicza”, nr 218, 13 września 1960, s. 2.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Lesław Bartelski M.: Polscy pisarze współcześni, 1939–1991: Leksykon. Tower Press, 2000, s. 412–413.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]