Siergiej Prokudin-Gorski

Siergiej Prokudin-Gorski. Autoportret nad rzeką Korolisckali z 1915

Siergiej Michajłowicz Prokudin-Gorski (ros. Сергей Михайлович Прокудин-Горский; ur. 18 sierpnia^?/30 sierpnia 1863 we wsi Funikowa Gora w pokrowskim ujeździe guberni włodzimierskiej, zm. 27 września 1944 w Paryżu) – jeden z pionierów fotografii kolorowej, poświęcił swoje życie zawodowe rozwojowi tych technik.

Prokudin-Gorski urodził się w Muromie, w obwodzie włodzimierskim w Rosji. Był z wykształcenia chemikiem, studiował w Petersburgu, Berlinie i Paryżu.

Technika

Trzy zdjęcia monochromatyczne od lewej czerwone, zielone i niebieskie, a także efekt końcowy

Jego badania przyczyniły się do kilku patentów na produkcję kolorowych przeźroczy i wyświetlaniu kolorowych filmów.

Jego aparat wykonywał trzy zdjęcia monochromatyczne, ale z trzema różnymi filtrami, w prawie tym samym czasie. Później, używając lamp dających odpowiedni kolor, i wyświetlając wszystkie trzy zdjęcia mógł uzyskać efekt pełnego koloru. Eksperymentował także z sukcesami z wywoływaniem tych zdjęć na papierze, ale proces był skomplikowany i powolny. Zdjęcia w poszczególnych kolorach wykonywane były w pewnym odstępie czasu (rzędu sekundy), tak że ostatecznie widoczny był każdy bardziej znaczący ruch w postaci potrójnych kolorowych krawędzi fotografowanych obiektów. Obecnie dzięki technikom komputerowym możliwe jest zminimalizowanie tego efektu.

Zdjęcia

Sobór Świętego Mikołaja w Możajsku

Około 1905 korzystając z rozwoju techniki fotografii kolorowej, postanowił dokumentować przy pomocy zdjęć Imperium Rosyjskie. Głównym celem była tu edukacja dzieci, na temat różnorodnej historii i kultury, a także modernizacji kraju. Jego pomysł znalazł poparcie u samego cara Mikołaja II. Dzięki temu został wyposażony w specjalny wagon z ciemnią, wraz z pozwoleniami do wejścia na wszystkie tereny, jak i dobrymi układami z carską administracją. Wykonywał zdjęcia między 1909 a 1915, wiele z nich zachował.

W jego fotografiach można ujrzeć nieistniejący już świat sprzed I wojny światowej. Można tam spotkać zarówno średniowieczne cerkwie, jak i tory kolejowe i fabryki – obraz tak wtedy silnej industrializacji. Fotografował także zwykłych ludzi, obrazując zróżnicowanie kulturowe Imperium Rosyjskiego.

Prokudin-Gorski opuścił Rosję w 1918 wybierając się w podróż do Norwegii i Anglii. Po rewolucji październikowej, zabiciu rodziny carskiej i przejęciu władzy w Rosji przez komunistów, osiedlił się ostatecznie w Paryżu, gdzie zmarł w 1944 roku. Posiadane przez niego negatywy szklane zostały wykupione przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych od jego spadkobierców w 1948.

W 2001 Biblioteka przedstawiła wystawę pt. The Empire that was Russia (Imperium którym była Rosja). Dla jej potrzeb płyty szklane zostały zeskanowane, i przy pomocy technik komputerowych utworzono zdjęcia. W 2004 praca nad zdjęciami bardzo się przyśpieszyła dzięki zastosowaniu automatyki w obróbce skanów. Opracowano tak 1902 zdjęcia.

Wybrane zdjęcia

• 

  Prawosławna Pustelnia Niłowo-Stołobieńska położona na wyspie Stołobnyj na jeziorze Seliger koło Ostaszkowa w 1910 r.

• 

  Muhammed Alim Chan (1880-1944), emir Buchary

• 

  Rosjanki w ludowych strojach

• 

  Alternatory wykonane w Budapeszcie, na Węgrzech, sala hydroelektrowni w Iolotan na rzece Murgab

Linki zewnętrzne

• 100 fotografii w formacie PDF (ang.)
• Collection Profile at the Library of Congress (ang.)
• Strona wystawy The Empire that was Russia – wybrane zdjęcia (ang.)
• Wyszukiwarka zdjęć autorstwa Prokudina-Gorskiego (ang.)
• rosyjska strona z wieloma linkami dotyczącymi Prokudina-Gorskiego (ros.)
• rosyjska strona z wszystkimi zdjęciami, w tym też nieopracowanymi (ros.)
• Dużo informacji o Prokudinie-Gorskim, jego zdjęciach, a także teksty pisanych przez niego listów (ang.)
• Porównanie zdjęć Prokudina-Gorskiego z wyglądem tych samych miejsc w 2003 r. (ros.)