47°41′05″N 16°34′58″E/47,684722 16,582778Sopron
 Miasto z lotu ptaka | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Komitat | |||||
| Powiat | |||||
| Zarządzający |
Ciprián Farkas↗ | ||||
| Powierzchnia |
169,01 km² | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
99 | ||||
| Kod pocztowy |
9400 | ||||
Położenie na mapie Węgier  | |||||
| 47°41′05″N 16°34′58″E/47,684722 16,582778
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Węgry
| |||||
Sopron (niem. Ödenburg, cz. Šoproň) – miasto i region na Węgrzech. Liczba ludności Sopronu w 2011 roku wyniosła ponad 60,7 tys.
Miasto położone jest blisko granicy z Austrią, na północ od Alp Węgierskich i południe od Jeziora Nezyderskiego. Miasto połączone jest liniami kolejowymi z Wiedniem, Budapesztem i Bratysławą. Miasto znane jest z dobrych win. Lokalnym specjałem są wina tramini i Soproni Kékfrankos.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W mieście rozwinął się przemysł włókienniczy, odzieżowy, metalowy, winiarski, mięsny oraz piwowarski[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Osadnictwo na terenach Sopronu sięga czasów prehistorycznych. Rzymska warownia Scarbantia została odbudowana dopiero w XI wieku przez francuskich krzyżowców. Status wolnego miasta królewskiego od roku 1277.
W 1876 otwarto stację kolejową. Po upadku Austro-Węgier, pomimo ustaleń Traktatu w Trianon, przydzielających Sopron (wraz z okręgiem) Republice Niemieckiej Austrii, mieszkańcy miasta (w większości niemieckojęzyczni, lecz uważający się za Węgrów) zdecydowanie zaprotestowali, tworząc własne quasi-państwo.
W Sopronie przeprowadzono więc plebiscyt, w wyniku którego miasto pozostało na Węgrzech, a reszta obecnego landu Burgenland przeszła zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami do Austrii. Na pamiątkę tego wydarzenia miasto otrzymało dumny tytuł „najbardziej lojalnego miasta Węgier”.
W 1939 roku w Sopronie utworzono obóz dla internowanych żołnierzy polskich. Większość tych żołnierzy, przez Jugosławię dotarła do Francji, później do Anglii, aby kontynuować rozpoczętą we wrześniu 1939 roku walkę z okupantami.
Miasto jest dzisiaj głównym ośrodkiem mniejszości niemieckiej na Węgrzech.
Rozwój populacji[edytuj | edytuj kod]
|
|
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Architektura starej części miasta wskazuje na jego starą historię, ściany i budynki z czasów Imperium rzymskiego są wciąż często widywane, razem z pozostałościami po średniowieczu, renesansie i baroku pokazują lata stabilności finansowej (wręcz zamożności). Wybrane obiekty:
- Rynek Starego Miasta:
- Ratusz(węg.) (Városháza) – eklektyczny ratusz z XIX w.
- Gmach władz dawnego komitatu Sopron, wzniesiony w latach 1829–1834 w stylu klasycystycznym
- Kolumna Trójcy Świętej(węg.) (Szentháromság-szobor) – barokowa kolumna z 1701 r.
- Dom Ferenca Storny(węg.) (Storno-ház) – barokowa kamienica, dom węgierskiego architekta Ferenca Storny
- Wieża pożarowa(węg.) (Tűztorony) – średniowieczna gotycka wieża, sięgająca 1290 roku, przebudowana w stylach renesansowym i barokowym
- Kościół św. Michała (Szent Mihály-templom) – gotycki kościół z XIII-XV w., częściowo przebudowany w stylu neogotyckim
- Kościół św. Jerzego (Szent György-templom) – barokowy kościół z pocz. XVIII w.
- Kościół ewangelicki (Evangélikus templom) – barokowy kościół z XVIII w.
- Pałac Esterházych (Esterházy Palota) – barokowa posiadłość węgierskiego rodu Esterházych
- Pomnik Istvána Széchenyiego z 1896 r. na Placu Széchenyiego(węg.)
- Teatr Petőfiego(węg.) (Soproni Petőfi Színház) – secesyjny gmach teatru z 1909 r., nazwanego imieniem węgierskiego poety i powstańca Sándora Petőfiego
- Dom narodzin László Rátza
- Pozostałości zamku(węg.)
- Klasztor karmelitów(węg.) (Bánfalvi karmelita kolostor) – gotycko-barokowy klasztor
- Kościół św. Judy Tadeusza – barokowy kościół dominikanów z XVIII w.
- Gmach Domu Kultury im. Ferenca Liszta (Liszt Ferenc kultúrház), wzniesiony w 1870 r. w stylu eklektycznym
- Gmach poczty głównej, wzniesiony na pocz. XX w. w stylu secesyjnym
- Synagoga i inne pozostałości po społeczności żydowskiej, która została wypędzona w XVI wieku
Sport[edytuj | edytuj kod]
W mieście działają kluby piłkarskie Soproni FAC oraz FC Sopron, zdobywca Pucharu Węgier w 2005 roku, obecnie kontynuujący tradycje jako Sopron VSE.
Ludzie związani z Sopronem[edytuj | edytuj kod]
W Sopronie urodzili się polski kompozytor Maciej Kamieński oraz polska koszykarka Paulina Rozwadowska.
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Bad Wimpfen, Niemcy
Bolzano, Włochy
Eisenstadt, Austria
Kazuno, Japonia
Ejlat, Izrael- Kempten (Allgäu), Niemcy
Mediaș, Rumunia
Rorschach, Szwajcaria
Seinäjoki, Finlandia
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
Rynek miasta
Pomnik Istvána Széchenyiego
Tablica upamiętniająca polskich uchodźców z czasów II wojny światowej w dzielnicy Brennbergbánya
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Detailed Gazetteer of Hungary, www.ksh.hu [dostęp 2018-07-11] (ang.).
- ↑ Sopron, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-08-11].