Dźwinogród (obwód lwowski): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
merytoryczne |
||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
}} |
}} |
||
'''Dźwinogród''' (dawniej: ''Zwenigród Halicki'', [[Język ukraiński|ukr.]]''Звенигород'' ) – [[wieś]] (dawne miasto) na Ukrainie w [[obwód lwowski|obwodzie lwowskim]]. |
'''Dźwinogród''' (dawniej: ''Zwenigród Halicki'', [[Język ukraiński|ukr.]]''Звенигород'' ) – [[wieś]] (dawne miasto) na Ukrainie w [[obwód lwowski|obwodzie lwowskim]]. Wieś w podmiejskiej strefie [[Lwów|Lwowa]] w rejonie Pustomyckim nad rzeką Biłka-Luta, ok. 25 km na zachód od ośrodka rejonowego [[Pustomyty]] i ok. 15 km na południowy zachód od granic Lwowa. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Książę przemyski [[Wołodar Rościsławicz]] zmarły w 1124 r. dzieląc swoje państwo pomiędzy dwóch synów ziemię dźwinognrodzką przekazał [[Władymirko|Władymirkowi]], który zaczął tu samodzielnie panować, w związku z czym powstało osobne [[Księstwo Dźwinogrodzkie]] istniejące do 1144 roku. W tym prawdopodobnie czasie na terenie tzw. ''grodu okolnego'' powstała kamienna cerkiew czterofilarowa, której pozostałości zostały odsłonięte w latach sześćdziesiątych XX w. przez Olega Ratycza. Świątynia posiadała wymiary 12,5 x 10,6 m, a od południowego zachodu przylegała do niej prostokątna przybudówka pełniąca być może funkcję kaplicy chrzcielnej. Cerkiew ta wchodziła w skład większego zespołu architektonicznego, do którego należała również kamienna budowla rezydencjonalna i domniemana kaplica grobowa<ref>''Wyniki badań archeologicznych w Dźwinogrodzie w 1994 roku'', '''„Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”''', 1995, XVI, 175-182.</ref>. Wydaje się najbardziej prawdopodobne, że cały kompleks o charakterze pałacowo-sakralnym powstał za panowania Wołodymirki Wołodarowicza (syna księcia Wołodara) w okresie, gdy Dźwinogród był stolicą udzielnego księstwa (lata 1124–1144). Jego brat książę przemyski [[Rościsław Wołodarewicz]] obległ Włodzimierza, ale gród się obronił. W 1144 r. ośrodek stołeczny tej części Rusi przeniesiono do położonego o 90 km na południe Halicza<ref>https://archeologiadoswiadczalna.wordpress.com/2014/10/12/zarys-stanu-badan-nad-wczesnosredniowieczna-murowana-architektura-sakralna-rusi-halickiej/</ref>. |
|||
| ⚫ | Za [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] do 1934 roku wieś stanowiła samodzielną gminę jednostkową w [[powiat bóbrecki|powiecie bóbreckim]] w [[województwo lwowskie|woj. lwowskim]]. W związku z [[Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej#Samorządowa ustawa "scaleniowa"|reformą scaleniową]] została 1 sierpnia 1934 roku włączona do nowo utworzonej [[gmina wiejska|wiejskiej]] [[gmina Podhorodyszcze|gminy zbiorowej Podhorodyszcze]] w tymże powiecie i województwie<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1934|numer=64|pozycja=539}}</ref>. |
||
W 1240 r. gród został zniszczony przez Tatarów<ref name="zamki-kreposti">{{Cytuj stronę|url=http://zamki-kreposti.com.ua/ternopolskaya-oblast/gorodicshe-v-sele-dzvenigorod/|tytuł=Городище в селе Дзвенигород|data dostępu=26.10.13|opublikowany=zamki-kreposti.com.ua}}</ref>. |
|||
Książęta [[Koriatowicze]] lub królowie polscy wznieśli nowy zamek, który przetrwał do połowy [[XVI wiek|XVI w.]] W 1716 roku miejsce to ufortyfikował hetman [[Adam Mikołaj Sieniawski|Adam Sieniawski]]. |
|||
| ⚫ | Za [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] do 1934 roku wieś stanowiła samodzielną gminę jednostkową w [[powiat bóbrecki|powiecie bóbreckim]] w [[województwo lwowskie|woj. lwowskim]]. W związku z [[Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej#Samorządowa ustawa "scaleniowa"|reformą scaleniową]] została 1 sierpnia 1934 roku włączona do nowo utworzonej [[gmina wiejska|wiejskiej]] [[gmina Podhorodyszcze|gminy zbiorowej Podhorodyszcze]] w tymże powiecie i województwie<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1934|numer=64|pozycja=539}}</ref>. |
||
Po 1945 roku miejscowość weszła w struktury administracyjne [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]]. |
|||
== Kniaziowie księstwa Dźwinogrodzkiego == |
|||
''' Kniaziowie Zwenigrodu w Rusi halicko-wołyńskiej ''' |
|||
* [[Wołodar Rościsławicz]] ([[1084]]-[[1124]]) |
|||
* [[Władymirko|Wołodymyrko Wołodarowicz]] ([[1124]]-[[1129]]) |
|||
* [[Iwan Berładnik]] ([[1129]]-[[1145]]) |
|||
do [[Księstwo halicko-wołyńskie|Księstwa Halickiego]] ([[1145]]-[[1206]]) |
|||
* [[Roman II Igorowicz]] ([[1206]]-[[1207]]) |
|||
* [[Roman II Igorowicz]] ([[1208]]-[[1210]]) |
|||
* [[Daniel Halicki|Daniel Romanowicz]] ([[1210]]) |
|||
* [[Roman II Igorowicz]] ([[1210]]-[[1211]]) |
|||
* [[1239]] – [[1340]] zależność lenna od chanatu tatarskiego |
|||
'''I Rzeczpospolita''' |
|||
* [[1340]] – [[1772]], [[ziemia halicka]], [[województwo ruskie]] w Królestwie Polskim |
|||
'''II Rzeczpospolita''' |
|||
Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]]. |
|||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
* [[Zamek w Dźwinogrodzie (obwód lwowski)|zamek]] - wzniósł w latach 1716-18<ref name=xatachytalnya1>{{Cytuj stronę | url =https://sites.google.com/site/xatachytalnya1/pismenniki-prikarpatta/jan-lam/starozytny-dzwinogrod-i-rozne-pole| tytuł =Starożytny Dźwinogród i ''Rożne Pole''| data dostępu =26.10.13''| opublikowany = sites.google.com/site/xatachytalnya1}}</ref> [[Adam Mikołaj Sieniawski]], kasztelan krakowski, hetman wielki koronny. Prace zostały zlecone Janowi Campenhausenowi (1680-1742)<ref name=Estreicher>{{Cytuj stronę | url =http://www.estreicher.uj.edu.pl/staropolska/indeks/21119.html| tytuł =Estreicher, Bibliografia Staropolska, t. XIX| data dostępu =26.10.13| opublikowany = /www.estreicher.uj.edu.pl}}</ref>, pułkownikowi wojsk koronnych. Przy wyrównywaniu terenu znaleziono dużą ilość ludzkich kości. Przypuszcza się też, że budowę nowego zamku zaczął jeszcze ojciec Adama, Mikołaj Hieronim Sieniawski (zm. 1683). W Bibliotece Czartoryskich istnieje korespondencja między Sieniawskim a Kamphausenem na temat tej budowy. Lustracji z 1765 r. nie wspomina już o zamku<ref name=Geo>{{cytuj książkę|nazwisko=Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski|tytuł=Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II|miejsce=Warszawa| data=1880-1902| strony=310-311}}</ref>. Zachowały się do dzisiaj wały ziemne na planie czworoboku z [[bastion]]<nowiki/>ami w narożach. |
* [[Zamek w Dźwinogrodzie (obwód lwowski)|zamek]] - wzniósł w latach 1716-18<ref name=xatachytalnya1>{{Cytuj stronę | url =https://sites.google.com/site/xatachytalnya1/pismenniki-prikarpatta/jan-lam/starozytny-dzwinogrod-i-rozne-pole| tytuł =Starożytny Dźwinogród i ''Rożne Pole''| data dostępu =26.10.13''| opublikowany = sites.google.com/site/xatachytalnya1}}</ref> [[Adam Mikołaj Sieniawski]], kasztelan krakowski, hetman wielki koronny. Prace zostały zlecone Janowi Campenhausenowi (1680-1742)<ref name=Estreicher>{{Cytuj stronę | url =http://www.estreicher.uj.edu.pl/staropolska/indeks/21119.html| tytuł =Estreicher, Bibliografia Staropolska, t. XIX| data dostępu =26.10.13| opublikowany = /www.estreicher.uj.edu.pl}}</ref>, pułkownikowi wojsk koronnych. Przy wyrównywaniu terenu znaleziono dużą ilość ludzkich kości. Przypuszcza się też, że budowę nowego zamku zaczął jeszcze ojciec Adama, Mikołaj Hieronim Sieniawski (zm. 1683). W Bibliotece Czartoryskich istnieje korespondencja między Sieniawskim a Kamphausenem na temat tej budowy. Lustracji z 1765 r. nie wspomina już o zamku<ref name=Geo>{{cytuj książkę|nazwisko=Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski|tytuł=Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II|miejsce=Warszawa| data=1880-1902| strony=310-311}}</ref>. Zachowały się do dzisiaj wały ziemne na planie czworoboku z [[bastion]]<nowiki/>ami w narożach. |
||
=== Stan aktualny === |
|||
Wieś w podmiejskiej strefie [[Lwów|Lwowa]] w rejonie Pustomyckim nad rzeką Biłka-Luta, ok. 25 km na zachód od ośrodka rejonowego [[Pustomyty]] i zaledwie ok. 15 km na południowy zachód od granic Lwowa. |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 16:38, 15 wrz 2016
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Powierzchnia |
2,476 km² | ||||
| Populacja • liczba ludności |
| ||||
| Kod pocztowy |
81156[1] | ||||
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |||||
Dźwinogród (dawniej: Zwenigród Halicki, ukr.Звенигород ) – wieś (dawne miasto) na Ukrainie w obwodzie lwowskim. Wieś w podmiejskiej strefie Lwowa w rejonie Pustomyckim nad rzeką Biłka-Luta, ok. 25 km na zachód od ośrodka rejonowego Pustomyty i ok. 15 km na południowy zachód od granic Lwowa.
Historia
Książę przemyski Wołodar Rościsławicz zmarły w 1124 r. dzieląc swoje państwo pomiędzy dwóch synów ziemię dźwinognrodzką przekazał Władymirkowi, który zaczął tu samodzielnie panować, w związku z czym powstało osobne Księstwo Dźwinogrodzkie istniejące do 1144 roku. W tym prawdopodobnie czasie na terenie tzw. grodu okolnego powstała kamienna cerkiew czterofilarowa, której pozostałości zostały odsłonięte w latach sześćdziesiątych XX w. przez Olega Ratycza. Świątynia posiadała wymiary 12,5 x 10,6 m, a od południowego zachodu przylegała do niej prostokątna przybudówka pełniąca być może funkcję kaplicy chrzcielnej. Cerkiew ta wchodziła w skład większego zespołu architektonicznego, do którego należała również kamienna budowla rezydencjonalna i domniemana kaplica grobowa[2]. Wydaje się najbardziej prawdopodobne, że cały kompleks o charakterze pałacowo-sakralnym powstał za panowania Wołodymirki Wołodarowicza (syna księcia Wołodara) w okresie, gdy Dźwinogród był stolicą udzielnego księstwa (lata 1124–1144). Jego brat książę przemyski Rościsław Wołodarewicz obległ Włodzimierza, ale gród się obronił. W 1144 r. ośrodek stołeczny tej części Rusi przeniesiono do położonego o 90 km na południe Halicza[3].
W 1240 r. gród został zniszczony przez Tatarów[4].
Książęta Koriatowicze lub królowie polscy wznieśli nowy zamek, który przetrwał do połowy XVI w. W 1716 roku miejsce to ufortyfikował hetman Adam Sieniawski.
Za II Rzeczypospolitej do 1934 roku wieś stanowiła samodzielną gminę jednostkową w powiecie bóbreckim w woj. lwowskim. W związku z reformą scaleniową została 1 sierpnia 1934 roku włączona do nowo utworzonej wiejskiej gminy zbiorowej Podhorodyszcze w tymże powiecie i województwie[5].
Po 1945 roku miejscowość weszła w struktury administracyjne Ukraińskiej SRR.
Kniaziowie księstwa Dźwinogrodzkiego
Kniaziowie Zwenigrodu w Rusi halicko-wołyńskiej
do Księstwa Halickiego (1145-1206)
- Roman II Igorowicz (1206-1207)
- Roman II Igorowicz (1208-1210)
- Daniel Romanowicz (1210)
- Roman II Igorowicz (1210-1211)
- 1239 – 1340 zależność lenna od chanatu tatarskiego
I Rzeczpospolita
- 1340 – 1772, ziemia halicka, województwo ruskie w Królestwie Polskim
II Rzeczpospolita
Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego.
Zabytki
- zamek - wzniósł w latach 1716-18[6] Adam Mikołaj Sieniawski, kasztelan krakowski, hetman wielki koronny. Prace zostały zlecone Janowi Campenhausenowi (1680-1742)[7], pułkownikowi wojsk koronnych. Przy wyrównywaniu terenu znaleziono dużą ilość ludzkich kości. Przypuszcza się też, że budowę nowego zamku zaczął jeszcze ojciec Adama, Mikołaj Hieronim Sieniawski (zm. 1683). W Bibliotece Czartoryskich istnieje korespondencja między Sieniawskim a Kamphausenem na temat tej budowy. Lustracji z 1765 r. nie wspomina już o zamku[8]. Zachowały się do dzisiaj wały ziemne na planie czworoboku z bastionami w narożach.
- ↑ Baza danych samorządu lokalnego Ukrainy
- ↑ Wyniki badań archeologicznych w Dźwinogrodzie w 1994 roku, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, 1995, XVI, 175-182.
- ↑ https://archeologiadoswiadczalna.wordpress.com/2014/10/12/zarys-stanu-badan-nad-wczesnosredniowieczna-murowana-architektura-sakralna-rusi-halickiej/
- ↑ Городище в селе Дзвенигород. zamki-kreposti.com.ua. [dostęp 26.10.13].
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 539
- ↑ Starożytny Dźwinogród i Rożne Pole. sites.google.com/site/xatachytalnya1. [dostęp 26.10.13].
- ↑ Estreicher, Bibliografia Staropolska, t. XIX. /www.estreicher.uj.edu.pl. [dostęp 26.10.13].
- ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II. Warszawa: 1880-1902, s. 310-311.
Linki zewnętrzne
- Dźwinogród (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 311.
- Starożytny Dźwinogród i Rożne Pole