Huta Szkła „Niemen”: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Przedsiębiorstwo infobox}}
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 36: Linia 36:
Swoją genezę wywodzi od założonej przez Zenona Łęskiego w 1883 w Ustroniu koło [[Nowogródek|Nowogródka]] huty szkła butelkowego, którą w 1891–1903 dzierżawiła spółka Wilhelm Krajewski i Juliusz Stolle (tzw. „Stara huta”). W 1894 w pobliżu Brzozówki wspólnicy budowali tzw. „Nową Hutę”, a w 1898 wykupili zadłużoną konkurencyjną hutę w Brzozówce, założoną przez spółkę Bonner, Kapliński i Trubowicz. Od 1909 stanowiły one własność Juliusza Stolle. „Nowa Huta” została zniszczona przez wojska rosyjskie w 1915.
Swoją genezę wywodzi od założonej przez Zenona Łęskiego w 1883 w Ustroniu koło [[Nowogródek|Nowogródka]] huty szkła butelkowego, którą w 1891–1903 dzierżawiła spółka Wilhelm Krajewski i Juliusz Stolle (tzw. „Stara huta”). W 1894 w pobliżu Brzozówki wspólnicy budowali tzw. „Nową Hutę”, a w 1898 wykupili zadłużoną konkurencyjną hutę w Brzozówce, założoną przez spółkę Bonner, Kapliński i Trubowicz. Od 1909 stanowiły one własność Juliusza Stolle. „Nowa Huta” została zniszczona przez wojska rosyjskie w 1915.


W okresie [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] w 1923 huta w [[Brzozówka (obwód grodzieński)|Brzozówce]] została przekształcona w spółkę akcyjną<ref>Gazeta Bankowa R.3 (1923) nr 19 [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=5683].</ref>. Do 1939 najsłynniejsza<ref>Stopa M., [http://turystyka.gazeta.pl/Turystyka/1,82269,3099407.html ''Szkło znad Niemna''], [[Gazeta.pl]], 7 stycznia 2006 [dostęp 2008-02-09].</ref> polska huta szkła użytkowego i artystycznego, działała pod [[firma|firmą]] '''Huty Szklane Juliusza Stolle Niemen S.A.'''
W okresie [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] w 1923 huta w [[Brzozówka (obwód grodzieński)|Brzozówce]] została przekształcona w spółkę akcyjną<ref>Gazeta Bankowa R.3 (1923) nr 19 [http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=5683].</ref>. Do 1939 roku była to najsłynniejsza polska huta szkła użytkowego i artystycznego - w tym czasie działała pod [[firma|firmą]] '''Huty Szklane Juliusza Stolle Niemen S.A.'''<ref>Stopa M., [http://turystyka.gazeta.pl/Turystyka/1,82269,3099407.html ''Szkło znad Niemna''], [[Gazeta.pl]], 7 stycznia 2006 [dostęp 2008-02-09].</ref>


W [[Historia Polski (1918–1939)|dwudziestoleciu międzywojennym]] huta „Niemen” była największym polskim producentem i eksporterem szkła prasowanego i dmuchanego do krajów [[Europa|Europy]] (m.in. [[Holandia]], [[Francja]]), [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] ([[Kanada]]), [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] ([[Argentyna]]), [[Afryka|Afryki]] i [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (m.in. [[Palestyna]], [[Syria]])<ref>Józef Żmigrodzki – „Nowogródek i okolice”, wyd. 3, 1931 [http://pawet.net/library/history/bel_history/_books/zmi/%C5%BBmigrodzki_J._Nowogr%C3%B3dek_i_okolice.html].</ref>. W latach 1930–1932 wyroby huty „Niemen” stanowiły od 2,9% do 3,9% krajowej produkcji obliczonej w tonach. W obrotach zagranicznych polskiego przemysłu szklarskiego udział wytwórni wynosił: w 1930 roku 21%, 1931 – 20%, 1932 -19,7% przy czym utrzymywano monopol na galanterię szklaną<ref>Prof. dr hab. Paweł Banaś, ''Szkło Huty „Niemen”'', Muzeum Mazowieckie w Płocku, 1984.</ref>. Zatrudnienie wynosiło wówczas blisko 750 osób<ref name=Jamski>{{Cytuj książkę |nazwisko = Jamski |imię = Piotr |tytuł = Pocztówki z Kresów przedwojennej Polski |data = 2012 |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN SA |miejsce = Warszawa |isbn = 978-83-01-17097-4 |strony = 52}}</ref>.
W [[Historia Polski (1918–1939)|dwudziestoleciu międzywojennym]] huta „Niemen” była największym polskim producentem i eksporterem szkła prasowanego i dmuchanego do krajów [[Europa|Europy]] (m.in. [[Holandia]], [[Francja]]), [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] ([[Kanada]]), [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] ([[Argentyna]]), [[Afryka|Afryki]] i [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (m.in. [[Palestyna]], [[Syria]])<ref>Józef Żmigrodzki – „Nowogródek i okolice”, wyd. 3, 1931 [http://pawet.net/library/history/bel_history/_books/zmi/%C5%BBmigrodzki_J._Nowogr%C3%B3dek_i_okolice.html].</ref>. W latach 1930–1932 wyroby huty „Niemen” stanowiły od 2,9% do 3,9% krajowej produkcji obliczonej w tonach. W obrotach zagranicznych polskiego przemysłu szklarskiego udział wytwórni wynosił: w 1930 roku 21%, 1931 – 20%, 1932 -19,7% przy czym utrzymywano monopol na galanterię szklaną<ref>Prof. dr hab. Paweł Banaś, ''Szkło Huty „Niemen”'', Muzeum Mazowieckie w Płocku, 1984.</ref>. Zatrudnienie wynosiło wówczas blisko 750 osób<ref name=Jamski>{{Cytuj książkę |nazwisko = Jamski |imię = Piotr |tytuł = Pocztówki z Kresów przedwojennej Polski |data = 2012 |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN SA |miejsce = Warszawa |isbn = 978-83-01-17097-4 |strony = 52}}</ref>. W 1929 roku hutę zwiedził prezydent Ignacy Mościcki.


W 1935 w hucie odlano z błękitnego szkła urnę, w której w mauzoleum na [[Cmentarz Na Rossie|cmentarzu Na Rossie]] w [[Wilno|Wilnie]] złożono serce [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]. Urnę wykonał zakładowy majster Edmund Miatkowski{{r|Jamski}}<ref group="uwaga">Według niektórych źródeł urnę wykonał majster Mieczysław Miatkowski, ale mogą być to informacje nieścisłe.</ref>.
W 1935 w hucie odlano z błękitnego szkła urnę, w której w mauzoleum na [[Cmentarz Na Rossie|cmentarzu Na Rossie]] w [[Wilno|Wilnie]] złożono serce [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]. Urnę wykonał zakładowy majster Edmund Miatkowski{{r|Jamski}}<ref group="uwaga">Według niektórych źródeł urnę wykonał majster Mieczysław Miatkowski, ale mogą być to informacje nieścisłe.</ref>.

Wersja z 16:19, 21 sie 2018

Huta Szkła „Niemen”
Ilustracja
Huta Szkła „Niemen”, 2006
Państwo

 Białoruś

Siedziba

Brzozówka

Adres

ул. Корзюка 8
231306 г. Березовка

Data założenia

1891

Forma prawna

przedsiębiorstwo państwowe

Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, po lewej znajduje się punkt z opisem „Huta Szkła „Niemen””
Ziemia53°43′07,49″N 25°30′16,60″E/53,718747 25,504611
Strona internetowa

Huta Szkła „Niemen” (biał. Шклозавод «Нёман») – huta szkła w Brzozówce na Białorusi.

Historia

Swoją genezę wywodzi od założonej przez Zenona Łęskiego w 1883 w Ustroniu koło Nowogródka huty szkła butelkowego, którą w 1891–1903 dzierżawiła spółka Wilhelm Krajewski i Juliusz Stolle (tzw. „Stara huta”). W 1894 w pobliżu Brzozówki wspólnicy budowali tzw. „Nową Hutę”, a w 1898 wykupili zadłużoną konkurencyjną hutę w Brzozówce, założoną przez spółkę Bonner, Kapliński i Trubowicz. Od 1909 stanowiły one własność Juliusza Stolle. „Nowa Huta” została zniszczona przez wojska rosyjskie w 1915.

W okresie II Rzeczypospolitej w 1923 huta w Brzozówce została przekształcona w spółkę akcyjną[1]. Do 1939 roku była to najsłynniejsza polska huta szkła użytkowego i artystycznego - w tym czasie działała pod firmą Huty Szklane Juliusza Stolle Niemen S.A.[2]

W dwudziestoleciu międzywojennym huta „Niemen” była największym polskim producentem i eksporterem szkła prasowanego i dmuchanego do krajów Europy (m.in. Holandia, Francja), Ameryki Północnej (Kanada), Ameryki Południowej (Argentyna), Afryki i Bliskiego Wschodu (m.in. Palestyna, Syria)[3]. W latach 1930–1932 wyroby huty „Niemen” stanowiły od 2,9% do 3,9% krajowej produkcji obliczonej w tonach. W obrotach zagranicznych polskiego przemysłu szklarskiego udział wytwórni wynosił: w 1930 roku 21%, 1931 – 20%, 1932 -19,7% przy czym utrzymywano monopol na galanterię szklaną[4]. Zatrudnienie wynosiło wówczas blisko 750 osób[5]. W 1929 roku hutę zwiedził prezydent Ignacy Mościcki.

W 1935 w hucie odlano z błękitnego szkła urnę, w której w mauzoleum na cmentarzu Na Rossie w Wilnie złożono serce Józefa Piłsudskiego. Urnę wykonał zakładowy majster Edmund Miatkowski[5][a].

Współcześnie wyroby huty, zwłaszcza z lat 1921–1939, utrzymane w stylu art déco, cenione są na rynku antykwarycznym.

Uwagi

  1. ↑ Według niektórych źródeł urnę wykonał majster Mieczysław Miatkowski, ale mogą być to informacje nieścisłe.

Przypisy

  1. ↑ Gazeta Bankowa R.3 (1923) nr 19 [1].
  2. ↑ Stopa M., Szkło znad Niemna, Gazeta.pl, 7 stycznia 2006 [dostęp 2008-02-09].
  3. ↑ Józef Żmigrodzki – „Nowogródek i okolice”, wyd. 3, 1931 [2].
  4. ↑ Prof. dr hab. Paweł Banaś, Szkło Huty „Niemen”, Muzeum Mazowieckie w Płocku, 1984.
  5. ↑ a b Piotr Jamski: Pocztówki z Kresów przedwojennej Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2012, s. 52. ISBN 978-83-01-17097-4.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Huta_Szkła_„Niemen”&oldid=54302271”