Franciszek Bończak

Franciszek Bończak

biskup
Data i miejsce urodzenia	1 grudnia 1881 Pogórze
Data i miejsce śmierci	21 września 1967 Elk Grove Village
biskup misyjny PNNK w Polsce
Okres sprawowania	1924-1928
proboszcz parafii Imienia Jezus w Milwaukee
Okres sprawowania	1914-1922 1930-1953
Wyznanie	starokatolickie
Kościół	PNKK
Prezbiterat	30 grudnia 1903
Nominacja biskupia	1914
Sakra biskupia	17 sierpnia 1924

{{Duchowny infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = | faksymile = | imię i nazwisko org = | miejsce pochówku = | kraj działania = | opis faksymile = Nieznane pola: "imię przybrane oryginalne", "imię i nazwisko oryginalne", "wariant flagi" oraz "państwo".

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	17 sierpnia 1924
Miejscowość	Scranton
Miejsce	Katedra św. Stanisława w Scranton
Konsekrator	Franciszek Hodur
Współkonsekratorzy	Leon Grochowski
Konsekrowani biskupi Bernard Goławski 1958
Współkonsekrowani biskupi Donald Hallock 10 stycznia 1952

Franciszek Bończak (ang. Francis Bonczak, ur. 1 grudnia 1881 w Pogórzu, zm. 21 września 1967 w Elk Grove Village) – amerykański duchowny starokatolicki polskiego pochodzenia, misjonarz, publicysta, pierwszy biskup misyjny Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Polsce.

Życiorys

Pochodził ze Śląska Cieszyńskiego. Urodził się w Pogórzu. Tam ukończył szkołę powszechną. Następnie był uczniem gimnazjum w Cieszynie. W szkole średniej pomagał Stanisławowi Stojałowskiemu redagować pismo Pszczółka. W 1900 roku po egzaminie maturalnym rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim. Po roku nauki został powołany do odbycia służy w Armii Austro-Węgier. Po otrzymaniu stopnia porucznika artylerii, zdecydował się na wyjazd do Stanów Zjednoczonych Ameryki.

W 1902 roku przybył do Chicago, gdzie zamierzał zostać dziennikarzem. Ostatecznie jednak wstąpił w szeregi duchowieństwa Kościoła Polskokatolickiego. 30 grudnia 1903 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa starokatolickiego Antoniego Kozłowskiego. W około rok po otrzymaniu prezbiteriatu przyłączył się do Polskiego Kościoła Reformowanego założonego przez Franciszka Hodura. W 1904 roku wziął udział w I Synodzie PNKK w Scranton, na którym została podjęta próba zjednoczenia polskich Kościołów narodowych w USA.

Początkowo pracował jako duszpasterz w Passaic. Następnie był sekretarzem biskupa PNKK. W 1910 roku został mianowany wikariuszem generalnym PNKK dla stanów Pensylwania i Maryland. W 1914 roku został skierowany do pracy w Milwaukee. Zorganizował tam parafię narodową Imienia Jezus. Uczestniczył również w tworzeniu parafii narodowej św. Piotra i Pawła. Z powodzeniem prowadził działania na rzecz pobudzenia życia kulturalnego i oświatowego wśród Polonii w stanie Wisconsin. III Synod PNKK w Chicago nominował go na biskupa pomocniczego.

W 1922 roku Franciszek Bończak odszedł z funkcji proboszcza parafii Imienia Jezus w Milwaukee. Został skierowany przez władze PNKK do Polski. Przybył do Krakowa, gdzie otrzymał zadanie administrowania wspólnotą misyjną. Dla propagowania ideologii Kościoła Narodowego założył w 1923 roku organ prasowy Polska Odrodzona. Zorganizował także seminarium duchowne i kurię w Krakowie.

W lipcu 1924 roku przybył do Stanów Zjednoczonych Ameryki, aby uczestniczyć w II Nadzwyczajnym Synodzie PNKK w Scranton. Na zgromadzeniu tym został wybrany biskupem PNKK dla Polski. 17 sierpnia 1924 roku przyjął sakrę biskupią z rąk Franciszka Hodura. Ponownie powrócił do Rzeczypospolitej Polskiej i podjął starania o prawną rejestrację diecezji polskiej PNKK.

W 1927 roku Franciszek Bończak wyjechał nagle do Stanów Zjednoczonych Ameryki rzekomo w celu załatwienia spraw kościelnych. Faktycznie jednak porzucił misję z uwagi na ciężkie warunki pracy w Polsce, a także niemożność dojścia do porozumienia w niektórych kwestiach z Pierwszym Biskupem PNKK, Franciszkiem Hodurem.

Po przyjeździe do USA objął probostwo w parafii Zbawiciela w Detroit. W 1928 roku I Synod Kościoła Narodowego w Polsce odwołał go z funkcji biskupa misyjnego PNKK. W 1929 roku Franciszek Bończak powrócił do pracy na parafii Imienia Jezus w Milwaukee. W 1931 roku asystował w uroczystościach konsekracji katedry diecezji zachodniej PNKK w Chicago.

Po II wojnie światowej zaangażował się w dialog ekumeniczny PNKK i Kościoła Episkopalnego Stanów Zjednoczonych Ameryki. 10 stycznia 1952 roku wspólnie z Leonem Grochowskim uczestniczył w konsekracji biskupa episkopalnego Donalda Hallocka. W 1953 roku przeszedł na emeryturę i przekazał kierowanie parafią w Milwaukee nowemu proboszczowi Walterowi Słowakiewiczowi. Zamieszkał w Mount Prospect.

W 1958 roku jako biskup-emeryt bez autoryzacji Pierwszego Biskupa PNKK udzielił w Cleveland konsekracji Bernardowi Goławskiemu, wybranemu kandydatem na biskupa przez X Synod PNKK w Chicago. W 1964 roku wziął udział w uroczystościach jubileuszu parafii narodowej Imienia Jezus w Milwaukee.

Zmarł w 1967 roku w szpitalu aleksjanów w Elk Grove Village. Pochowany został na cmentarzu Chapel Hill Cemetery w Greenfield w stanie Wisconsin.

Stypendia biskupa Franciszka Bończaka

Od 1970 roku Narodowe Zjednoczenie Chórów PNKK przyznaje uzdolnionym muzycznie dzieciom i młodzieży dwa rodzaje stypendiów imienia Franciszka Bończaka:

• The Bishop Francis Bonczak Awards
• The Bishop Bonczak Youth Awards.

Bibliografia

• Jacek Majchrowski (red.), Kto był kim w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1994.