John Jacob Astor: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
ewidentna pomyłka w dacie urodzenia |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:John Jacob Astor.jpg|thumb|250px|John Jacob Astor]] |
[[Plik:John Jacob Astor.jpg|thumb|250px|John Jacob Astor]] |
||
'''John Jacob Astor''' lub '''Johann Jakob Astor''' (ur. [[7 lipca]] [[1763 |
'''John Jacob Astor''' lub '''Johann Jakob Astor''' (ur. [[7 lipca]] [[1763]], zm. [[31 marca]] [[1848]]) – emigrant z [[Niemcy|Niemiec]], [[Stany Zjednoczone|amerykański]] handlarz futer i finansista, który zorganizował dwie ekspedycje na północno-zachodnie wybrzeże [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]]. Pierwszy amerykański multimilioner. |
||
==Początki kariery== |
== Początki kariery == |
||
Astor, syn rzeźnika, urodził się w miejscowości [[Walldorf (Badenia-Wirtembergia)|Walldorf]] w pobliżu [[Heidelberg]]u. W wieku lat 16 wyjechał do [[Wielka Brytania|Zjednoczonego Królestwa]], by pomóc starszemu bratu, sprzedawcy instrumentów muzycznych. W pięć lat później wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, przybywając do [[Baltimore]] i osiadając ostatecznie w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]. |
Astor, syn rzeźnika, urodził się w miejscowości [[Walldorf (Badenia-Wirtembergia)|Walldorf]] w pobliżu [[Heidelberg]]u. W wieku lat 16 wyjechał do [[Wielka Brytania|Zjednoczonego Królestwa]], by pomóc starszemu bratu, sprzedawcy instrumentów muzycznych. W pięć lat później wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, przybywając do [[Baltimore]] i osiadając ostatecznie w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]. |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
Jako pierwszy w Nowym Jorku podjął handel z [[Chiny|Chinami]], przy czym głównym przedmiotem tego handlu były futra. Jego dochody były jednak limitowane cenami narzucanymi przez Kompanię Zatoki Hudsona i [[Kompania Północno-Zachodnia|Kompanię Północno-Zachodnią]] z siedzibą w Montrealu. W związku z tym wykorzystał [[Zakup Luizjany]] z roku 1803 i [[Ekspedycja Lewisa i Clarka|ekspedycję Lewisa i Clarka]] w nieznane zupełnie obszary północnego zachodu dzisiejszych Stanów Zjednoczonych dla stworzenia faktorii handlowej, która mogłaby pozyskiwać futra w pobliżu wybrzeży Pacyfiku i wysyłać cenne futra wprost do Chin. |
Jako pierwszy w Nowym Jorku podjął handel z [[Chiny|Chinami]], przy czym głównym przedmiotem tego handlu były futra. Jego dochody były jednak limitowane cenami narzucanymi przez Kompanię Zatoki Hudsona i [[Kompania Północno-Zachodnia|Kompanię Północno-Zachodnią]] z siedzibą w Montrealu. W związku z tym wykorzystał [[Zakup Luizjany]] z roku 1803 i [[Ekspedycja Lewisa i Clarka|ekspedycję Lewisa i Clarka]] w nieznane zupełnie obszary północnego zachodu dzisiejszych Stanów Zjednoczonych dla stworzenia faktorii handlowej, która mogłaby pozyskiwać futra w pobliżu wybrzeży Pacyfiku i wysyłać cenne futra wprost do Chin. |
||
==Astoria== |
== Astoria == |
||
W kwietniu 1808 roku, pod egidą prezydenta [[Thomas Jefferson|Thomasa Jeffersona]], Astor założył [[American Fur Company]]. Planował założenie łańcucha faktorii handlowych wzdłuż szlaku Lewisa i Clarka, przy czym ostatnią z nich byłaby faktoria u ujścia rzeki [[Kolumbia (rzeka)|Kolumbia]] do Pacyfiku w dzisiejszym stanie [[Oregon]]. Filiami kompanii miały być ''Pacific Fur Company'' (czerwiec 1810) i ''Southwest Fur Company'' (czerwiec 1811). Zadaniem pierwszej z nich było utworzenie faktorii [[Astoria (Oregon)|Astoria]] na pacyficznym wybrzeżu Oregonu w pobliżu ujścia Kolumbii, gdzie Lewis i Clark zimowali w roku 1805. W tym samym czasie Astor wszedł w porozumienie z kanadyjskimi kompaniami futrzarskimi w sprawie zaopatrywania ich faktorii w terenie. Nawiązał również kontakty z [[Kompania Rosyjsko-Amerykańska|Kompanią Rosyjsko-Amerykańską]] zobowiązując się |
W kwietniu 1808 roku, pod egidą prezydenta [[Thomas Jefferson|Thomasa Jeffersona]], Astor założył [[American Fur Company]]. Planował założenie łańcucha faktorii handlowych wzdłuż szlaku Lewisa i Clarka, przy czym ostatnią z nich byłaby faktoria u ujścia rzeki [[Kolumbia (rzeka)|Kolumbia]] do Pacyfiku w dzisiejszym stanie [[Oregon]]. Filiami kompanii miały być ''Pacific Fur Company'' (czerwiec 1810) i ''Southwest Fur Company'' (czerwiec 1811). Zadaniem pierwszej z nich było utworzenie faktorii [[Astoria (Oregon)|Astoria]] na pacyficznym wybrzeżu Oregonu w pobliżu ujścia Kolumbii, gdzie Lewis i Clark zimowali w roku 1805. W tym samym czasie Astor wszedł w porozumienie z kanadyjskimi kompaniami futrzarskimi w sprawie zaopatrywania ich faktorii w terenie. Nawiązał również kontakty z [[Kompania Rosyjsko-Amerykańska|Kompanią Rosyjsko-Amerykańską]] zobowiązując się – w zamian za futra – zaopatrywać jej punkty handlowe na [[Alaska|Alasce]]. |
||
Dwie ekspedycje wyruszyły do Oregonu. Pierwsza |
Dwie ekspedycje wyruszyły do Oregonu. Pierwsza – morzem, na statku zakupionym przez Astora – pod dowództwem [[Robert Stuart|Roberta Stuarta]], wyruszyła z Nowego Jorku we wrześniu 1810 roku, opłynęła [[Horn (przylądek)|Przylądek Horn]] i dotarła do celu w marcu roku następnego. W trakcie budowy faktorii statek ruszył na północ, ale w Zatoce Nootka doszło do starcia z Indianami, w wyniku którego cała załoga zginęła, a statek został zniszczony. |
||
Ekspedycja lądowa, dowodzona przez [[Wilson Price Hunt|Wilsona Price Hunta]], wyruszyła z [[St. Louis]] w kwietniu 1811 roku. Wędrując w górę biegu [[Missouri (rzeka)|Missouri]], a następnie przez dzisiejsze stany [[Wyoming]] i [[Idaho]] z biegiem rzek [[Snake (rzeka)|Snake]] i Kolumbia, dotarła z pewnymi stratami do celu w lutym 1812 roku. |
Ekspedycja lądowa, dowodzona przez [[Wilson Price Hunt|Wilsona Price Hunta]], wyruszyła z [[Saint Louis|St. Louis]] w kwietniu 1811 roku. Wędrując w górę biegu [[Missouri (rzeka)|Missouri]], a następnie przez dzisiejsze stany [[Wyoming]] i [[Idaho]] z biegiem rzek [[Snake (rzeka)|Snake]] i Kolumbia, dotarła z pewnymi stratami do celu w lutym 1812 roku. |
||
Wyprawy te, a zwłaszcza droga powrotna Stuarta szlakiem Lewisa i Clarka (w wyniku której powstał po latach [[szlak oregoński]]), przyczyniły się do poznania północnego zachodu [[Stany Zjednoczone|Ameryki]]. |
Wyprawy te, a zwłaszcza droga powrotna Stuarta szlakiem Lewisa i Clarka (w wyniku której powstał po latach [[szlak oregoński]]), przyczyniły się do poznania północnego zachodu [[Stany Zjednoczone|Ameryki]]. |
||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
Zaopatrywanie faktorii Astoria drogą morską wiązało się ze znacznymi kosztami. Sytuacja stała się krytyczna w momencie wybuchu [[Wojna brytyjsko-amerykańska|wojny roku 1812]], w związku z czym Astor zdecydował się odsprzedać całość przedsięwzięcia [[Wielka Brytania|Anglikom]]. |
Zaopatrywanie faktorii Astoria drogą morską wiązało się ze znacznymi kosztami. Sytuacja stała się krytyczna w momencie wybuchu [[Wojna brytyjsko-amerykańska|wojny roku 1812]], w związku z czym Astor zdecydował się odsprzedać całość przedsięwzięcia [[Wielka Brytania|Anglikom]]. |
||
==Ostatnie lata== |
== Ostatnie lata == |
||
Po roku 1815 Astor skoncentrował się na rejonie [[Wielkie Jeziora Północnoamerykańskie|Wielkich Jezior]], zakładając faktorie w dzisiejszych [[Green Bay]], [[Grand Portage National Monument|Grand Portage]] i na wyspie [[Wyspa Mackinac|Mackinac]]. Jego ''American Fur Company'' okazała się wkrótce znacznie wydajniejsza od innych tego samego typu firm futrzarskich i szybko zmonopolizowała handel futrami na tym obszarze. |
Po roku 1815 Astor skoncentrował się na rejonie [[Wielkie Jeziora Północnoamerykańskie|Wielkich Jezior]], zakładając faktorie w dzisiejszych [[Green Bay (Wisconsin)|Green Bay]], [[Grand Portage National Monument|Grand Portage]] i na wyspie [[Wyspa Mackinac|Mackinac]]. Jego ''American Fur Company'' okazała się wkrótce znacznie wydajniejsza od innych tego samego typu firm futrzarskich i szybko zmonopolizowała handel futrami na tym obszarze. |
||
W latach trzydziestych XIX wieku zapotrzebowanie na futra bobrowe w Europie gwałtownie zmalało. Jednocześnie dramatycznie zmniejszyła się populacja bobrów i innych zwierząt futerkowych w rejonach Wielkich Jezior i Gór Skalistych. Przewidując to Astor w roku 1834 odsprzedał swoje udziały handlowcom z St. Louis. |
W latach trzydziestych XIX wieku zapotrzebowanie na futra bobrowe w Europie gwałtownie zmalało. Jednocześnie dramatycznie zmniejszyła się populacja bobrów i innych zwierząt futerkowych w rejonach Wielkich Jezior i Gór Skalistych. Przewidując to Astor w roku 1834 odsprzedał swoje udziały handlowcom z St. Louis. |
||
W roku 1836 zlecił [[Washington Irving|Washingtonowi Irvingowi]] opisanie dziejów Astorii, dzięki czemu szeroka opinia publiczna dowiedziała się o szlakach wiodących na zachód, a szczególnie do Oregonu. John Jacob Astor pod koniec życia był znanym mecenasem sztuki. Zostawił po sobie majątek w wysokości 20 mln dolarów<ref>W dzisiejszych czasach około 140 mln dol.</ref>. |
W roku 1836 zlecił [[Washington Irving|Washingtonowi Irvingowi]] opisanie dziejów Astorii, dzięki czemu szeroka opinia publiczna dowiedziała się o szlakach wiodących na zachód, a szczególnie do Oregonu. John Jacob Astor pod koniec życia był znanym mecenasem sztuki. Zostawił po sobie majątek w wysokości 20 mln dolarów<ref>W dzisiejszych czasach około 140 mln dol.</ref>. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{przypisy}} |
{{przypisy}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
{{DEFAULTSORT:Astor, John Jacob}} |
|||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Amerykańscy przedsiębiorcy]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Urodzeni w 1763]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Zmarli w 1848]] |
||
[[Kategoria:Rodzina Astor|{{PAGENAME}}]] |
|||
Wersja z 16:09, 17 lut 2014
John Jacob Astor lub Johann Jakob Astor (ur. 7 lipca 1763, zm. 31 marca 1848) – emigrant z Niemiec, amerykański handlarz futer i finansista, który zorganizował dwie ekspedycje na północno-zachodnie wybrzeże Pacyfiku. Pierwszy amerykański multimilioner.
Początki kariery
Astor, syn rzeźnika, urodził się w miejscowości Walldorf w pobliżu Heidelbergu. W wieku lat 16 wyjechał do Zjednoczonego Królestwa, by pomóc starszemu bratu, sprzedawcy instrumentów muzycznych. W pięć lat później wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, przybywając do Baltimore i osiadając ostatecznie w Nowym Jorku.
W roku 1785 pojął za żonę Sarę Todd pochodzącą z zamożnej i posiadającej polityczne koneksje rodziny. Małżeństwo to pozwoliło mu uruchomić w Nowym Jorku sklep, w którym, obok importowanych instrumentów muzycznych, zaczął sprzedawać futra. Wiedzę o nich czerpał od żony. Futra sprowadzał z Montrealu i z faktorii Kompanii Zatoki Hudsona. W roku 1800 rozszerzył swe zainteresowania biznesowe wchodząc w rynek handlu nieruchomościami w Nowym Jorku i okolicach.
Jako pierwszy w Nowym Jorku podjął handel z Chinami, przy czym głównym przedmiotem tego handlu były futra. Jego dochody były jednak limitowane cenami narzucanymi przez Kompanię Zatoki Hudsona i Kompanię Północno-Zachodnią z siedzibą w Montrealu. W związku z tym wykorzystał Zakup Luizjany z roku 1803 i ekspedycję Lewisa i Clarka w nieznane zupełnie obszary północnego zachodu dzisiejszych Stanów Zjednoczonych dla stworzenia faktorii handlowej, która mogłaby pozyskiwać futra w pobliżu wybrzeży Pacyfiku i wysyłać cenne futra wprost do Chin.
Astoria
W kwietniu 1808 roku, pod egidą prezydenta Thomasa Jeffersona, Astor założył American Fur Company. Planował założenie łańcucha faktorii handlowych wzdłuż szlaku Lewisa i Clarka, przy czym ostatnią z nich byłaby faktoria u ujścia rzeki Kolumbia do Pacyfiku w dzisiejszym stanie Oregon. Filiami kompanii miały być Pacific Fur Company (czerwiec 1810) i Southwest Fur Company (czerwiec 1811). Zadaniem pierwszej z nich było utworzenie faktorii Astoria na pacyficznym wybrzeżu Oregonu w pobliżu ujścia Kolumbii, gdzie Lewis i Clark zimowali w roku 1805. W tym samym czasie Astor wszedł w porozumienie z kanadyjskimi kompaniami futrzarskimi w sprawie zaopatrywania ich faktorii w terenie. Nawiązał również kontakty z Kompanią Rosyjsko-Amerykańską zobowiązując się – w zamian za futra – zaopatrywać jej punkty handlowe na Alasce.
Dwie ekspedycje wyruszyły do Oregonu. Pierwsza – morzem, na statku zakupionym przez Astora – pod dowództwem Roberta Stuarta, wyruszyła z Nowego Jorku we wrześniu 1810 roku, opłynęła Przylądek Horn i dotarła do celu w marcu roku następnego. W trakcie budowy faktorii statek ruszył na północ, ale w Zatoce Nootka doszło do starcia z Indianami, w wyniku którego cała załoga zginęła, a statek został zniszczony.
Ekspedycja lądowa, dowodzona przez Wilsona Price Hunta, wyruszyła z St. Louis w kwietniu 1811 roku. Wędrując w górę biegu Missouri, a następnie przez dzisiejsze stany Wyoming i Idaho z biegiem rzek Snake i Kolumbia, dotarła z pewnymi stratami do celu w lutym 1812 roku.
Wyprawy te, a zwłaszcza droga powrotna Stuarta szlakiem Lewisa i Clarka (w wyniku której powstał po latach szlak oregoński), przyczyniły się do poznania północnego zachodu Ameryki.
Zaopatrywanie faktorii Astoria drogą morską wiązało się ze znacznymi kosztami. Sytuacja stała się krytyczna w momencie wybuchu wojny roku 1812, w związku z czym Astor zdecydował się odsprzedać całość przedsięwzięcia Anglikom.
Ostatnie lata
Po roku 1815 Astor skoncentrował się na rejonie Wielkich Jezior, zakładając faktorie w dzisiejszych Green Bay, Grand Portage i na wyspie Mackinac. Jego American Fur Company okazała się wkrótce znacznie wydajniejsza od innych tego samego typu firm futrzarskich i szybko zmonopolizowała handel futrami na tym obszarze.
W latach trzydziestych XIX wieku zapotrzebowanie na futra bobrowe w Europie gwałtownie zmalało. Jednocześnie dramatycznie zmniejszyła się populacja bobrów i innych zwierząt futerkowych w rejonach Wielkich Jezior i Gór Skalistych. Przewidując to Astor w roku 1834 odsprzedał swoje udziały handlowcom z St. Louis.
W roku 1836 zlecił Washingtonowi Irvingowi opisanie dziejów Astorii, dzięki czemu szeroka opinia publiczna dowiedziała się o szlakach wiodących na zachód, a szczególnie do Oregonu. John Jacob Astor pod koniec życia był znanym mecenasem sztuki. Zostawił po sobie majątek w wysokości 20 mln dolarów[1].
- ↑ W dzisiejszych czasach około 140 mln dol.
Bibliografia
- Herman J. Viola: Exploring the West. Washington D.C.: Smithsonian Books, 1988. ISBN 0-8109-0889-1.
- Carl Waldman i Jon Cunningham: Encyclopedia of Exploration t.2. New York: Facts On File, Inc., 2004. ISBN 0-8160-4677-8.