Karol Pollak (drukarz): Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Lowdown (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
242 328 edycji
ref
Lowdown (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
242 328 edycji
zona
Linia 29: Linia 29:
|wyznanie =
|wyznanie =
|rodzice =
|rodzice =
|małżeństwo = Maria Zarębianka
|małżeństwo = Maria Zaremba
|partner =
|partner =
|partnerka =
|partnerka =
Linia 52: Linia 52:
Pełnił funkcję członka rady miejskiej (wydziału) Sanoka: w latach 1850-1865<ref>Tomasz Opas, ''Zagadnienia kulturalne, W czasach zaborów i niewoli'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 334.</ref>, później wybrany radnym miejskim w 1867<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 373.</ref>, 1870<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 374.</ref> (w tym od 1872 do 1873 pełnił urząd zastępcy [[Burmistrzowie i zarządcy Sanoka|burmistrza Sanoka]] [[Cyryl Jaksa Ładyżyński|Cyryla Jaksy Ładyżyńskiego]]<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 374-375.</ref>, w 1872<ref>{{Cytuj pismo | autor = Marta Szramowiat | tytuł = Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku | czasopismo = Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej | wydawca = Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej” | strony = 19 | issn = 1731-870X | data = Sanok: 2008}}</ref>, 1878<ref>{{Cytuj pismo | autor = Marta Szramowiat | tytuł = Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku | czasopismo = Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej | wydawca = Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej” | strony = 20 | issn = 1731-870X | data = Sanok: 2008}}</ref> (reprezentant I koła wyborczego<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 378.</ref>). W 1871 został przewodniczącym komisji powołanej celem budowy kościoła na [[Posada (Sanok)|Posadzie Olchowskiej]]<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 376.</ref>. Zasiadł w składzie komitetu budowy pomnika dla uczczenia 300-lecia [[Unia lubelska|unii lubelskiej]] (1569–1869), umieszczonego 11 sierpnia 1869 na placu Maryi Panny (obecna [[Ulica Grzegorza z Sanoka w Sanoku|ulica Grzegorza z Sanoka]])<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 375.</ref> i organizował obchody tego wydarzenia w Sanoku (ponadto także [[Jan Zarewicz]], Szymon Drewiński, Saul Pinales<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Życie kulturalne. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej'' w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 462.</ref>.
Pełnił funkcję członka rady miejskiej (wydziału) Sanoka: w latach 1850-1865<ref>Tomasz Opas, ''Zagadnienia kulturalne, W czasach zaborów i niewoli'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 334.</ref>, później wybrany radnym miejskim w 1867<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 373.</ref>, 1870<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 374.</ref> (w tym od 1872 do 1873 pełnił urząd zastępcy [[Burmistrzowie i zarządcy Sanoka|burmistrza Sanoka]] [[Cyryl Jaksa Ładyżyński|Cyryla Jaksy Ładyżyńskiego]]<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 374-375.</ref>, w 1872<ref>{{Cytuj pismo | autor = Marta Szramowiat | tytuł = Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku | czasopismo = Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej | wydawca = Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej” | strony = 19 | issn = 1731-870X | data = Sanok: 2008}}</ref>, 1878<ref>{{Cytuj pismo | autor = Marta Szramowiat | tytuł = Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku | czasopismo = Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej | wydawca = Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej” | strony = 20 | issn = 1731-870X | data = Sanok: 2008}}</ref> (reprezentant I koła wyborczego<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 378.</ref>). W 1871 został przewodniczącym komisji powołanej celem budowy kościoła na [[Posada (Sanok)|Posadzie Olchowskiej]]<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 376.</ref>. Zasiadł w składzie komitetu budowy pomnika dla uczczenia 300-lecia [[Unia lubelska|unii lubelskiej]] (1569–1869), umieszczonego 11 sierpnia 1869 na placu Maryi Panny (obecna [[Ulica Grzegorza z Sanoka w Sanoku|ulica Grzegorza z Sanoka]])<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 375.</ref> i organizował obchody tego wydarzenia w Sanoku (ponadto także [[Jan Zarewicz]], Szymon Drewiński, Saul Pinales<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Życie kulturalne. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej'' w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 462.</ref>.


Jego żoną została sanocka mieszczanka, Maria Zarębianka<ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 450.</ref>. Ich synami byli Michał (redaktor „Gazety Sanockiej”<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = Kronika. Wiadomości osobiste | czasopismo = Gazeta Sanocka | strony = 3 | data = Nr 73 z 23 sierpnia 1896 | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=319&}}</ref>) i [[Karol Pollak (elektrotechnik)|Karol]] (1859-1928), elektrotechnik, przedsiębiorca i wynalazca.
Jego żoną została sanocka mieszczanka, Maria, z domu Zaremba (zm. 1911)<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = Kronika | czasopismo = Tygodnik Ziemi Sanockiej | strony = 3 | data = Nr 42 z 8 października 1911 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=58369&}}</ref><ref>[[Alojzy Zielecki]], ''Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej'', w: ''Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją [[Feliks Kiryk|Feliksa Kiryka]]'', Kraków 1995, s. 450.</ref>. Ich synami byli Michał (redaktor „Gazety Sanockiej”<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = Kronika. Wiadomości osobiste | czasopismo = Gazeta Sanocka | strony = 3 | data = Nr 73 z 23 sierpnia 1896 | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=319&}}</ref>) i [[Karol Pollak (elektrotechnik)|Karol]] (1859-1928), elektrotechnik, przedsiębiorca i wynalazca.


Karol Pollak zmarł w kwietniu 1870. Został pochowany w części „Matejki Stary” [[Cmentarz Centralny w Sanoku|Cmentarza Centralnego w Sanoku]]. Grobowiec rodziny Pollaków został uznany za obiekt zabytkowy i podlega ochronie prawnej<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.starecmentarze.sanok.pl/zabnag.htm | tytuł = Zabytkowe nagrobki | opublikowany = starecmentarze.sanok.pl |data dostępu=25 października 2014}}</ref>.
Karol Pollak zmarł w kwietniu 1870. Został pochowany w części „Matejki Stary” [[Cmentarz Centralny w Sanoku|Cmentarza Centralnego w Sanoku]]. Grobowiec rodziny Pollaków został uznany za obiekt zabytkowy i podlega ochronie prawnej<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.starecmentarze.sanok.pl/zabnag.htm | tytuł = Zabytkowe nagrobki | opublikowany = starecmentarze.sanok.pl |data dostępu=25 października 2014}}</ref>.

Wersja z 12:47, 4 lis 2014

Karol Pollak
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 sierpnia 1818
Brno

Data i miejsce śmierci

27 kwietnia 1880
Sanok

Zawód, zajęcie

drukarz

Narodowość

 Polska

Małżeństwo

Maria Zaremba

Dzieci

Karol, Michał

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Karol Pollak (ur. 17 sierpnia 1818 w Brnie, zm. 27 kwietnia 1880 w Sanoku) – polski drukarz, wydawca, księgarz, radny Sanoka.

Biogram

Grobowiec rodziny Pollaków w Sanoku
Ulica Karola Pollaka w Sanoku

Pochodził z rodziny na Morawach. W drodze przypadku 1848 przybył do Sanoka i osiadł w tym mieście[1]. W 1848 założył w tym mieście jedną z nowych drukarń na terenie południowej Galicji w okresie autonomii galicyjskiej bliskim Wiośnie Ludów (drukarnie zakładali wówczas w 1840 Franciszek Skirski w Rzeszowie, w 1849 Józef Pisz w Nowym Sączu, w 1857 Atanazy Rusinowski w Jaśle). Jako pierwsze wydawnictwo zostało wydane „Wolność – Równość – Braterstwo” w 1848; w tym roku wychodziły także inne patriotyczne pisma i odezwy. Po upadku Wiosny Ludów Pollak wydawał tabele statystyczne, ogłoszenia, formularze. Od kwietnia 1855 wydawał serię 28 dzieł z XVI i XVII wieku pt. „Biblioteka Polska”, a także „Księgozbiór polski” (od 1857). Ponadto wydawał druki zarówno w języku polskim jak i niemieckim. Później był wydawcą podręczników polskim, na zlecenie Karola Wilda, z którym współpracował. Drukarnia działała na zasadzie spółki zawartej pomiędzy drukarzem i wydawcą. W pierwszych latach korzystano z jednej prasy drewnianej, jednak potem sprowadzono maszyny nowego typu, które działały do 1905. Liczba pracowników drukarni wzrosła do kilkunastu, pracami redaktorskimi kierował K. J. Turowski (po nieporozumieniach ok. 1855-1856 wyjechał do Przemyśla), współpracownikiem był także ukraiński poeta Platon Kostecki (od 1855 mieszkający w Sanoku).

Od 1861 Karol Pollak prowadził również księgarnię komisową i wypożyczalnię książek, dysponującą 1760 pozycjami, w tym ok. 1000 w języku polskim (a także niemieckimi i francuskimi[2]). Jego książnica uchodzi za najstarszą w mieście[3]. Od 1868 do 1869 Pollak był wydawcą pisma „Reforma”, którego poziom pozytywnie ocenił Józef Ignacy Kraszewski. Łącznie od 1848 do 1870 drukarnia Karola Pollaka wydała ok. 125 tys. książek nakładem własnym i ok. 50 tys. pozycji z nakładów obcych. Funkcjonowanie drukarni miało znaczący wpływ na życie kulturalne mieszkańców miasta i okolic, a sam Pollak aktywnie włączył się w życie narodowe zyskując uznanie.

Pełnił funkcję członka rady miejskiej (wydziału) Sanoka: w latach 1850-1865[4], później wybrany radnym miejskim w 1867[5], 1870[6] (w tym od 1872 do 1873 pełnił urząd zastępcy burmistrza Sanoka Cyryla Jaksy Ładyżyńskiego[7], w 1872[8], 1878[9] (reprezentant I koła wyborczego[10]). W 1871 został przewodniczącym komisji powołanej celem budowy kościoła na Posadzie Olchowskiej[11]. Zasiadł w składzie komitetu budowy pomnika dla uczczenia 300-lecia unii lubelskiej (1569–1869), umieszczonego 11 sierpnia 1869 na placu Maryi Panny (obecna ulica Grzegorza z Sanoka)[12] i organizował obchody tego wydarzenia w Sanoku (ponadto także Jan Zarewicz, Szymon Drewiński, Saul Pinales[13].

Jego żoną została sanocka mieszczanka, Maria, z domu Zaremba (zm. 1911)[14][15]. Ich synami byli Michał (redaktor „Gazety Sanockiej”[16]) i Karol (1859-1928), elektrotechnik, przedsiębiorca i wynalazca.

Karol Pollak zmarł w kwietniu 1870. Został pochowany w części „Matejki Stary” Cmentarza Centralnego w Sanoku. Grobowiec rodziny Pollaków został uznany za obiekt zabytkowy i podlega ochronie prawnej[17].

Drukarnię przejął po nim syn, następnie Franciszek Patała.

Upamiętnienie

Na terenie Sanoka w dzielnicy Dąbrówka znajduje się ulica nazwana jego imieniem i nazwiskiem[18].

Karolowi Pollakowi poświęciła publikacje Jadwiga Zaleska, wydane w „Roczniku Sanockim”: Karol Pollak – drukarz sanocki i dzieje jego drukarni w Sanoku (Rocznik Sanocki 1963) oraz Karol Pollak – typographus sanocensis i dzieje jego drukarni (Rocznik Sanocki 1988).

  1. ↑ Alojzy Zielecki, Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 450.
  2. ↑ Tomasz Opas, Szkolnictwo i życie kulturalne, W czasach zaborów i niewoli, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 334.
  3. ↑ Alojzy Zielecki, Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 451.
  4. ↑ Tomasz Opas, Zagadnienia kulturalne, W czasach zaborów i niewoli, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 334.
  5. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 373.
  6. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 374.
  7. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 374-375.
  8. ↑ Marta Szramowiat. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 19, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  9. ↑ Marta Szramowiat. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 20, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  10. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 378.
  11. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 376.
  12. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 375.
  13. ↑ Alojzy Zielecki, Życie kulturalne. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 462.
  14. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 42 z 8 października 1911. 
  15. ↑ Alojzy Zielecki, Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 450.
  16. ↑ Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 73 z 23 sierpnia 1896. 
  17. ↑ Zabytkowe nagrobki. starecmentarze.sanok.pl. [dostęp 25 października 2014].
  18. ↑ Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. sanok.pl, 13 stycznia 2012. [dostęp 25 października 2014].

Bibliografia

  • Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-86077-57-3.
    • Tomasz Opas: Rynek lokalny, w czasach zaborów i niewoli. W: Sanok. Dzieje miasta. Feliks Kiryk (red). Kraków: Secesja, 1995, s. 320-321.
    • Alojzy Zielecki: Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, w epoce autonomii galicyjskiej. W: Sanok. Dzieje miasta. Feliks Kiryk (red). Kraków: Secesja, 1995, s. 450.
  • Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 180-182, 184, 187. ISBN 83-909787-0-9.
  • Karol Pollak. sejm-wielki.pl. [dostęp 25 października 2014].
  • Karol Pollak. interia.pl. [dostęp 25 października 2014].
  • Karol Pollak – wydawnictwa w bazie WorldCat. worldcat.orgl. [dostęp 25 października 2014].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_Pollak_(drukarz)&oldid=40878664”