Przejdź do zawartości

Jan Zarewicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Zarewicz
Ilustracja
Jan Zarewicz (1868)
Data urodzenia

ok. 1809

Data i miejsce śmierci

15 maja 1885
Sanok

Naczelnik gminy miasta Sanoka
Okres

od ok. 1862
do 1867

Poprzednik

Sebastian Piątkowski

Następca

Jerzy Rapf

Faksymile

Jan Zarewicz[a] (ur. ok. 1809, zm. 15 maja 1885 w Sanoku) – aptekarz, burmistrz gminy miasta Sanoka, radny, działacz społeczny.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jan Zarewicz urodził się ok. 1809[1]. Z pochodzenia był Rusinem wyznania greckokatolickiego[1], synem księdza ze Skolego[2]. Został aptekarzem[2]. W Sanoku był właścicielem najstarszej w mieście[3] Apteki Obwodowej, którą wraz z nieruchomością nabył wspólnie z Anną Zarewicz 10 kwietnia 1856 od syna Józefa Szczerbińskiego. Budynek w formie parterowego dworku znajdował się przy ówczesnej ulicy Krakowskiej, w 1894 przemianowanej na ulicę Tadeusza Kościuszki, pod numerem 78, potem 18 (w 1963 zabytkowy obiekt został zburzony[4]). W latach 1883–1892 zarządzał nią Feliks Dobrzyniecki, w 1892 dzierżawcą apteki został Feliks Giela (burmistrz miasta w latach 1905–1914), a we wrześniu 1896 za cenę 75 000 zł zakupił ją na własność od spadkobierców Jana Zarewicza[5][6][7], w latach 1892–1904 jej zarządcami byli upoważnieni wyspecjalizowani farmaceuci[8], w 1904 aptekę odkupił Tobiasz Dawid Löbl, a w 1906 wykupił ją Marian Kawski (burmistrz miasta w latach 1919–1920)[8][9][10].

Był politykiem Polskiego Stronnictwa Demokratycznego (tzw. „galicyjscy demokraci”)[11]. Od około 1862 sprawował stanowisko naczelnika gminy w Sanoku (Gemeindevorsteher) w urzędzie obwodowym w Sanoku w ramach cyrkułu sanockiego[12]. W 1862 był wydziałowym[13]. W 1867 został wybrany radnym Sanoka[14][15]. Od 12 czerwca 1871 był zastępcą burmistrza Sanoka Jana Okołowicza[16][15]. W 1870 został wybrany ponownie radnym, od 30 czerwca 1873 był zastępcą burmistrza Cyryla Jaksy Ładyżyńskiego i również asesorem[17], w 1875 znów wybrany radnym i nadal pełnił stanowisko zastępcy Ładyżyńskiego[18][19][20][21] (w tym także asesora[15]), analogicznie w 1878[22] (w tym roku 14 września jako najstarszy wiekiem był przewodniczącym pierwszej sesji rady[23]). 15 maja 1879 złożył rezygnację z urzędu wiceburmistrza (jego następcą został Aital Witoszyński)[24][23]. W 1881 został ponownie wybrany radnym[23][25].

8 lipca 1869 był w składzie delegacji Sanoka na powtórnym pogrzebie szczątków króla Kazimierza III Wielkiego na Wawelu w Krakowie[20][26], a w 1883 w delegacji na obchody 200. rocznicy bitwy pod Wiedniem (1683–1883), organizowanych w Krakowie[27]. Zasiadł w składzie komitetu budowy pomnika dla uczczenia 300-lecia unii lubelskiej (1569–1869), umieszczonego 11 sierpnia 1869 na placu Maryi Panny (obecna ulica Grzegorza z Sanoka)[20] i organizował obchody tego wydarzenia w Sanoku (ponadto także Karol Pollak, Szymon Drewiński, Saul Pinales)[28].

Działał społecznie. Jako aptekarz przekazywał lekarstwa na rzecz szpitala sanockiego (należności za nie, pierwotnie wpisane na hipotekę szpitalną, później zostały darowane miastu przez Zarewicza)[3]. Był jednym z założycieli Ochotniczej Straży Pożarnej w Sanoku w 1872[29]. Był organizatorem działalności Towarzystwa Oświatowego „Znicz”, zajmującego się krzewieniem oświaty, kultury, czytelnictwa, które było inicjatorem założenia w Sanoku parku miejskiego[30]. W tym celu Jan Zarewicz odstąpił miastu za symboliczną kwotę południowe i wschodnie zbocza góry Stróżni, która od profesji darczyńcy zyskała przydomek „Aptekarka” (obecnie funkcjonuje jako „Góra Parkowa”). Ponadto przekazywał środki finansowe na rzecz funduszu pomocy ubogim[31].

Zmarł 15 maja 1885 w Sanoku[1][32][33]. 17 maja tego roku został pochowany na tamtejszym cmentarzu[1][32]. Jego żoną była Anna z domu Zauffal[34] (zm. 1870 w wieku 52 lat[35]). Był określany jako „natione Polonus” (z narodowości Polak)[2]. Przejawiał to m.in. w przywdziewaniu stroju polskiego, w którym także został pochowany[2].

  1. W ewidencji austro-węgierskiej był określany w języku niemieckim jako „Johann Zarewicz”.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Księga zgonów Parafii Greckokatolickiej w Sanoku 1855-1909. s. 51 (poz. 16).
  2. a b c d Korespondencye. „Echo z nad Sanu”. Nr 4, s. 3, 24 maja 1885. 
  3. a b Alojzy Zielecki, Opieka społeczna i zdrowotna. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 467.
    Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1861. Lwów: 1861, s. 393.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870. Lwów: 1870, s. 515.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 455.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872, s. 443.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1874. Lwów: 1874, s. 484.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 501.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1880. Lwów: 1880, s. 472.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 537.
  4. Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. www.zozsanok.pl. [dostęp 2012-12-09]. (pol.). (pdf) s. 36.
  5. Kronika. Zmiana własności. „Gazeta Sanocka”. Nr 76, s. 4, 13 września 1896. 
  6. Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. www.zozsanok.pl. [dostęp 2012-12-09]. (pol.). (pdf) s. 31.
  7. Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Struktury organizacyjne miasta, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 380.
  8. a b Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. www.zozsanok.pl. [dostęp 2012-12-09]. (pol.). (pdf) s. 32.
  9. Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Opieka społeczna i zdrowotna, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 469.
  10. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 762.
  11. Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 360.
  12. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lwów: 1862, s. 34.
    Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1864. Lwów: 1864, s. 36.
    Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1865. Lwów: 1865, s. 37.
    Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1866. Lwów: 1866, s. 37.
    •Tomasz Opas, Zagadnienia ustrojowe, W czasach zaborów i niewoli, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 341.
    •Tomasz Opas, Zagadnienia ustrojowe, W czasach zaborów i niewoli, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 372.
  13. Kronika. Dokument dot. budowy magazynu augmentacyjnego w Sanoku z 1 maja 1862. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 8, s. 3, 15 lutego 1914. 
  14. Tomasz Opas, Zagadnienia ustrojowe, W czasach zaborów i niewoli, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 373.
  15. a b c Marta Szramowiat. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 19, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  16. Księga uchwał Rady miejskiej Sanockiej 14.11.1870-17.09.1872. T. III. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 46. [dostęp 2022-02-05].
  17. Księga uchwał Rady miejskiej sanockiej 1872-1874. T. IV. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 168-169. [dostęp 2022-02-05].
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1875. Lwów: 1875, s. 55.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 55.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1877. Lwów: 1877, s. 319.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1878. Lwów: 1878, s. 305.
    Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 21. ISBN 83-909787-8-4.
  18. Księga uchwał Rady miejskiej od lutego 1874 do stycznia 1876. T.V. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 208. [dostęp 2022-02-05].
  19. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 295.
  20. a b c Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 375.
  21. Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 26. ISBN 83-909787-8-4.
  22. Tomasz Opas, Zagadnienia ustrojowe, W czasach zaborów i niewoli, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 378.
  23. a b c Marta Szramowiat. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 20, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  24. Księga uchwał Rady miejskiej od maja 1878 do czerwca 1881. T. VII. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 110-111. [dostęp 2022-02-05].
  25. Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 37, 41. ISBN 83-909787-8-4.
  26. 8 lipca 1869 roku, na Wawelu odbył się powtórny pogrzeb szczątków króla Kazimierza III Wielkiego. historykon.pl, 8 lipca 2014. [dostęp 2014-09-20].
  27. Tomasz Opas, Zagadnienia ustrojowe, W czasach zaborów i niewoli, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 379.
  28. Alojzy Zielecki, Życie kulturalne. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 462.
  29. Alojzy Zielecki, Życie kulturalne. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 455.
  30. Alojzy Zielecki, Życie kulturalne. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 456.
  31. Alojzy Zielecki, Opieka społeczna i zdrowotna. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 470.
  32. a b Kronika. Wiadomości osobiste. „Echo z nad Sanu”. Nr 3, s. 3, 17 maja 1885. 
  33. Tomasz Opas, Zagadnienia ustrojowe, W czasach zaborów i niewoli, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 380.
  34. Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. www.zozsanok.pl. [dostęp 2012-12-09]. (pol.). (pdf) s. 30.
  35. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 220 (poz. 33).