Leonard Rettel: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
345 374 edycje
kat.
Linia 1: Linia 1:
{{inne znaczenia|Leonarda Rettla - pisarza, poety, tłumacza i powstańca listopadowego|[[Rettel]] - miejscowość we Francji}}
{{Polityk infobox
{{Polityk infobox
| polityk = Leonard Rettel
| polityk = Leonard Rettel
Linia 5: Linia 4:
| opis grafiki = Leonard Rettel około 1832, [[litografia]] de Villaina na podstawie rysunku Józefa Straszewicza<ref>{{cytuj książkę | autor = | tytuł = Die Polen und die Polinnen der Revolution vom 29. November 1830. oder hundert Portraits derjenigen Personen, die sich in dem letzten polnischen Freiheitkampfe ausgezeichnet haben ... Lfg. 1-20|url=http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=4721&from=editionindex&dirids=4| wydawca = E. Schweizerbart's Verlag-buchhandlung| miejsce = Stuttgart | rok =1832-1837 | strony = 41| oclc = 731830442|język=de}}</ref>
| opis grafiki = Leonard Rettel około 1832, [[litografia]] de Villaina na podstawie rysunku Józefa Straszewicza<ref>{{cytuj książkę | autor = | tytuł = Die Polen und die Polinnen der Revolution vom 29. November 1830. oder hundert Portraits derjenigen Personen, die sich in dem letzten polnischen Freiheitkampfe ausgezeichnet haben ... Lfg. 1-20|url=http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=4721&from=editionindex&dirids=4| wydawca = E. Schweizerbart's Verlag-buchhandlung| miejsce = Stuttgart | rok =1832-1837 | strony = 41| oclc = 731830442|język=de}}</ref>
| data urodzenia = [[6 listopada]] [[1811]]
| data urodzenia = [[6 listopada]] [[1811]]
| miejsce urodzenia = [[Podhajce]], [[Cesarstwo Austriackie]]
| miejsce urodzenia = [[Podhajce]], [[Cesarstwo Austrii|Cesarstwo Austriackie]]
| data śmierci = [[21 marca]] [[1885]]
| data śmierci = [[21 marca]] [[1885]]
| miejsce śmierci = [[Paryż]], [[Francja]]
| miejsce śmierci = [[Paryż]], [[Francja]]
Linia 18: Linia 17:
| quote = Leonard Rettel
| quote = Leonard Rettel
}}
}}
[[Plik:Nagrobek_powstańców_listopadowych_i_styczniowych.jpg|thumb|240px|<center>grób Leonarda Rettla - mogiła powstańców listopadowych i styczniowych na Cmentarzu Montparnasse, 2011</center>]]
[[Plik:Nagrobek powstańców listopadowych i styczniowych.jpg|thumb|240px|<center>grób Leonarda Rettla - mogiła powstańców listopadowych i styczniowych na Cmentarzu Montparnasse, 2011</center>]]
[[Plik:NataliaL.jpg|thumb|240px|inskrypcja nagrobna Natalii Rettel (1836 - 1880) na nagrobku [[Anna Pustowójtówna|Anny Pustowójtówny]]<ref>division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880</ref>]]
[[Plik:NataliaL.jpg|thumb|240px|inskrypcja nagrobna Natalii Rettel (1836 - 1880) na nagrobku [[Anna Pustowójtówna|Anny Pustowójtówny]]<ref>division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880</ref>]]
[[Plik:Leonardh.jpg|thumb|120px|<center>zapis danych osobowych z imionami rodziców Leonarda Rettla z aktu małżeństwa w 1872 - [[język francuski|franc.]]</center>]]
[[Plik:Leonardh.jpg|thumb|120px|<center>zapis danych osobowych z imionami rodziców Leonarda Rettla z aktu małżeństwa w 1872 - [[język francuski|franc.]]</center>]]
Linia 24: Linia 23:
'''Leonard Rettel''', ''Leonard Łazarz Rettel'', [[język francuski|franc.]] ''Léonard Lazare de Rettel''<ref name="an">płatny serwis (dane aktu małżeństwa) {{cytuj stronę| url = http://search.ancestry.com/cgi-bin/sse.dll?cj=1&srchb=r&gss=affiliate&rank=1&gl=allgs&gspl=1%2cAny+Locality&pcc=2&prox=1&gsln=Rettel&gsfn=Leonard&o_xid=0001231454&o_lid=0001231454| tytuł =''Léonard Lazare de Rettel'', ''Nathalie Loewenhard''| data dostępu = 2011-02-07| autor = | opublikowany =Ancestry.com | praca = | data = | język = en}}
'''Leonard Rettel''', ''Leonard Łazarz Rettel'', [[język francuski|franc.]] ''Léonard Lazare de Rettel''<ref name="an">płatny serwis (dane aktu małżeństwa) {{cytuj stronę| url = http://search.ancestry.com/cgi-bin/sse.dll?cj=1&srchb=r&gss=affiliate&rank=1&gl=allgs&gspl=1%2cAny+Locality&pcc=2&prox=1&gsln=Rettel&gsfn=Leonard&o_xid=0001231454&o_lid=0001231454| tytuł =''Léonard Lazare de Rettel'', ''Nathalie Loewenhard''| data dostępu = 2011-02-07| autor = | opublikowany =Ancestry.com | praca = | data = | język = en}}
</ref>, [[pseudonim]] ''Jan Zamostowski''<ref name="pseud">{{cytuj książkę |nazwisko = Aszyk| imię = Urszula | autor link = | tytuł = Nowa Sztuka Pisania Komedii w Dzisiejszych Czasach Lopego de Vega w czterechsetlecie wydania 1609-2009| wydawca = Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego| miejsce = Warszawa| rok = 2009| strony = 130-132| isbn = 978-83-60875-68-1}}</ref> (ur. [[6 listopada]] [[1811]] w [[Podhajce|Podhajcach]]<ref name="biogram2">{{cytuj książkę|autor = Paweł Hertz red.|autor link= Paweł Hertz| tytuł = Zbiór poetów polskich XIX|tom=V|wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy| miejsce = Warszawa| rok =1959 | strony = 584| isbn = |oclc=6449937| język = pl}}</ref>, zm. [[21 marca]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Bieńkowski| imię = Adam| autor link = | tytuł = Kółko Mickiewiczowskie we Lwowie. Rok Mickiewiczowski. Księga Pamiątkowa| wydawca = Nakł. Księg. H. Altenberga| miejsce = Lwów| rok = 1899| strony = 77| isbn =|oclc=15611879}}
</ref>, [[pseudonim]] ''Jan Zamostowski''<ref name="pseud">{{cytuj książkę |nazwisko = Aszyk| imię = Urszula | autor link = | tytuł = Nowa Sztuka Pisania Komedii w Dzisiejszych Czasach Lopego de Vega w czterechsetlecie wydania 1609-2009| wydawca = Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego| miejsce = Warszawa| rok = 2009| strony = 130-132| isbn = 978-83-60875-68-1}}</ref> (ur. [[6 listopada]] [[1811]] w [[Podhajce|Podhajcach]]<ref name="biogram2">{{cytuj książkę|autor = Paweł Hertz red.|autor link= Paweł Hertz| tytuł = Zbiór poetów polskich XIX|tom=V|wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy| miejsce = Warszawa| rok =1959 | strony = 584| isbn = |oclc=6449937| język = pl}}</ref>, zm. [[21 marca]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Bieńkowski| imię = Adam| autor link = | tytuł = Kółko Mickiewiczowskie we Lwowie. Rok Mickiewiczowski. Księga Pamiątkowa| wydawca = Nakł. Księg. H. Altenberga| miejsce = Lwów| rok = 1899| strony = 77| isbn =|oclc=15611879}}
</ref> [[1885]] w [[Paryż]]u) – polski działacz polityczny, pisarz, poeta i tłumacz, pierwszy polski [[Iberystyka|hispanista]]<ref name="pseud"/><ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Strzałkowa|imię = Maria|autor link = |tytuł =Studia polsko-hiszpańskie|czasopismo = Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rozprawy i Studia |url=|wolumin =t. 26 |wydanie = |strony =13-54 |data =1960 |wydawca = nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego|miejsce = Kraków|issn = |doi =|oclc=233498996|język=pl}}</ref>, [[Belwederczycy|belwederczyk]], [[Kapitan (ranga)|kapitan]] - żołnierz-ochotnik [[20 Pułk Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego|20 Pułku Piechoty Liniowej]] w [[Powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]], dobry mówca<ref name="biogram">biogram Leonarda Rettla [w:] {{cytuj stronę| url = http://www.biz.xcr.pl/files/smolikowski-stosunek_mickiewicza_do_cr.pdf| tytuł = STOSUNEK ADAMA MICKIEWICZA DO X. X. ZMARTWYCHWSTAŃCÓW| data dostępu = 2011-01-26| autor = [[Paweł Smolikowski]] [[Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa|CR]] (1849-1926)| opublikowany = | praca = | data = | język = pl}}
</ref> [[1885]] w [[Paryż]]u) – polski działacz polityczny, pisarz, poeta i tłumacz, pierwszy polski [[Iberystyka|hispanista]]<ref name="pseud"/><ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Strzałkowa|imię = Maria|autor link = |tytuł =Studia polsko-hiszpańskie|czasopismo = Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rozprawy i Studia |url=|wolumin =t. 26 |wydanie = |strony =13-54 |data =1960 |wydawca = nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego|miejsce = Kraków|issn = |doi =|oclc=233498996|język=pl}}</ref>, [[Belwederczycy|belwederczyk]], [[Kapitan (ranga)|kapitan]] - żołnierz-ochotnik [[20 Pułk Piechoty Liniowej|20 Pułku Piechoty Liniowej]] w [[Powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]], dobry mówca<ref name="biogram">biogram Leonarda Rettla [w:] {{cytuj stronę| url = http://www.biz.xcr.pl/files/smolikowski-stosunek_mickiewicza_do_cr.pdf| tytuł = STOSUNEK ADAMA MICKIEWICZA DO X. X. ZMARTWYCHWSTAŃCÓW| data dostępu = 2011-01-26| autor = [[Paweł Smolikowski]] [[Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa|CR]] (1849-1926)| opublikowany = | praca = | data = | język = pl}}
</ref>, emigrant na [[Wielka Emigracja|Wielkiej Emigracji]]. Odznaczony [[Order Virtuti Militari|Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari]] 17 kwietnia 1831<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.stankiewicz.e.pl/vm/vm_r.htm| tytuł = Kawalerowie Orderu Virtuti Militari| data dostępu = 2011-02-03| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = pl}}</ref> po [[Bitwa pod Liwem|bitwie pod Liwem]].
</ref>, emigrant na [[Wielka Emigracja|Wielkiej Emigracji]]. Odznaczony [[Order Virtuti Militari|Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari]] 17 kwietnia 1831<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.stankiewicz.e.pl/vm/vm_r.htm| tytuł = Kawalerowie Orderu Virtuti Militari| data dostępu = 2011-02-03| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = pl}}</ref> po [[Bitwa pod Liwem|bitwie pod Liwem]].


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Syna Jana Rettla<ref name="an"/><ref>w oryginale franc. Jean de Rettel</ref> i Franciszki ''[[wikt:primo voto|primo voto]]'' Siennickiej z domu Lemnickiej lub Łempickiej<ref name="an"/>, przeniósł się z rodzicami do Warszawy, gdzie ukończył [[Liceum Warszawskie]]<ref name="wspm"/>. W 1830 zapisał się na wydział prawa [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]. Publikował młodzieńcze wiersze w ''Pamiętniku dla płci pięknej''<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = | czasopismo = Pamiętnik dla Płci Pięknej : pismo różnym rodzajom poezyi i prozy poświęcone|adres czasopisma=http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication/96147?tab=1| wolumin = | wydanie = | strony = | data = 1830| wydawca =Konstanty Gaszyński, Leon Zienkowicz | miejsce = Warszawa| issn = | doi =}}</ref> czasopiśmie wydawanym przez [[Konstanty Gaszyński|Konstantego Gaszyńskiego]] i Leona Zienkowicza<ref name="wspm"/>. Uczestnik [[Sprzysiężenie Wysockiego|sprzysiężenia Wysockiego]], 29 listopada 1830 w ''[[Noc Listopadowa|Noc Listopadową]]'' wziął udział w grupie studentów i cywili wraz z [[podchorąży]]mi w ataku na [[Belweder w Warszawie|Belweder]] w celu ujęcia wielkiego księcia [[Konstanty Pawłowicz Romanow|Konstantego]], w dziewięcioosobowym oddziale dowodzonym przez [[podchorąży|pchor.]] Kobylańskiego, nacierającym na Belweder od ogrodu, następnie wraz z podchorążymi dotarł do [[Arsenał Królewski w Warszawie|Arsenału]] i brał udział w jego zdobyciu<ref name="biogram2"/>. Aktywny członek [[Klub Patriotyczny|Towarzystwa Patriotycznego]]. W powstaniu listopadowym jako ochotnik odbył całą kampanię 1831 w [[20 Pułk Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego|20 Pułku Piechoty Liniowej]], dosłużył się stopnia [[Kapitan (ranga)|kapitana]].
Syna Jana Rettla<ref name="an"/><ref>w oryginale franc. Jean de Rettel</ref> i Franciszki ''[[wikt:primo voto|primo voto]]'' Siennickiej z domu Lemnickiej lub Łempickiej<ref name="an"/>, przeniósł się z rodzicami do Warszawy, gdzie ukończył [[Liceum Warszawskie]]<ref name="wspm"/>. W 1830 zapisał się na wydział prawa [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]. Publikował młodzieńcze wiersze w ''Pamiętniku dla płci pięknej''<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = | czasopismo = Pamiętnik dla Płci Pięknej : pismo różnym rodzajom poezyi i prozy poświęcone|adres czasopisma=http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication/96147?tab=1| wolumin = | wydanie = | strony = | data = 1830| wydawca =Konstanty Gaszyński, Leon Zienkowicz | miejsce = Warszawa| issn = | doi =}}</ref> czasopiśmie wydawanym przez [[Konstanty Gaszyński|Konstantego Gaszyńskiego]] i Leona Zienkowicza<ref name="wspm"/>. Uczestnik [[Sprzysiężenie Wysockiego|sprzysiężenia Wysockiego]], 29 listopada 1830 w ''noc listopadową'' wziął udział w grupie studentów i cywili wraz z [[podchorąży]]mi w ataku na [[Belweder w Warszawie|Belweder]] w celu ujęcia wielkiego księcia [[Konstanty Pawłowicz Romanow|Konstantego]], w dziewięcioosobowym oddziale dowodzonym przez [[podchorąży|pchor.]] Kobylańskiego, nacierającym na Belweder od ogrodu, następnie wraz z podchorążymi dotarł do [[Arsenał Królewski w Warszawie|Arsenału]] i brał udział w jego zdobyciu<ref name="biogram2"/>. Aktywny członek [[Klub Patriotyczny|Towarzystwa Patriotycznego]]. W powstaniu listopadowym jako ochotnik odbył całą kampanię 1831 w [[20 Pułk Piechoty Liniowej|20 Pułku Piechoty Liniowej]], dosłużył się stopnia [[Kapitan (ranga)|kapitana]].


Ciążył na nim wydany zaocznie wyrok przez sąd rosyjski - [[kara śmierci]] za udział w powstaniu listopadowym<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = С.Г. Келина | imię = | autor link = | tytuł = Смертная казнь за и против (pl. Kara śmierci - za i przeciw)| wydawca = Юридическая литература | miejsce =Moskwa | rok = 1989| strony =78| seria = Рипол Классик| isbn =|cytat= Реттель, Леонард, бывший ученик Варшавского лицея - за участие в польском восстании 1830 года|język=ru }}</ref>.
Ciążył na nim wydany zaocznie wyrok przez sąd rosyjski - [[kara śmierci]] za udział w powstaniu listopadowym<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = С.Г. Келина | imię = | autor link = | tytuł = Смертная казнь за и против (pl. Kara śmierci - za i przeciw)| wydawca = Юридическая литература | miejsce =Moskwa | rok = 1989| strony =78| seria = Рипол Классик| isbn =|cytat= Реттель, Леонард, бывший ученик Варшавского лицея - за участие в польском восстании 1830 года|język=ru }}</ref>.


Od 7 listopada 1831 na emigracji w Paryżu, członek [[Komitet Narodowy Polski (1831-1832)|Komitetu Narodowego Polskiego]] i jeden z założycieli [[Towarzystwo Demokratyczne Polskie|Towarzystwa Demokratycznego Polskiego]] od 17 marca 1832, publikował artykuły w ''Demokracie Polskim''. Utrzymywał bliskie kontakty m.in. z [[Adam Mickiewicz|Adamem Mickiewiczem]] i [[Fryderyk Chopin|Fryderykiem Chopinem]]<ref name="pseud"/>. Przeciwnik organizacji [[Legion Polski w Portugalii|Legionu Polskiego]] w [[Portugalia|Portugalii]] przez [[Józef Bem|Józefa Bema]]<ref name="biogram"/>. W 1848 organizował [[Legion Mickiewicza]] we [[Włochy|Włoszech]]. Podczas [[Powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] był przedstawicielem [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]] w [[Hiszpania|Hiszpanii]]. Związany z [[Andrzej Towiański|towianizmem]]. Korespondent ''[[Gazeta Warszawska (1774)|Gazety Warszawskiej]]'' z Paryża pod pseudonimem ''Jan Zamostowski''<ref name="pseud"/>. Od 1869 brał udział w pracach ''Towarzystwa Naukowej Pomocy'' w Paryżu, założonym przez [[Agaton Giller|Agatona Gillera]], prowadząc wykłady. Przetłumaczył m.in.: ''La Araucana'' [[Alonso de Ercilla y Zúñiga|Ercilli]]<ref name="pseud"/>, ''Powieści Basków'' Antonio de Trueby i ''Powieści norweskie'' Magdaleny Torrenson wydane w odcinkach w ''[[Gazeta Polska (1826-1907)|Gazecie Polskiej]]'' i ''[[Kurier Poznański|Kurierze Poznańskim]]''<ref name="wspm"/>. Autor biografii emigrantów w ''Rocznikach Towarzystwa Naukowo-Historycznego'' wydawanych przez Bronisława Zaleskiego w Paryżu. Współautor (redakcja, zebranie źródeł - nie wymieniony na stronie tytułowej, z uwagi na powiązania z towianizmem, który zabraniał swoim członkom wydawania książek) ''Henri de Valois et la Pologne en 1572'' (pol. Henryk Walezy i Polska w 1572) autora: [[Emmanuel Henri Victurnien de Noailles|Emmanuela Henri Victurnien de Noailles]], Paryż, 1867<ref name="SE">{{cytuj stronę| url = http://literat.ug.edu.pl/jez/018.htm| tytuł =Sylwety emigracyjne – Leonard Rettel | data dostępu = 2011-02-03| autor = [[Zygmunt Miłkowski|Zygmunt Miłkowski ps. Teodor Tomasz Jeż]]| opublikowany = | praca = | data = | język = pl|cytat=''... Pamiętam jeno rozbiór obszerny dzieła p. t. "Henri de Valois", przez E. V. H. markiza de Noailles, żonatego z Polką, Lachmanówną, l voto Szwejkowską, dla której się po polsku nauczył i napisał wyżej wymienione dzieło, zatytułowane imieniem tego króla francuskiego, co od tronu polskiego ucieczką się ratował. Na tej markiza de Noailles pracy podpisanem być powinno, obok nazwiska autora wymienionego, nazwisko pracownika, który część pracy trudniejszą: wyszukiwanie i zestawianie źródeł, zestosowywanie następstw z przyczynami, układanie treści, wiązanie całości - odrobił. Pracownikiem tym był nasz pan Leonard. Jako [[towianizm|towiańczyk]] nie przyznawał się do udziału, jaki wziął w napisaniu książki, która w czasie swoim wrażenie w świecie naukowym sprawiła. ...''}}</ref>.
Od 7 listopada 1831 na emigracji w Paryżu, członek [[Komitet Narodowy Polski (1831–1832)|Komitetu Narodowego Polskiego]] i jeden z założycieli [[Towarzystwo Demokratyczne Polskie|Towarzystwa Demokratycznego Polskiego]] od 17 marca 1832, publikował artykuły w ''Demokracie Polskim''. Utrzymywał bliskie kontakty m.in. z [[Adam Mickiewicz|Adamem Mickiewiczem]] i [[Fryderyk Chopin|Fryderykiem Chopinem]]<ref name="pseud"/>. Przeciwnik organizacji [[Legion Polski w Portugalii|Legionu Polskiego]] w [[Portugalia|Portugalii]] przez [[Józef Bem|Józefa Bema]]<ref name="biogram"/>. W 1848 organizował [[Legion Mickiewicza]] we [[Włochy|Włoszech]]. Podczas [[Powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] był przedstawicielem [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]] w [[Hiszpania|Hiszpanii]]. Związany z [[Andrzej Towiański|towianizmem]]. Korespondent ''[[Gazeta Warszawska (1774)|Gazety Warszawskiej]]'' z Paryża pod pseudonimem ''Jan Zamostowski''<ref name="pseud"/>. Od 1869 brał udział w pracach ''Towarzystwa Naukowej Pomocy'' w Paryżu, założonym przez [[Agaton Giller|Agatona Gillera]], prowadząc wykłady. Przetłumaczył m.in.: ''La Araucana'' [[Alonso de Ercilla y Zúñiga|Ercilli]]<ref name="pseud"/>, ''Powieści Basków'' Antonio de Trueby i ''Powieści norweskie'' Magdaleny Torrenson wydane w odcinkach w ''[[Gazeta Polska (1826–1907)|Gazecie Polskiej]]'' i ''[[Kurier Poznański|Kurierze Poznańskim]]''<ref name="wspm"/>. Autor biografii emigrantów w ''Rocznikach Towarzystwa Naukowo-Historycznego'' wydawanych przez Bronisława Zaleskiego w Paryżu. Współautor (redakcja, zebranie źródeł - nie wymieniony na stronie tytułowej, z uwagi na powiązania z towianizmem, który zabraniał swoim członkom wydawania książek) ''Henri de Valois et la Pologne en 1572'' (pol. Henryk Walezy i Polska w 1572) autora: [[Emmanuel Henri Victurnien de Noailles|Emmanuela Henri Victurnien de Noailles]], Paryż, 1867<ref name="SE">{{cytuj stronę| url = http://literat.ug.edu.pl/jez/018.htm| tytuł =Sylwety emigracyjne – Leonard Rettel | data dostępu = 2011-02-03| autor = [[Zygmunt Miłkowski|Zygmunt Miłkowski ps. Teodor Tomasz Jeż]]| opublikowany = | praca = | data = | język = pl|cytat=''... Pamiętam jeno rozbiór obszerny dzieła p. t. "Henri de Valois", przez E. V. H. markiza de Noailles, żonatego z Polką, Lachmanówną, l voto Szwejkowską, dla której się po polsku nauczył i napisał wyżej wymienione dzieło, zatytułowane imieniem tego króla francuskiego, co od tronu polskiego ucieczką się ratował. Na tej markiza de Noailles pracy podpisanem być powinno, obok nazwiska autora wymienionego, nazwisko pracownika, który część pracy trudniejszą: wyszukiwanie i zestawianie źródeł, zestosowywanie następstw z przyczynami, układanie treści, wiązanie całości - odrobił. Pracownikiem tym był nasz pan Leonard. Jako [[Andrzej Towiański|towiańczyk]] nie przyznawał się do udziału, jaki wziął w napisaniu książki, która w czasie swoim wrażenie w świecie naukowym sprawiła. ...''}}</ref>.


4 lutego 1872 (9 marca 1872)<ref name="an"/> poślubił młodszą o 25 lat Natalię Loewenhardt (Lewenhard - franc. ''Nathalie Loewenhard''<ref name="an"/> ur. 1836<ref name="CM">według inskrypcji nagrobnej: ''Natalia Rettel z domu Lewenhard 1838 - 1880'' na nagrobku [[Anna Pustowójtówna|Anny Pustowojtówny]] na [[Cmentarz Montparnasse|Cmentarzu Montparnasse]] division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880</ref>), Polkę, córkę Maurycego i Franciszki z d. Reichman<ref name="an"/>, siostrę znanego na emigracji lekarza i [[powstanie styczniowe|powstańca styczniowego]] [[Stanisław Loewenhardt|Stanisława Loewenhardta]], z którą miał dwoje dzieci:<ref name="wspm">{{cytuj pismo |nazwisko = |imię = |autor link = |tytuł =Leonard Rettel - wspomnienie (z Kuriera paryskiego) |czasopismo = WARTA - tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu |url=http://www.wbc.poznan.pl/Content/110590/index.djvu?handler=dvju_browser|wolumin = Rok XII|wydanie = 564|strony = 5233-5234|data =1885-04-19 |wydawca = |miejsce = Poznań|issn = |doi =|oclc=69478100|język=pl}}</ref> syna (ur. 1872) i córkę (ur. 1873)<ref name="FRW"/>. W 1872 Rettlowie mieszkali w Paryżu w pobliżu [[Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu|Towarzystwa Historyczno-Literackiego]] przy Quai d'Orléans 4<ref name="an"/>.
4 lutego 1872 (9 marca 1872)<ref name="an"/> poślubił młodszą o 25 lat Natalię Loewenhardt (Lewenhard - franc. ''Nathalie Loewenhard''<ref name="an"/> ur. 1836<ref name="CM">według inskrypcji nagrobnej: ''Natalia Rettel z domu Lewenhard 1838 - 1880'' na nagrobku [[Anna Pustowójtówna|Anny Pustowojtówny]] na [[Cmentarz Montparnasse|Cmentarzu Montparnasse]] division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880</ref>), Polkę, córkę Maurycego i Franciszki z d. Reichman<ref name="an"/>, siostrę znanego na emigracji lekarza i [[powstanie styczniowe|powstańca styczniowego]] [[Stanisław Loewenhardt|Stanisława Loewenhardta]], z którą miał dwoje dzieci:<ref name="wspm">{{cytuj pismo |nazwisko = |imię = |autor link = |tytuł =Leonard Rettel - wspomnienie (z Kuriera paryskiego) |czasopismo = WARTA - tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu |url=http://www.wbc.poznan.pl/Content/110590/index.djvu?handler=dvju_browser|wolumin = Rok XII|wydanie = 564|strony = 5233-5234|data =1885-04-19 |wydawca = |miejsce = Poznań|issn = |doi =|oclc=69478100|język=pl}}</ref> syna (ur. 1872) i córkę (ur. 1873)<ref name="FRW"/>. W 1872 Rettlowie mieszkali w Paryżu w pobliżu [[Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu|Towarzystwa Historyczno-Literackiego]] przy Quai d'Orléans 4<ref name="an"/>.

Wersja z 22:13, 20 mar 2015

Leonard Rettel
Ilustracja
Leonard Rettel około 1832, litografia de Villaina na podstawie rysunku Józefa Straszewicza[1]
Data i miejsce urodzenia

6 listopada 1811
Podhajce, Cesarstwo Austriackie

Data i miejsce śmierci

21 marca 1885
Paryż, Francja

Okres

od 17 marca 1832

Przynależność polityczna

Towarzystwo Demokratyczne Polskie

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
grób Leonarda Rettla - mogiła powstańców listopadowych i styczniowych na Cmentarzu Montparnasse, 2011
inskrypcja nagrobna Natalii Rettel (1836 - 1880) na nagrobku Anny Pustowójtówny[2]
zapis danych osobowych z imionami rodziców Leonarda Rettla z aktu małżeństwa w 1872 - franc.

Leonard Rettel, Leonard Łazarz Rettel, franc. Léonard Lazare de Rettel[3], pseudonim Jan Zamostowski[4] (ur. 6 listopada 1811 w Podhajcach[5], zm. 21 marca[6] 1885 w Paryżu) – polski działacz polityczny, pisarz, poeta i tłumacz, pierwszy polski hispanista[4][7], belwederczyk, kapitan - żołnierz-ochotnik 20 Pułku Piechoty Liniowej w powstaniu listopadowym, dobry mówca[8], emigrant na Wielkiej Emigracji. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari 17 kwietnia 1831[9] po bitwie pod Liwem.

Życiorys

Syna Jana Rettla[3][10] i Franciszki primo voto Siennickiej z domu Lemnickiej lub Łempickiej[3], przeniósł się z rodzicami do Warszawy, gdzie ukończył Liceum Warszawskie[11]. W 1830 zapisał się na wydział prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Publikował młodzieńcze wiersze w Pamiętniku dla płci pięknej[12] czasopiśmie wydawanym przez Konstantego Gaszyńskiego i Leona Zienkowicza[11]. Uczestnik sprzysiężenia Wysockiego, 29 listopada 1830 w noc listopadową wziął udział w grupie studentów i cywili wraz z podchorążymi w ataku na Belweder w celu ujęcia wielkiego księcia Konstantego, w dziewięcioosobowym oddziale dowodzonym przez pchor. Kobylańskiego, nacierającym na Belweder od ogrodu, następnie wraz z podchorążymi dotarł do Arsenału i brał udział w jego zdobyciu[5]. Aktywny członek Towarzystwa Patriotycznego. W powstaniu listopadowym jako ochotnik odbył całą kampanię 1831 w 20 Pułku Piechoty Liniowej, dosłużył się stopnia kapitana.

Ciążył na nim wydany zaocznie wyrok przez sąd rosyjski - kara śmierci za udział w powstaniu listopadowym[13].

Od 7 listopada 1831 na emigracji w Paryżu, członek Komitetu Narodowego Polskiego i jeden z założycieli Towarzystwa Demokratycznego Polskiego od 17 marca 1832, publikował artykuły w Demokracie Polskim. Utrzymywał bliskie kontakty m.in. z Adamem Mickiewiczem i Fryderykiem Chopinem[4]. Przeciwnik organizacji Legionu Polskiego w Portugalii przez Józefa Bema[8]. W 1848 organizował Legion Mickiewicza we Włoszech. Podczas powstania styczniowego był przedstawicielem Rządu Narodowego w Hiszpanii. Związany z towianizmem. Korespondent Gazety Warszawskiej z Paryża pod pseudonimem Jan Zamostowski[4]. Od 1869 brał udział w pracach Towarzystwa Naukowej Pomocy w Paryżu, założonym przez Agatona Gillera, prowadząc wykłady. Przetłumaczył m.in.: La Araucana Ercilli[4], Powieści Basków Antonio de Trueby i Powieści norweskie Magdaleny Torrenson wydane w odcinkach w Gazecie Polskiej i Kurierze Poznańskim[11]. Autor biografii emigrantów w Rocznikach Towarzystwa Naukowo-Historycznego wydawanych przez Bronisława Zaleskiego w Paryżu. Współautor (redakcja, zebranie źródeł - nie wymieniony na stronie tytułowej, z uwagi na powiązania z towianizmem, który zabraniał swoim członkom wydawania książek) Henri de Valois et la Pologne en 1572 (pol. Henryk Walezy i Polska w 1572) autora: Emmanuela Henri Victurnien de Noailles, Paryż, 1867[14].

4 lutego 1872 (9 marca 1872)[3] poślubił młodszą o 25 lat Natalię Loewenhardt (Lewenhard - franc. Nathalie Loewenhard[3] ur. 1836[15]), Polkę, córkę Maurycego i Franciszki z d. Reichman[3], siostrę znanego na emigracji lekarza i powstańca styczniowego Stanisława Loewenhardta, z którą miał dwoje dzieci:[11] syna (ur. 1872) i córkę (ur. 1873)[16]. W 1872 Rettlowie mieszkali w Paryżu w pobliżu Towarzystwa Historyczno-Literackiego przy Quai d'Orléans 4[3].

2 maja 1880[15] w wypadku zginęła żona Natalia - podczas otwierania okna wypadła na bruk[11][16]. 29 listopada 1880 wziął udział w uroczystościach 50-lecia wybuchu Powstania Listopadowego, jako honorowy gość, z drugim belwederczykiem - Karolem Paszkiewiczem, zorganizowanych we Lwowie[17] oraz odbył dłuższą podróż po Galicji odwiedzając m.in. przyjaciela - Karola Rogawskiego w Ołpinach, Kraków. Po śmierci żony, córkę przekazał na wychowanie do Wyższego Zakładu Wychowania Panien Seweryny Górskiej w Krakowie, synem zaopiekowała się rodzina żony: Anna Henryka (z domu Pustowójtówna) i Stanisław Loewenhardtowie, sam zamieszkał w Domu św. Kazimierza, gdzie przebywał do końca życia[11]. Pochowany tymczasowo w 1885 r. w grobie rodzinnym Loewenhardtów (Lewenhardów)[11] na Cmentarzu Montparnasse[16]. Obecnie pochowany w zbiorowej mogile polskich emigrantów - powstańców listopadowych i styczniowych na Cmentarzu Montparnasse w kwaterze franc. division 17 (1 sud, 10 ouest) numer koncesji: 553 P 1886.

Natalia Rettel spoczywa na Cmentarzu Montparnasse w grobowcu Lewenhardtów z bratową - Henryką Lewenhard (Anną Pustowojtówną) division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880.

Wybrane prace

  1. ↑ Die Polen und die Polinnen der Revolution vom 29. November 1830. oder hundert Portraits derjenigen Personen, die sich in dem letzten polnischen Freiheitkampfe ausgezeichnet haben ... Lfg. 1-20. Stuttgart: E. Schweizerbart's Verlag-buchhandlung, 1832-1837, s. 41. OCLC 731830442. (niem.).
  2. ↑ division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880
  3. ↑ a b c d e f g płatny serwis (dane aktu małżeństwa) Léonard Lazare de Rettel, Nathalie Loewenhard. Ancestry.com. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e Urszula Aszyk: Nowa Sztuka Pisania Komedii w Dzisiejszych Czasach Lopego de Vega w czterechsetlecie wydania 1609-2009. Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, s. 130-132. ISBN 978-83-60875-68-1.
  5. ↑ a b Paweł Hertz red.: Zbiór poetów polskich XIX. T. V. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1959, s. 584. OCLC 6449937. (pol.).
  6. ↑ Adam Bieńkowski: Kółko Mickiewiczowskie we Lwowie. Rok Mickiewiczowski. Księga Pamiątkowa. Lwów: Nakł. Księg. H. Altenberga, 1899, s. 77. OCLC 15611879.
  7. ↑ Maria Strzałkowa. Studia polsko-hiszpańskie. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rozprawy i Studia”. t. 26, s. 13-54, 1960. Kraków: nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego. OCLC 233498996. (pol.). 
  8. ↑ a b biogram Leonarda Rettla [w:] Paweł Smolikowski CR (1849-1926): STOSUNEK ADAMA MICKIEWICZA DO X. X. ZMARTWYCHWSTAŃCÓW. [dostęp 2011-01-26]. (pol.).
  9. ↑ Kawalerowie Orderu Virtuti Militari. [dostęp 2011-02-03]. (pol.).
  10. ↑ w oryginale franc. Jean de Rettel
  11. ↑ a b c d e f g Leonard Rettel - wspomnienie (z Kuriera paryskiego). „WARTA - tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu”. Rok XII (564), s. 5233-5234, 1885-04-19. Poznań. OCLC 69478100. (pol.). 
  12. ↑ „Pamiętnik dla Płci Pięknej : pismo różnym rodzajom poezyi i prozy poświęcone”, 1830. Warszawa: Konstanty Gaszyński, Leon Zienkowicz. 
  13. ↑ С.Г. Келина: Смертная казнь за и против (pl. Kara śmierci - za i przeciw). Moskwa: Юридическая литература, 1989, s. 78, seria: Рипол Классик. Cytat: Реттель, Леонард, бывший ученик Варшавского лицея - за участие в польском восстании 1830 года. (ros.).
  14. ↑ a b Zygmunt Miłkowski ps. Teodor Tomasz Jeż: Sylwety emigracyjne – Leonard Rettel. [dostęp 2011-02-03]. Cytat: ... Pamiętam jeno rozbiór obszerny dzieła p. t. "Henri de Valois", przez E. V. H. markiza de Noailles, żonatego z Polką, Lachmanówną, l voto Szwejkowską, dla której się po polsku nauczył i napisał wyżej wymienione dzieło, zatytułowane imieniem tego króla francuskiego, co od tronu polskiego ucieczką się ratował. Na tej markiza de Noailles pracy podpisanem być powinno, obok nazwiska autora wymienionego, nazwisko pracownika, który część pracy trudniejszą: wyszukiwanie i zestawianie źródeł, zestosowywanie następstw z przyczynami, układanie treści, wiązanie całości - odrobił. Pracownikiem tym był nasz pan Leonard. Jako towiańczyk nie przyznawał się do udziału, jaki wziął w napisaniu książki, która w czasie swoim wrażenie w świecie naukowym sprawiła. ... (pol.).
  15. ↑ a b według inskrypcji nagrobnej: Natalia Rettel z domu Lewenhard 1838 - 1880 na nagrobku Anny Pustowojtówny na Cmentarzu Montparnasse division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880
  16. ↑ a b c w książcę błędnie 1881(!) [za:] Franciszek Rawita-Gawroński: Henryka Pustowójtówna. Lwów: Gebethner i Ska w Krakowie, 1911, s. 39-40. OCLC 41879333.
  17. ↑ Leonard Rettel w bazie Estreichera (KATALOGI I BAZY CENTRUM BADAWCZEGO BIBLIOGRAFII POLSKIEJ ESTREICHERÓWW UNIWERSYTECIE JAGIELLOŃSKIM). [dostęp 2011-02-10]. (pol.).
  18. ↑ Леонард Реттель. Александр Пушкин. Историко- литературная справка. Вступительная заметка, перевод с польского и примечания С. Басова- Be рхо.чнцева (стр. 204 — 214) Перевод статьи поляка-эмигранта Л. Реттеля... za: Slavia. . 14, s. 296, 1937. ISSN 0037-6736. OCLC 1765618. (cz.). 

Bibliografia

  • Barbara Konarska: Leonard Rettel. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 31. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 153-156. OCLC 2098998.
  • Robert Bielecki: Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego. T. 3, L-R. 1998. ISBN 83-86842-11-3.
  • Julia Franke (red.): Solidarność 1830 : Niemcy i Polacy po powstaniu listopadowym, Zamek Królewski w Warszawie 29 XI 2005 -31 I 2006 Polenbegeisterung : Deutsche und Polen nach dem Novemberaufstand 1830 : Museum Europäicher Kulturen - Staatliche Museen zu Berlin 2. III - 30. IV 2006. Warszawa: Warszawa : Arx Regina Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego, 2005, s. 358. ISBN 83-7022-153-X 9788370221539. OCLC 64363078. (pol. • niem.).

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leonard_Rettel&oldid=42193815”