Rada Komisarzy Ludowych RFSRR

Plik:Совет народных комиссаров (Ленин, Штейнберг, Комков, Бонч-Бруевич, Трутовский...), 1918.jpg

Posiedzenie Rady Komisarzy Ludowych (zdjęcie wykonano w grudniu 1917 lub styczniu 1918)

Rada Komisarzy Ludowych, Sownarkom ros. Сове́т наро́дных комисса́ров, СНК, Совнарко́м – nazwa tymczasowego rządu Rosji, następnie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (Rada Komisarzy Ludowych RFSRR).

RKL radzieckiej Rosji

Rada Komisarzy Ludowych została powołana dekretem II Wszechrosyjskiego Zjazdu Delegatów Rad Robotniczych, Żołnierskich i Chłopskich z 27 października^?/9 listopada 1917.

RKL miała rządzić krajem jako tymczasowy rząd robotniczy i chłopski do czasu zwołania konstytuanty (Учредительного Собрания). Kierowanie różnymi gałęziami życia publicznego powierzono komisjom, których skład miał zabezpieczać wyegzekwowanie programu Zjazdu „w ścisłej jedności z masowymi organizacjami robotników, robotnic, marynarzy, żołnierzy, chłopów i urzędników”. Rządy mieli sprawować przewodniczący zarządów tych komisji, tj. Rada Komisarzy Ludowych. Prawo kontroli nad jej działalnością i prawo dokonywania zmian w jej składzie przysługiwało Zjazdowi i jego Centralnemu Komitetowi Wykonawczemu.

Skład pierwszej RKL

W skład pierwszej Rady Komisarzy Ludowej dekretem Zjazdu weszli:

• Przewodniczący Włodzimierz Uljanow (Lenin);
• Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Aleksiej Rykow;
• Ludowy Komisarz do spraw Reformy Rolnej Władimir Milutin;
• Ludowy Komisarz Pracy Aleksandr Szlapnikow;
• Komitet do spraw Wojskowych i Marynarki Wojennej w składzie Władimir Owsiejenko (w oryginale nazwisko Awsiejenko), Nikołaj Krylenko i Pawieł Dybienko;
• Ludowy Komisarz do spraw Handlu i Przemysłu Wiktor Nogin;
• Ludowy Komisarz Edukacji Publicznej Anatolij Łunaczarski;
• Ludowy Komisarz Finansów Iwan Skworcow-Stiepanow;
• Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych L. Bronsztejn (Trocki);
• Ludowy Komisarz Sprawiedliwości Gieorgij Oppokow;
• Ludowy Komisarz do spraw Żywności Iwan Teodorowicz;
• Ludowy Komisarz Poczt i Telegrafów Nikołaj Awiłow;
• Ludowy Komisarz do spraw Narodowości Josif Dżugaszwili (Stalin);
• stanowisko Ludowego Komisarza do spraw Kolejnictwa tymczasowo pozostawiono nieobsadzonym.

RKL RFSRR

Wszechrosyjskie Zgromadzenie Ustawodawcze, które miało zadecydować m.in. o dalszym losie Rady Komisarzy Ludowych RFSRR, rozpoczęło obrady 18 stycznia 1918. Przerwali je następnego dnia bolszewicy, wydając dekret Rady Komisarzy Ludowych o rozwiązaniu Konstytuanty jako zgromadzenia kontrrewolucyjnego.

Po przyjęciu Konstytucji RFSRR w 1918 Rada przyjęła nazwę Rady Komisarzy Ludowych Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

Po utworzeniu 30 grudnia 1922 ZSRR, 6 czerwca 1923 I Wszechzwiązkowy Zjazd Rad powołał Centralny Komitet Wykonawczy, ten zaś wyłonił Radę Komisarzy Ludowych ZSRR jako rząd federacji. Rada Komisarzy Ludowych RFSRR została zachowana jako naczelny organ administracji Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, z ograniczonym w stosunku do okresu 1917-1922 kompetencjami do 1937, kiedy to zgodnie z nową Konstytucją RFSRR najwyższym organem władzy państwowej została Rada Najwyższa RFSRR.

Przewodniczący RKL i RKL RFSRR

• Włodzimierz Lenin – od 27 października (9 listopada) 1917 do 21 stycznia 1924;
• Aleksiej Rykow – od 2 lutego 1924 do 18 maja 1929;
• Siergiej Syrcow – od 18 maja 1929 do 3 listopada 1930;
• Daniił Sulimow – od 3 listopada 1930 do 22 lipca 1937;
• Nikołaj Bułganin – od 22 lipca 1937 do 17 września 1938;
• Wasilij Wachruszew – od 29 lipca 1939 do 2 czerwca 1940;
• Iwan Chochłow – od 2 czerwca 1940 do 23 czerwca 1943
• p. o. Konstantin Pamfiłow – od 5 maja 1942 do 2 maja 1943;
• Aleksiej Kosygin – od 23 czerwca 1943 do 23 marca 1946.