Mikałajewa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
lit. |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Czy wiesz do artykułu|2}} |
{{Czy wiesz do artykułu|2}} |
||
{{inne znaczenia|wsi w rejonie szumilińskim|[[Mikołajewo|inne znaczenia tego słowa]]}} |
|||
{{Miejscowość infobox |
{{Miejscowość infobox |
||
|nazwa = |
|nazwa = Mikałajewa |
||
|nazwa oryginalna = Мікалаева |
|nazwa oryginalna = Мікалаева |
||
|zdjęcie = Mikalajova Memorial.jpg |
|zdjęcie = Mikalajova Memorial.jpg |
||
|opis zdjęcia = Pomnik symbolizujący "drogę śmierci" w miejscu pochowania rozstrzelanych 26 czerwca 1941 więźniów z Berezwecza |
|opis zdjęcia = Pomnik symbolizujący "drogę śmierci" w miejscu pochowania rozstrzelanych 26 czerwca 1941 więźniów z Berezwecza |
||
|herb = |
|herb = |
||
|flaga = |
|flaga = |
||
|dopełniacz nazwy = |
|dopełniacz nazwy = Mikałajewa |
||
|państwo = BLR |
|państwo = BLR |
||
|1. jednostka administracyjna = [[obwód witebski|witebski]] |
|1. jednostka administracyjna = [[obwód witebski|witebski]] |
||
|2. jednostka administracyjna = [[Rejon szumiliński|szumiliński]] |
|2. jednostka administracyjna = [[Rejon szumiliński|szumiliński]] |
||
|3. jednostka administracyjna = [[ |
|3. jednostka administracyjna = [[Mikałajewa (sielsowiet)|Mikałajewa]] |
||
|powierzchnia = |
|powierzchnia = |
||
|wysokość = |
|wysokość = |
||
|rok = |
|rok = |
||
|liczba ludności = |
|liczba ludności = |
||
|gęstość zaludnienia = |
|gęstość zaludnienia = |
||
|numer kierunkowy = +375 2130 |
|numer kierunkowy = +375 2130 |
||
|kod pocztowy = |
|kod pocztowy = |
||
|tablice rejestracyjne = 2 |
|tablice rejestracyjne = 2 |
||
|stopniN = 55 |minutN = 14 |sekundN = 29 |
|stopniN = 55 |minutN = 14 |sekundN = 29 |
||
|stopniE = 29 |minutE = 15 |sekundE = 25 |
|stopniE = 29 |minutE = 15 |sekundE = 25 |
||
|commons = |
|commons = |
||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Mikołajewo |
'''Mikołajewo''' ([[język białoruski|błr.]] Мікалаева; [[język rosyjski|ros.]] Миколаево, ''Mikołajewo''; Николаево, ''Nikołajewo'') – [[wieś]] na [[Białoruś|Białorusi]], w [[Obwód witebski|obwodzie witebskim]], w [[Rejon szumiliński|rejonie szumilińskim]], 25 km na południowy-zachód od [[Szumilino|Szumilina]], 69 km od [[Witebsk]]a, siedziba [[Mikałajewa (sielsowiet)|sielsowietu Mikałajewa]]. Przez wieś biegnie [[Droga R114 (Białoruś)|droga R114]]. Leży na prawym brzegu rzeki [[Dźwina|Dźwiny]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Na początku XX wieku w pobliżu |
Na początku XX wieku w pobliżu wsi znajdował się majątek Teklenwil z dworem von Faltynów<ref>{{Cytuj|tytuł=Prof. Adam Hrebnicki|czasopismo=kresy.genealodzy.pl|data dostępu=2016-04-11|opublikowany=kresy.genealodzy.pl|url=http://kresy.genealodzy.pl/hrebnicki/hreb_1.html}}</ref>. W Teklenwilu mieszkały 53 osoby, a w Mikałajewie 57. Oba majątki należały do von Faltynów i podlegały [[Parafia Trójcy Przenajświętszej w Ule|parafii w Ule]] w [[Dekanat połocki|dekanacie połockim]]. W okresie sowieckim majątek Teklenwil zmieniono w [[kołchoz]] Taklinowo. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] majątki połączono w jedną wieś Mikałajewa. |
||
Od 1924 roku |
Od 1924 roku miejscowość leżała w granicach [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|BSRR]]. W latach 1941-1944 była pod okupacją niemiecką. Następnie w BSRR. Od 1991 roku w Republice Białorusi. |
||
W 1999 roku we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach<ref>{{Cytuj|autor=|redaktor=Г. П. Пашкоў i inni|tytuł=Беларуская энцыклапедыя|data=2000|wydanie=|miejsce=Mińsk|wydawca=БелЭн}}</ref>. |
W 1999 roku we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach<ref>{{Cytuj|autor=|redaktor=Г. П. Пашкоў i inni|tytuł=Беларуская энцыклапедыя|data=2000|wydanie=|miejsce=Mińsk|wydawca=БелЭн}}</ref>. |
||
Linia 40: | Linia 40: | ||
Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej (dwanaście osób w szeregu, przy długości kolumny około 1500 m) w kierunku [[Uszacz (obwód witebski)|Uszacza]]. |
Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej (dwanaście osób w szeregu, przy długości kolumny około 1500 m) w kierunku [[Uszacz (obwód witebski)|Uszacza]]. |
||
Kolumna marszowa więźniów (bez jedzenia i picia) na "drodze śmierci" pozostawiała ciała. Do zbiorowego mordu doszło w miejscowości Sierocino ([[Soroczyno (rejon uszacki)|Soroczyno]]), gdzie w związku z ucieczką więźnia naczelnik więzienia Prijomyszew oraz pięciu konwojentów rozstrzelali 27 (względnie 32) więźniów. W czasie całego marszu Prijomyszew zastrzelił osobiście z pistoletu 55 osób. Po dojściu do [[Ułła|Ułły]] kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie<ref>{{Cytuj|tytuł=Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” 7/2011 – Więzienia na Kresach 1941 i Obława Augustowska 1945 « Ziemia Mielecka|czasopismo=www.ziemiamielecka.pl|data dostępu=2016-04-13|opublikowany=www.ziemiamielecka.pl|url=http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957}}</ref>. Strażnicy dostali rozkaz by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando [[NKWD]], które zagnało wieśniaków do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie |
Kolumna marszowa więźniów (bez jedzenia i picia) na "drodze śmierci" pozostawiała ciała. Do zbiorowego mordu doszło w miejscowości Sierocino ([[Soroczyno (rejon uszacki)|Soroczyno]]), gdzie w związku z ucieczką więźnia naczelnik więzienia Prijomyszew oraz pięciu konwojentów rozstrzelali 27 (względnie 32) więźniów. W czasie całego marszu Prijomyszew zastrzelił osobiście z pistoletu 55 osób. Po dojściu do [[Ułła|Ułły]] kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie<ref>{{Cytuj|tytuł=Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” 7/2011 – Więzienia na Kresach 1941 i Obława Augustowska 1945 « Ziemia Mielecka|czasopismo=www.ziemiamielecka.pl|data dostępu=2016-04-13|opublikowany=www.ziemiamielecka.pl|url=http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957}}</ref>. Strażnicy dostali rozkaz by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando [[NKWD]], które zagnało wieśniaków do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa<ref>{{Cytuj|tytuł=Czas Miłosierdzia on-line - nr 150 październik 2001|czasopismo=www.bialystok.opoka.org.pl|data dostępu=2016-04-13|opublikowany=www.bialystok.opoka.org.pl|url=http://www.bialystok.opoka.org.pl/czas/nr150/art.php?artykul=kuksewicz}}</ref>. |
||
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715<ref>{{Cytuj|tytuł=Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” 7/2011 – Więzienia na Kresach 1941 i Obława Augustowska 1945 « Ziemia Mielecka|czasopismo=www.ziemiamielecka.pl|data dostępu=2016-04-13|opublikowany=www.ziemiamielecka.pl|url=http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957}}</ref>) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny-zachód od |
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715<ref>{{Cytuj|tytuł=Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” 7/2011 – Więzienia na Kresach 1941 i Obława Augustowska 1945 « Ziemia Mielecka|czasopismo=www.ziemiamielecka.pl|data dostępu=2016-04-13|opublikowany=www.ziemiamielecka.pl|url=http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957}}</ref>) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny-zachód od Mikałajewa<ref>{{Cytuj|autor=K. Shastouski|tytuł=Miejsce straceń obywateli Polski i Białorusi – ofiar ZSRR {{!}} wieś Mikołajewo obwód witebski|czasopismo=www.radzima.org|data dostępu=2016-04-12|opublikowany=www.radzima.org|url=http://www.radzima.org/be/object/8345.html}}</ref>. Większość zabitych nie miała wyroków, więc z punktu widzenia sowieckiego prawa byli niewinni<ref>{{Cytuj|tytuł=Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” 7/2011 – Więzienia na Kresach 1941 i Obława Augustowska 1945 « Ziemia Mielecka|czasopismo=www.ziemiamielecka.pl|data dostępu=2016-04-13|opublikowany=www.ziemiamielecka.pl|url=http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957}}</ref>. |
||
Po tych zdarzeniach wojskowy prokurator garnizonu witebskiego Glinka rozkazał aresztować Prijomyszewa. Jednak pierwszy sekretarz [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Białorusi|KC KPB]] [[Pantielejmon Ponomarienko]] uznał postępowanie naczelnika więzienia za uzasadnione i nakazał jego wypuszczenie<ref>{{Cytuj|autor=K. Shastouski|tytuł=Miejsce straceń obywateli Polski i Białorusi – ofiar ZSRR {{!}} wieś Mikołajewo obwód witebski|czasopismo=www.radzima.org|data dostępu=2016-04-12|opublikowany=www.radzima.org|url=http://www.radzima.org/be/object/8345.html}}</ref>. |
Po tych zdarzeniach wojskowy prokurator garnizonu witebskiego Glinka rozkazał aresztować Prijomyszewa. Jednak pierwszy sekretarz [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Białorusi|KC KPB]] [[Pantielejmon Ponomarienko]] uznał postępowanie naczelnika więzienia za uzasadnione i nakazał jego wypuszczenie<ref>{{Cytuj|autor=K. Shastouski|tytuł=Miejsce straceń obywateli Polski i Białorusi – ofiar ZSRR {{!}} wieś Mikołajewo obwód witebski|czasopismo=www.radzima.org|data dostępu=2016-04-12|opublikowany=www.radzima.org|url=http://www.radzima.org/be/object/8345.html}}</ref>. |
||
Linia 52: | Linia 52: | ||
== Parafia Kościoła rzymskokatolicka == |
== Parafia Kościoła rzymskokatolicka == |
||
W |
W Mikałajewie istnieje [[Parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej w Mikałajewie|parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej]], leżąca w [[Dekanat lepielski|dekanacie lepielskim]] [[Diecezja witebska|diecezji witebskiej]]<ref>{{Cytuj|tytuł=Catholic.by - Мікалаева – парафія Св. Клары, панны, i св. Фаустыны Кавальскай, законніцы|czasopismo=catholic.by|data dostępu=2016-04-11|opublikowany=catholic.by|url=http://catholic.by/2/belarus/dioceses/vitebsk/101291.html}}</ref>. |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* [http://maps.by/viewate/9600 Państwowe Centrum kartograficzno-geodezyjnych materiałów i danych Republiki Białorusi] |
* [http://maps.by/viewate/9600 Państwowe Centrum kartograficzno-geodezyjnych materiałów i danych Republiki Białorusi] |
||
* [http://www.radzima.org/pl/miejsce/mikolajewo-3.html |
* [http://www.radzima.org/pl/miejsce/mikolajewo-3.html Mikałajewa na stronie internetowej radzima.org] |
||
* [http://www.radzima.org/pl/object/4790.html Monaster Bazylianów w Berezweczu na stronie internetowej radzima.org] |
* [http://www.radzima.org/pl/object/4790.html Monaster Bazylianów w Berezweczu na stronie internetowej radzima.org] |
||
* [http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957 Kalbarczyk Sławomir, Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę, Dodatek historyczny IPN do Naszego Dziennika nr 7/2011 (50)] |
* [http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957 Kalbarczyk Sławomir, Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę, Dodatek historyczny IPN do Naszego Dziennika nr 7/2011 (50)] |
||
Linia 64: | Linia 64: | ||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
[[Kategoria:Komunistyczne represje na Białorusi]] |
[[Kategoria:Komunistyczne represje na Białorusi]] |
||
[[Kategoria:Polskie ofiary represji stalinowskich| ]] |
[[Kategoria:Polskie ofiary represji stalinowskich| ]] |
Wersja z 19:45, 13 kwi 2016
Pomnik symbolizujący "drogę śmierci" w miejscu pochowania rozstrzelanych 26 czerwca 1941 więźniów z Berezwecza | |
Państwo | |
---|---|
Obwód | |
Rejon | |
Sielsowiet | |
Populacja • liczba ludności |
|
Nr kierunkowy |
+375 2130 |
Tablice rejestracyjne |
2 |
Położenie na mapie Białorusi Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Mikołajewo (błr. Мікалаева; ros. Миколаево, Mikołajewo; Николаево, Nikołajewo) – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie szumilińskim, 25 km na południowy-zachód od Szumilina, 69 km od Witebska, siedziba sielsowietu Mikałajewa. Przez wieś biegnie droga R114. Leży na prawym brzegu rzeki Dźwiny.
Historia
Na początku XX wieku w pobliżu wsi znajdował się majątek Teklenwil z dworem von Faltynów[1]. W Teklenwilu mieszkały 53 osoby, a w Mikałajewie 57. Oba majątki należały do von Faltynów i podlegały parafii w Ule w dekanacie połockim. W okresie sowieckim majątek Teklenwil zmieniono w kołchoz Taklinowo. Po II wojnie światowej majątki połączono w jedną wieś Mikałajewa.
Od 1924 roku miejscowość leżała w granicach BSRR. W latach 1941-1944 była pod okupacją niemiecką. Następnie w BSRR. Od 1991 roku w Republice Białorusi.
W 1999 roku we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach[2].
Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo
Po inwazji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 roku NKWD podjęło likwidację więzienia w Berezweczu, ob. Głębokie (patrz masakry więzienne NKWD 1941). Naczelnik więzienia nr 28 (mieściło się w byłym klasztorze bazylianów) sierżant Michaił Prijomyszew dostał rozkaz przeniesienia więźniów do Witebska. Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej (dwanaście osób w szeregu, przy długości kolumny około 1500 m) w kierunku Uszacza.
Kolumna marszowa więźniów (bez jedzenia i picia) na "drodze śmierci" pozostawiała ciała. Do zbiorowego mordu doszło w miejscowości Sierocino (Soroczyno), gdzie w związku z ucieczką więźnia naczelnik więzienia Prijomyszew oraz pięciu konwojentów rozstrzelali 27 (względnie 32) więźniów. W czasie całego marszu Prijomyszew zastrzelił osobiście z pistoletu 55 osób. Po dojściu do Ułły kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie[3]. Strażnicy dostali rozkaz by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando NKWD, które zagnało wieśniaków do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa[4].
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715[5]) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny-zachód od Mikałajewa[6]. Większość zabitych nie miała wyroków, więc z punktu widzenia sowieckiego prawa byli niewinni[7].
Po tych zdarzeniach wojskowy prokurator garnizonu witebskiego Glinka rozkazał aresztować Prijomyszewa. Jednak pierwszy sekretarz KC KPB Pantielejmon Ponomarienko uznał postępowanie naczelnika więzienia za uzasadnione i nakazał jego wypuszczenie[8].
Dwaj oficerowie odpowiedzialni za egzekucję 714 więźniów zostali skazani na śmierć we wrześniu 1941, a trzy osoby na 10 lat obozu[9].
Miejsce pamięci
Na miejscu pochowania ofiar z inicjatywy krewnych ofiar i przy pomocy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[10] postawiono pomnik. Betonowy pas symbolizuje straszliwą drogę, którą pokonali więźniowie. Z jednej strony znajduje się okno z kratami i napisem Berezwecz, z drugiej krzyż, symbolizujący miejsce końcowego męczeństwa. Co roku, 26 czerwca, w dzień rozstrzelania, odbywa się tutaj Msza Święta pamięci ofiar. Więźniami byli Polacy oraz osoby innych narodowości. Wśród zamordowanych był ks. Franciszek Kuksewicz, proboszcz parafii w Miorach oraz ks. Stanisław Eliasz, proboszcz parafii w Idołcie[11][12][13].
Parafia Kościoła rzymskokatolicka
W Mikałajewie istnieje parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej, leżąca w dekanacie lepielskim diecezji witebskiej[14].
Bibliografia
- Państwowe Centrum kartograficzno-geodezyjnych materiałów i danych Republiki Białorusi
- Mikałajewa na stronie internetowej radzima.org
- Monaster Bazylianów w Berezweczu na stronie internetowej radzima.org
- Kalbarczyk Sławomir, Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę, Dodatek historyczny IPN do Naszego Dziennika nr 7/2011 (50)
Linki zewnętrzne
- ↑ Prof. Adam Hrebnicki, kresy.genealodzy.pl [dostęp 2016-04-11] .
- ↑ Г.П. Пашкоў i inni red., Беларуская энцыклапедыя, Mińsk: БелЭн, 2000 .
- ↑ Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” 7/2011 – Więzienia na Kresach 1941 i Obława Augustowska 1945 « Ziemia Mielecka, www.ziemiamielecka.pl [dostęp 2016-04-13] .
- ↑ Czas Miłosierdzia on-line - nr 150 październik 2001, www.bialystok.opoka.org.pl [dostęp 2016-04-13] .
- ↑ Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” 7/2011 – Więzienia na Kresach 1941 i Obława Augustowska 1945 « Ziemia Mielecka, www.ziemiamielecka.pl [dostęp 2016-04-13] .
- ↑ K. Shastouski , Miejsce straceń obywateli Polski i Białorusi – ofiar ZSRR | wieś Mikołajewo obwód witebski, www.radzima.org [dostęp 2016-04-12] .
- ↑ Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” 7/2011 – Więzienia na Kresach 1941 i Obława Augustowska 1945 « Ziemia Mielecka, www.ziemiamielecka.pl [dostęp 2016-04-13] .
- ↑ K. Shastouski , Miejsce straceń obywateli Polski i Białorusi – ofiar ZSRR | wieś Mikołajewo obwód witebski, www.radzima.org [dostęp 2016-04-12] .
- ↑ v, Незаконный расстрел заключенных летом 1941 года: преступление и наказание, Записные книжки историка, 12 lipca 2012 [dostęp 2016-04-11] .
- ↑ Berezwecz - Nikołajewo, gazetapl [dostęp 2016-04-12] (pol.).
- ↑ Czas Miłosierdzia on-line - nr 150 październik 2001, www.bialystok.opoka.org.pl [dostęp 2016-04-11] .
- ↑ Czas Miłosierdzia on-line - nr 146 czerwiec 2001, www.bialystok.opoka.org.pl [dostęp 2016-04-11] .
- ↑ Ks. Stanisław Eliasz, katolicy1844.republika.pl [dostęp 2016-04-12] .
- ↑ Catholic.by - Мікалаева – парафія Св. Клары, панны, i св. Фаустыны Кавальскай, законніцы, catholic.by [dostęp 2016-04-11] .