François Tombalbaye: Różnice pomiędzy wersjami

François Tombalbaye
Data i miejsce urodzenia	15 czerwca 1918 ; Bessada
Data i miejsce śmierci	13 kwietnia 1975 ; Ndżamena
	Prezydent Czadu
Okres	od 11 sierpnia 1960; od 20 kwietnia 1962 prezydent kraju; do 13 kwietnia 1975
Przynależność polityczna	Czadyjska Partia Postępu
Poprzednik	–
Następca	Noël Milarew Odingar
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 01:46, 1 paź 2016

François Tombalbaye, znany także jako Ngarta Tombalbaye lub N'Garta Tombalbaye (ur. 15 lipca 1918, zm. 13 kwietnia 1975) – czadyjski polityk, pierwszy prezydent niepodległego Czadu^[1]^[2].

Historia

W 1960 roku objął urząd prezydenta Czadu. Wprowadził on rządy dyktatorskie i monopartyjne. Polityka faworyzowania chrześcijańsko-animistycznego Południa doprowadziła w 1965 roku do wybuchu wojny domowej z islamską Północą. W latach 70. konflikt uległ nasileniu na skutek poparcia rebeliantów przez Libię. W 1973 roku zgodził się na zajęcie przez wojsko libijskie tzw. Strefy Aozou. W zamian Libijczycy wstrzymali pomoc dla rebeliantów i zaoferowali pomoc gospodarczą. Odsunięty od władzy i zabity w wyniku wojskowego zamachu stanu z 1975 roku^[1]^[2].

[O-1] Czad. http://portalwiedzy.onet.pl/.+(pol.).

[PWN-2] Czad. Historia. http://encyklopedia.pwn.pl.+(pol.).

[a-3] Imię zmienił w 1973

[b-4] Głowa Państwa (1960–1962), Prezydent Republiki (1962–1975)

[c-5] .o. Głowy Państwa

[d-6] Przewodniczący Najwyższej Rady Wojskowej (1975), Głowa Państwa (1975–1978), Prezydent Republiki (1978–1979)

[e-7] Przewodniczący Tymczasowej Rady Państwa

[f-8] Przewodniczący Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej

[g-9] Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Administracyjnego (1979), Przewodniczący Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (1979–1982)

[h-10] Przewodniczący Rady Wykonawczej Sił Zbrojnych Północy (1982), Przewodniczący Rady Państwa (1982), Prezydent Republiki (1982–1990)

[i-11] .o. Prezydenta Republiki

[j-12] "Itno" dodał do nazwiska w 2006

[k-13] Przewodniczący Patriotycznego Ruchu Ocalenia (1990), Przewodniczący Rady Państwa (1990–1991), Prezydent Republiki (1991–2021)

[l-14] Przewodniczący Tymczasowej Rady Wojskowej

[1]

[2]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

[G]

[H]

[I]

[J]

[K]

[L]

@@ Linia 7: / Linia 7: @@
  | miejsce śmierci = [[Ndżamena]]
  | funkcja = {{flaga|Czad}} [[Prezydenci Czadu|Prezydent Czadu]]
- | partia = Czadyjska Partia Postępu (PPT)
+ | partia = Czadyjska Partia Postępu
  | od = [[11 sierpnia]] [[1960]]<br /><small>od [[20 kwietnia]] [[1962]] prezydent kraju</small>
  | do = [[13 kwietnia]] [[1975]]
@@ Linia 16: / Linia 16: @@
  | quote =
 }}
-'''François Tombalbaye''', znany także jako '''Ngarta Tombalbaye''' lub '''N'Garta Tombalbaye''' (ur. [[15 lipca]] [[1918]], zm. [[13 kwietnia]] [[1975]]) – [[czad]]yjski polityk, nauczyciel i działacz związków zawodowych, pierwszy [[prezydent]] niepodległego [[Czad]]u. Wieloletni szef Czadyjskiej Partii Postępu.
+'''François Tombalbaye''', znany także jako '''Ngarta Tombalbaye''' lub '''N'Garta Tombalbaye''' (ur. [[15 lipca]] [[1918]], zm. [[13 kwietnia]] [[1975]]) – [[czad]]yjski polityk, pierwszy [[prezydent]] niepodległego [[Czad]]u<ref name=O>{{cytuj stronę|url=http://portalwiedzy.onet.pl/56536,,,,czad,haslo.html|tytuł =Czad|opublikowany=http://portalwiedzy.onet.pl/|język=pl}}</ref><ref name=PWN>{{cytuj stronę|url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Czad-Historia;4573956.html|tytuł =Czad. Historia|opublikowany=http://encyklopedia.pwn.pl |język=pl}}</ref>.
+== Historia ==
-Tombalbaye zainicjował akcję "afrykanizacji" przestrzeni publicznej Czadu, czyli usuwania obcych obyczajów, nazw i symboli i promowania takich, które uznane zostały za rodzime. Efektem akcji była m.in. zmiana nazwy stolicy kraju z Fort-Lamy na [[Ndżamena]] oraz zmiana imienia prezydenta Tombalbaye z François na Ngarta<ref>Według innej pisowni: N'Garta</ref>. Tombalbaye był zwolennikiem [[panafrykanizm]]u, zagorzałym chrześcijaninem i przeciwnikiem arabskich wpływów. Autorytarna i monopartyjna polityka wewnętrzna Tombalbaye doprowadziła w 1965 roku do wybuchu [[wojna domowa|wojny domowej]] z rebeliancką grupą [[FROLINAT]] z [[islam]]skiej części państwa. Wsparcia rebeliantom udzieliła [[Libia]] która przeszkoliła i uzbroiła rebeliantów za pośrednictwem państw [[blok wschodni|bloku wschodniego]] (szczególnie [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]])<ref>K. Pollack, Arabs at War, s. 375.</ref><ref>R. Brian Ferguson, The State, Identity and Violence, s. 267.</ref><ref>Flint and de Waal, Darfur: A Short History of a Long War, s. 23.</ref>.
+W 1960 roku objął urząd prezydenta Czadu. Wprowadził on rządy dyktatorskie i monopartyjne. Polityka faworyzowania [[chrześcijaństwo|chrześcijańsko]]-[[animizm|animistycznego]] Południa doprowadziła w 1965 roku do wybuchu [[wojna domowa|wojny domowej]] z [[islam]]ską Północą. W latach 70. konflikt uległ nasileniu na skutek poparcia rebeliantów przez [[Libia|Libię]]. W 1973 roku zgodził się na zajęcie przez wojsko libijskie tzw. [[Strefa Aozou|Strefy Aozou]]. W zamian Libijczycy wstrzymali pomoc dla rebeliantów i zaoferowali pomoc gospodarczą. Odsunięty od władzy i zabity w wyniku wojskowego [[zamach stanu|zamachu stanu]] z 1975 roku<ref name=O>{{cytuj stronę|url=http://portalwiedzy.onet.pl/56536,,,,czad,haslo.html|tytuł =Czad|opublikowany=http://portalwiedzy.onet.pl/|język=pl}}</ref><ref name=PWN>{{cytuj stronę|url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Czad-Historia;4573956.html|tytuł =Czad. Historia|opublikowany=http://encyklopedia.pwn.pl |język=pl}}</ref>.
-kwietnia 1975 roku Tombalbaye został zamordowany w zamachu stanu zorganizowanym przez zbuntowane jednostki żandarmerii, dowodzone przez niższych rangą oficerów. Władzę objął po nim [[Félix Malloum]].
 {{Przypisy}}