François Tombalbaye
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Prezydent Czadu | |
| Okres |
od 11 sierpnia 1960 |
| Przynależność polityczna |
Czadyjska Partia Postępu |
| Poprzednik |
– |
| Następca | |
.png){kind=small}
| |
François Tombalbaye, znany także jako Ngarta Tombalbaye lub N'Garta Tombalbaye (ur. 15 czerwca 1918, zm. 13 kwietnia 1975) – czadyjski polityk, pierwszy prezydent niepodległego Czadu[1][2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z rodziny animistycznej, ale przeszedł na protestantyzm. Jako jeden z pierwszych przedstawicieli ludu Sara otrzymał wykształcenie wyższe. Zamierzał zostać nauczycielem. Był organizatorem związków zawodowych. W 1947 założył Postępową Partię Czadu i kierował nią do czasu uzyskania przez Czad niepodległości. W okresie poprzedzającym to wydarzenie opowiadał się za pełna integracją animistyczno-chrześcijańskiego południa i islamskiej północy kraju, ale później przyjął stanowisko krańcowo odmienne i faworyzował (podobnie jak rząd kolonialny) lud Sara[3].
W 1960 roku objął urząd prezydenta Czadu. Wprowadził on rządy dyktatorskie i monopartyjne. Polityka faworyzowania chrześcijańsko-animistycznego Południa doprowadziła w 1965 roku do wybuchu wojny domowej z islamską Północą. W latach 70. konflikt uległ nasileniu na skutek poparcia rebeliantów przez Libię. W 1973 roku zgodził się na zajęcie przez wojsko libijskie tzw. Strefy Aozou. W zamian Libijczycy wstrzymali pomoc dla rebeliantów i zaoferowali pomoc gospodarczą. Odsunięty od władzy i zabity w wyniku wojskowego zamachu stanu z 1975 roku[1][2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Czad. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2016-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-16)]. (pol.).
- ↑ a b Czad. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-10-01].
- ↑ Genowefa Czekała-Mucha, Sprawa Françoise Claustre, KAW, Warszawa, 1979, s. 35
|
- ↑ Imię zmienił w 1973
- ↑ Głowa Państwa (1960–1962), Prezydent Republiki (1962–1975)
- ↑ p.o. Głowy Państwa
- ↑ Przewodniczący Najwyższej Rady Wojskowej (1975), Głowa Państwa (1975–1978), Prezydent Republiki (1978–1979)
- ↑ Przewodniczący Tymczasowej Rady Państwa
- ↑ Przewodniczący Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej
- ↑ Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Administracyjnego (1979), Przewodniczący Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (1979–1982)
- ↑ Przewodniczący Rady Wykonawczej Sił Zbrojnych Północy (1982), Przewodniczący Rady Państwa (1982), Prezydent Republiki (1982–1990)
- ↑ p.o. Prezydenta Republiki
- ↑ "Itno" dodał do nazwiska w 2006
- ↑ Przewodniczący Patriotycznego Ruchu Ocalenia (1990), Przewodniczący Rady Państwa (1990–1991), Prezydent Republiki (1991–2021)
- ↑ Przewodniczący Tymczasowej Rady Wojskowej
| Kolonia[A] |
|
|---|---|
| Niepodległe państwo |
|
- ↑ W latach 1946–1958 terytorium zamorskie Francji jako Terytorium Czadu, w latach 1958–1960 autonomiczna republika Wspólnoty Francuskiej jako Republika Czadu