Plac Unii Lubelskiej w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
patrz zasada WP:LZ (LZ muszą uzupełniać artykuł Wikipedii o wartościowe merytorycznie i dotychczas brakujące informacje) |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Różne zmiany redakcyjne – linki, apostrofy oraz cudzysłowy. |
||
Linia 56: | Linia 56: | ||
W 1940 plac Unii Lubelskiej znalazł się na granicy tzw. dzielnicy niemieckiej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Szarota | imię = Tomasz | tytuł = Okupowanej Warszawy dzień powszedni | wydawca = Czytelnik | miejsce = Warszawa | data = 2010 | strony = 371 | isbn = 978-83-07-03239-9}}</ref>. W latach 1942–1944 na placu miała swój przystanek początkowy i końcowy okólna linia tramwajowa „0” przeznaczona [[Tylko dla Niemców|wyłącznie dla Niemców]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Warszawskie tramwaje elektryczne. Tom II | wydawca = Wydawnictwa Komunikacji i Łączności | miejsce = Warszawa | data = 1998 | strony = 27-28 | isbn = 83-907574-00}}</ref>. |
W 1940 plac Unii Lubelskiej znalazł się na granicy tzw. dzielnicy niemieckiej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Szarota | imię = Tomasz | tytuł = Okupowanej Warszawy dzień powszedni | wydawca = Czytelnik | miejsce = Warszawa | data = 2010 | strony = 371 | isbn = 978-83-07-03239-9}}</ref>. W latach 1942–1944 na placu miała swój przystanek początkowy i końcowy okólna linia tramwajowa „0” przeznaczona [[Tylko dla Niemców|wyłącznie dla Niemców]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Warszawskie tramwaje elektryczne. Tom II | wydawca = Wydawnictwa Komunikacji i Łączności | miejsce = Warszawa | data = 1998 | strony = 27-28 | isbn = 83-907574-00}}</ref>. |
||
W pierwszych dniach [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] plac był miejscem walk [[Dywizjon Jeleń|Dywizjonu „Jeleń”]]<ref name="Encyklopedia"/>. Został opanowany przez powstańców już 1 sierpnia, jednak dalsze ataki przeprowadzone na budynki w [[Dzielnica policyjna w Warszawie ( |
W pierwszych dniach [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] plac był miejscem walk [[Dywizjon Jeleń|Dywizjonu „Jeleń”]]<ref name="Encyklopedia"/>. Został opanowany przez powstańców już 1 sierpnia, jednak dalsze ataki przeprowadzone na budynki w [[Dzielnica policyjna w Warszawie (1939–1945)|dzielnicy policyjnej]] zakończyły się niepowodzeniem – oddziały polskie zostały zmuszone do wycofania się, ponosząc ogromne straty<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Borkiewicz | imię = Adam | tytuł = Powstanie warszawskie | wydawca = Instytut Wydawniczy „Pax” | miejsce = Warszawa | data = 1969 | strony = 63-64}}</ref>. W odwecie Niemcy dokonali [[Egzekucje w „dzielnicy policyjnej” w Warszawie (1944)|masowych mordów na polskich cywilach]], rozstrzeliwując okolicznych mieszkańców m.in. na terenie [[Ogród jordanowski|ogrodu jordanowskiego]] przy ul. Bagatela. W trakcie i po powstaniu część kamienic znajdujących się przy placu oraz jeden domek rogatkowy zostały spalone<ref>{{cytuj książkę | autor = Eugeniusz Szwankowski| tytuł = Ulice i place Warszawy | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | rok = 1970 | strony = 233}}</ref>. |
||
W 1962 w pobliżu placu wzniesiono Dom Handlowy „[[Supersam w Warszawie|Supersam]]”. W 2006 budynek został zburzony, a na jego miejscu w latach 2010–2013 wzniesiono centrum biurowo-handlowe [[Plac Unii]]. |
W 1962 w pobliżu placu wzniesiono Dom Handlowy „[[Supersam w Warszawie|Supersam]]”. W 2006 budynek został zburzony, a na jego miejscu w latach 2010–2013 wzniesiono centrum biurowo-handlowe [[Plac Unii]]. |
Wersja z 02:35, 25 sty 2017
{{{jednostki}}} | |
nr rej. 605/1 z 1.07.1965 | |
{{{opis zdjęcia}}} | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość |
{{{miejscowość}}} |
Poprzednie nazwy |
{{{poprzednie nazwy}}} |
Plan | |
[[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan przebiegu ulicy|]] | |
Położenie na mapie Warszawy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Plac Unii Lubelskiej – plac położony w Śródmieściu Warszawy.
Położenie
Plac leży na osi jednej z głównych arterii komunikacyjnych łączących Śródmieście z Mokotowem. Zbiegają się doń ulice:
- od północy: Polna, Marszałkowska i al. Jana Chrystiana Szucha
- od wschodu: Bagatela
- od południa: Puławska i Klonowa
- od zachodu: Tadeusza Boya-Żeleńskiego
Nazwa
Pierwotnie plac nazywany był Rondem Mokotowskim, leżał bowiem na granicy gruntów wsi Mokotów[1]. Ok. 1875 zaczął być nazywany Keksholmskim od nazwy położonych w pobliżu koszar Lejb-Gwardyjskiego Keksholmskiego Pułku[2]. Obecną nazwę nadano w lipcu w 1919, w 350. rocznicę zawarcia unii lubelskiej[3][4].
Historia
Plac został ukształtowany przed 1770 jako najdalej na południe wysunięty okrągły plac zaprojektowany w ramach tzw. założenia ujazdowskiego. W 1770 od południowego zachodu i południa został otoczony Okopem Lubomirskiego[1].
W latach 1816–1818 w południowej części placu wniesiono klasycystyczne Rogatki Mokotowskie zaprojektowane przez Jakuba Kubickiego.
Ok. 1881 przez plac (z Marszałkowskiej i dalej w Bagatelę) poprowadzono linię tramwaju konnego, a w 1908 – tramwaju elektrycznego.
W 1892 w pobliżu placu (od strony ul. Chocimskiej) uruchomiono stację wąskotorowej kolejki dojazdowej – kolejki wilanowskiej. W 1898 po południowo-zachodniej stronie placu powstała stacja kolejki grójeckiej[5].
Na początku XX wieku plac zaczął być zabudowywany wysokimi, sześcio- i ośmiopiętrowymi kamienicami. Pomiędzy ul. Polną a ul. Marszałkowską wzniesiono kamienicę Kacperskich (1909–1913), kamienicę między ul. Marszałkowską a al. Jana Chrystiana Szucha, kamienicę Adama Bromke (1911–1912) leżącą pomiędzy al. Jana Chrystiana Szucha i ul. Bagatela oraz kamienicę Jana Łaskiego (1911–1912) położoną w rozwidleniu ulic Klonowej i Bagateli.
11 listopada 1932 na placu odsłonięto pomnik Lotnika dłuta Edwarda Wittinga, zniszczony przez Niemców w 1944. W 1967 jego kopia została ustawiona na skrzyżowaniu ulicy Żwirki i Wigury z Wawelską.
W 1935 stację kolejki grójeckiej przeniesiono na południe, w pobliże skrzyżowania ulicy Puławskiej z ulicą Odyńca, a w 1938 na Dworzec Południowy[6].
W 1936 przy placu (ul. Polna 1) wzniesiono budynek Komendy Straży Ogniowej, w którym mieścił się także III oddział straży, przeniesiony tutaj z Nowego Światu 6[7]. Obecnie w budynku mieści się Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej.
W 1940 plac Unii Lubelskiej znalazł się na granicy tzw. dzielnicy niemieckiej[8]. W latach 1942–1944 na placu miała swój przystanek początkowy i końcowy okólna linia tramwajowa „0” przeznaczona wyłącznie dla Niemców[9].
W pierwszych dniach powstania warszawskiego plac był miejscem walk Dywizjonu „Jeleń”[2]. Został opanowany przez powstańców już 1 sierpnia, jednak dalsze ataki przeprowadzone na budynki w dzielnicy policyjnej zakończyły się niepowodzeniem – oddziały polskie zostały zmuszone do wycofania się, ponosząc ogromne straty[10]. W odwecie Niemcy dokonali masowych mordów na polskich cywilach, rozstrzeliwując okolicznych mieszkańców m.in. na terenie ogrodu jordanowskiego przy ul. Bagatela. W trakcie i po powstaniu część kamienic znajdujących się przy placu oraz jeden domek rogatkowy zostały spalone[11].
W 1962 w pobliżu placu wzniesiono Dom Handlowy „Supersam”. W 2006 budynek został zburzony, a na jego miejscu w latach 2010–2013 wzniesiono centrum biurowo-handlowe Plac Unii.
Założenie urbanistyczne placu Unii Lubelskiej od 1965 znajduje się w rejestrze zabytków.
Inne informacje
- Na ścianie narożnej kamienicy przy ul. Bagatela 15 (od strony placu) znajduje się tablica upamiętniająca unię lubelską ufundowana w 1999 (w 430. rocznicę zawarcia unii) przez społeczeństwo Lublina[12].
- ↑ a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 232.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 913. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 369. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta, Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 110. ISBN 83-85584-45-5.
- ↑ Jarosław Zieliński: Plac Unii i okolice. Warszawa: EKBIN Studio PR, 2013, s. 39–40. ISBN 978-83-929745-4-3.
- ↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz. Pierwsza wąskotorówka. „Skarpa Warszawska”. 9 (66), s. 10, wrzesień 2014.
- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 69. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 371. ISBN 978-83-07-03239-9.
- ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 27-28. ISBN 83-907574-00.
- ↑ Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1969, s. 63-64.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 233.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 30. ISBN 83-912463-4-5.
Bibliografia
- Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 232–233.