Jakub Kubicki

Jakub Kubicki
Data i miejsce urodzenia	1758 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	13 czerwca 1833 ; Wilków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	klasycyzm
	Ważne dzieła
	Belweder w Warszawie; Arkady Zamku Królewskiego w Warszawie; Świątynia Egipska w Warszawie;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Belweder w Warszawie, którego przebudowy dokonał Kubicki

Pałac Badenich w Bejscach

Arkady Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie

Projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie (1792)

Zameczek w Radziejowicach

Budynek loży wolnomularskiej w Radomiu

Jakub Kubicki (ur. 1758 w Warszawie, zm. 13 czerwca 1833 w Wilkowie) – polski architekt, przedstawiciel klasycyzmu, budowniczy generalny rządowy, członek przybrany Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829 roku^[1].

Uczeń Domenica Merliniego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodzony w 1758 w warszawskiej rodzinie mieszczańskiej Jakub Kubicki ukończył kolegium jezuickie, jednocześnie pobierając nauki u Dominika Merliniego. W 1777 zatrudnił go architekt Szymon Bogumił Zug przy budowie kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Trójcy w Warszawie. W 1783 wyjechał na studia do Włoch jako stypendysta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego^[2] (wraz z bratem Maciejem), skąd wrócił w roku 1786. Po powrocie pracował w zawodzie architekta.

Około roku 1783 ożenił się z Anną Bletyng vel Pleting, z którą miał troje dzieci: Helenę (1784–1822), Józefę (1787–1812) i Izabelę Józefę (1791–1840)^[3].

W 1791 w uznaniu zasług został nobilitowany i otrzymał herb Kolumna Skrzydlata. Ponieważ posiadanie majątku ziemskiego było symbolem przynależności do stanu szlacheckiego, prawdopodobnie z tego powodu przez wiele lat dzierżawił dobra Wilków, w obwodzie czerskim. Możliwie, że chodziło po prostu o pomnożenie majątku, bowiem Kubicki dużo czasu poświęcał na prowadzenie gospodarki. Wieś tę w roku 1832 zakupił, za sumę 200 000 złp. W czasie insurekcji kościuszkowskiej był sędzią Sądu Kryminalnego Księstwa Mazowieckiego^[4].

W 1812 roku jako członek Towarzystwa Królewskiego Gospodarczo-Rolniczego przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego^[5].

Po upadku Królestwa Polskiego został urzędnikiem na stanowisku Naczelnego Intendenta Budowli Korony. Jakub Kubicki należał też do loży masońskiej Świątynia Izis, której był honorowym członkiem w latach 1811–1812. Był członkiem loży Jutrzenka Wschodząca w 1818^[6]

Zmarł 13 czerwca 1833 roku w Wilkowie.

Działalność architektoniczna[edytuj | edytuj kod]

Był autorem licznych pałaców. Jako architekt warszawski od 1807 stał się pośrednikiem między czystym klasycyzmem XVIII wieku i empirem. Dzieła Kubickiego są charakterystyczne ze względu na typowe dla jego projektów elementy: portyk kolumnowy i ryzalit ogrodowy. Reprezentował dojrzałą fazę klasycyzmu z wpływami palladianizmu i jest on autorem typowego polskiego dworu-pałacu.

Oprócz takich projektów jak pałace w Bejscach, Białaczowie, Młochowie, Nadzowie, Pławowicach, Radziejowicach, Sowińcu, Sterdyni i w Witkowicach części Ropczyc jest autorem wielu obiektów w Warszawie, jak również poza stolicą: kościoły w Mokobodach i Radziejowicach, a także ratusz w Łęczycy, Fabryka Broni w Kozienicach oraz budynek loży masońskiej w Radomiu.

Ważniejsze prace[edytuj | edytuj kod]

Pałac w Bejscach z 1802
Pałac w Pławowicach z 1804–1805
Przebudowa budynku Jezuitów na liceum Krzemienieckie (1805)
Kościół pw. św. Klemensa i zajazd w Nadarzynie (1806)
Budynki Kampusu Głównego Uniwersytetu Warszawskiego (1815-1816)^[7]
18 pawilonów rogatkowych w Warszawie (1816–1823), po dwa w każdej lokalizacji: rogatki Mokotowskie, Grochowskie, Marymonckie, Wolskie, Jerozolimskie, Golędzinowskie, Powązkowskie, Ząbkowskie i Czerniakowskie^[8]
Kaplica Prawosławna św. Trójcy w Warszawie (po 1818)
Plac Zamkowy w Warszawie (1818–1821)
Arkady Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie (1819–21)
Dwie kordegardy przy ul. Wiejskiej w Warszawie^[9]
Niezrealizowany projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie
Kościół w Mokobodach (przypuszczalnie jego większa wersja była prezentowana jako projekt Świątyni Opatrzności Bożej)
Brama egipska zamku w Tarnopolu
Pałac w Białaczowie (ok. 1797)
Przebudowa zameczku w zespole pałacowo-parkowym w Radziejowicach
Ratusz w Płocku (1827)
Płockie Rogatki Miejskie (1816–1818, 1825): Warszawskie, Dobrzyńskie i Płońskie.
Pałac w Ładyhach
Pałac w Samczykach – projektant dekoracji sufitu w okrągłym salonie
Bramy triumfalne na placu Trzech Krzyży w Warszawie (1809, 1815)
Pałac w Radziejowicach (przebudowa z przełomu XVIII i XIX wieku)
Kościół w Radziejowicach (1820)
Ratusz miejski w Łęczycy (1788−1790)

Obiekty w warszawskich Łazienkach[edytuj | edytuj kod]

Belweder w Warszawie (przebudowa 1818–22)
Świątynia Sybilli (ok. 1820)
Maneż w obrębie Belwederu (1823–24)
Stajnia Kubickiego (1825–1826)
Nowa Kordegarda (1830).

Obiekty o niepewnym autorstwie[edytuj | edytuj kod]

Świątynia Egipska w Łazienkach Królewskich w Warszawie (1819–22)
Koszary Kantonistów (Dom Inwalidów) w Łazienkach Królewskich w Warszawie (1826–29)
Kompleks pałacowy w Folwarku Sielce w Warszawie; dawniej część Łazienek Królewskich (około 1820 roku, lub wcześniej)

Odznaczenia i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Odznaczony Orderem Świętego Stanisława III klasy w 1818 roku i IV klasy w 1815 roku^[10].

Od 1984 roku jego imieniem nazwano ulicę w dzielnicy Wilanów^[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 6.
↑ Król wysyłał za granicę młodych artystów w trosce o przyszły rozwój sztuki polskiej.
↑ Stanisław Łoza: Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Budownictwo i Architektura”, 1954, s. 163.
↑ Akty powstania Kościuszki, t. III, s. Wrocław-Kraków 1955, s. 334.
↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 20, s. 185.
↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 239.
↑ AnnaA. Korzekwa AnnaA., KatarzynaK. Łukaszewska KatarzynaK., Nie tylko nauka. Przewodnik po najciekawszych miejscach na UW [pdf], Warszawa: Biuro Prasowe UW, 2010, s. 8, ISBN 978-83-235-0626-3 .
↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa nieodbudowana. Królestwo Polskie w latach 1815–1840. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2009, s. 160–161. ISBN 978-83-61932-00-0.
↑ Jarosław Zieliński. Wiejska od 1770 r. „Stolica”, s. 16, listopad–grudzień 2019.
↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 12, Warszawa 1931, s. 282.
↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 339. ISBN 83-86619-97X.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Andrzej Wąsowski, Kubicki w Wilkowie, „Spotkania z Zabytkami”, 11/2002
Wioletta Brzezińska-Marjanowska: Klasycystyczna architektura pałacowa na Wołyniu ok. 1780-1831 r.

[1] Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 6.

[2] Król wysyłał za granicę młodych artystów w trosce o przyszły rozwój sztuki polskiej.

[3] Stanisław Łoza: Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Budownictwo i Architektura”, 1954, s. 163.

[4] Akty powstania Kościuszki, t. III, s. Wrocław-Kraków 1955, s. 334.

[5] Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 20, s. 185.

[6] Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 239.

[nietylko-7] AnnaA. Korzekwa AnnaA., KatarzynaK. Łukaszewska KatarzynaK., Nie tylko nauka. Przewodnik po najciekawszych miejscach na UW [pdf], Warszawa: Biuro Prasowe UW, 2010, s. 8, ISBN 978-83-235-0626-3 .

[8] Jerzy S. Majewski: Warszawa nieodbudowana. Królestwo Polskie w latach 1815–1840. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2009, s. 160–161. ISBN 978-83-61932-00-0.

[9] Jarosław Zieliński. Wiejska od 1770 r. „Stolica”, s. 16, listopad–grudzień 2019.

[10] Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 12, Warszawa 1931, s. 282.

[11] Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 339. ISBN 83-86619-97X.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]