Dubaj (emirat): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m wstawiam parametr wikisłownik=Dubaj w {{Państwo infobox}} |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz wykonuje inne drobne zmiany |
||
Linia 62: | Linia 62: | ||
|wikisłownik = Dubaj |
|wikisłownik = Dubaj |
||
}} |
}} |
||
'''Dubaj''' ([[język arabski|arab.]] دبيّ ''Dubayy'') – jeden z siedmiu [[emirat]]ów tworzących [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]] na [[Półwysep Arabski|Półwyspie Arabskim]]. Dubaj jest najbardziej zaludnionym i drugim co do wielkości emiratem w ZEA po [[Abu Zabi (emirat)|Abu Zabi]]. Dubaj wyróżnia się spośród innych członków ZEA niskim dochodem z wydobycia ropy naftowej w wysokości 6% [[Produkt krajowy brutto|PKB]]. Główne dochody emirat czerpie z [[Jebel Ali Free Zone]] oraz coraz więcej z turystyki. Dubaj przyciągnął uwagę świata dzięki nowatorskim i ambitnym projektom budowlanym, imprezom sportowym, konferencjom i [[Księga rekordów Guinnessa|rekordom Guinnessa]]. |
'''Dubaj''' ([[język arabski|arab.]] دبيّ ''Dubayy'') – jeden z siedmiu [[emirat]]ów tworzących [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]] na [[Półwysep Arabski|Półwyspie Arabskim]]. Dubaj jest najbardziej zaludnionym i drugim co do wielkości emiratem w ZEA po [[Abu Zabi (emirat)|Abu Zabi]]. Dubaj wyróżnia się spośród innych członków ZEA niskim dochodem z wydobycia ropy naftowej w wysokości 6% [[Produkt krajowy brutto|PKB]]. Główne dochody emirat czerpie z [[Jebel Ali Free Zone]] oraz coraz więcej z turystyki. Dubaj przyciągnął uwagę świata dzięki nowatorskim i ambitnym projektom budowlanym, imprezom sportowym, konferencjom i [[Księga rekordów Guinnessa|rekordom Guinnessa]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Tereny dzisiejszego miasta były zamieszkane już [[XXX wiek p.n.e.|3 tys. lat]] [[p.n.e.]] Najstarsze miejsce, gdzie został wspomniany Dubaj to arabska książka ''Majam Ma Ostojam men Asmae Al beelad wal Mawadhea'' z roku [[1095]]. Z czasem, gdy coraz większą rolę zaczął odgrywać [[handel]] [[perła]]mi łowionymi na miejscu, statki tutejszych kupców zaczęły docierać do [[Chińska Republika Ludowa|Chin]], skąd wracały wyładowane [[jedwab]]iem i [[porcelana|porcelaną]], które z kolei stąd docierały do [[Europa|Europy]]. Największy rozkwit handlu i [[żegluga|żeglugi]] nastąpił między [[VIII wiek|VIII]] a [[XIII wiek]]iem. W [[XVIII wiek]]u Al Abu Falasa, linia klanu Bani Yas, uzależniła Dubaj od Abu Zabi aż do roku [[1833]]. [[8 stycznia]] [[1820]] roku [[Szejkowie Dubaju|szejk Dubaju]] został sygnatariuszem brytyjskiego ''Generalnego Pokojowego Paktu''. W 1833 roku dynastia Al Maktoum wyzwoliła miasto spod zależności od Abu Zabi, od tego czasu Dubaj stał się wolnym emiratem. Od [[1892]] roku Dubaj znalazł się pod protekcją [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. W marcu 1892 roku został utworzony [[Oman Traktatowy]]. Podobnie jak inne miasta Dubaj przez dłuższy czas był wioską rybacką oraz perłową, zmieniło się to po odkryciu ropy w [[Lata 60. XX wieku|latach 60.]] |
Tereny dzisiejszego miasta były zamieszkane już [[XXX wiek p.n.e.|3 tys. lat]] [[przed naszą erą|p.n.e.]] Najstarsze miejsce, gdzie został wspomniany Dubaj to arabska książka ''Majam Ma Ostojam men Asmae Al beelad wal Mawadhea'' z roku [[1095]]. Z czasem, gdy coraz większą rolę zaczął odgrywać [[handel]] [[perła]]mi łowionymi na miejscu, statki tutejszych kupców zaczęły docierać do [[Chińska Republika Ludowa|Chin]], skąd wracały wyładowane [[jedwab]]iem i [[porcelana|porcelaną]], które z kolei stąd docierały do [[Europa|Europy]]. Największy rozkwit handlu i [[żegluga|żeglugi]] nastąpił między [[VIII wiek|VIII]] a [[XIII wiek]]iem. W [[XVIII wiek]]u Al Abu Falasa, linia klanu Bani Yas, uzależniła Dubaj od Abu Zabi aż do roku [[1833]]. [[8 stycznia]] [[1820]] roku [[Szejkowie Dubaju|szejk Dubaju]] został sygnatariuszem brytyjskiego ''Generalnego Pokojowego Paktu''. W 1833 roku dynastia Al Maktoum wyzwoliła miasto spod zależności od Abu Zabi, od tego czasu Dubaj stał się wolnym emiratem. Od [[1892]] roku Dubaj znalazł się pod protekcją [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. W marcu 1892 roku został utworzony [[Oman Traktatowy]]. Podobnie jak inne miasta Dubaj przez dłuższy czas był wioską rybacką oraz perłową, zmieniło się to po odkryciu ropy w [[Lata 60. XX wieku|latach 60.]] |
||
Po dewaluacji Zatokowej Rupii w |
Po dewaluacji Zatokowej Rupii w 1966 roku, Dubaj dołączył do nowego niepodległego stanu [[Katar]]u, aby utworzyć nową jednostkę monetarną Katar/Dubaj riyal. |
||
2 grudnia 1971 roku Dubaj razem z Abu Zabi i 5 innymi emiratami utworzyli ZEA po opuszczeniu Zatoki Perskiej przez Brytyjczyków w 1971. w 1973 roku Dubaj przyjął nową walutę [[diram]]. W [[XX wiek]]u miasto skorzystało na stabilnych warunkach stworzonych przez dwóch długo urzędujących emirów: szejka [[Saeed Bin Maktoum]] od 1912 do 1958 oraz szejka [[Rashid Bin Saeed al-Maktoum]]. Szejk Rashid odgrywał główną rolę w rządzeniu emiratem. Przez ten czas rozwinął miasto z małej wioski do nowoczesnego miasta ze świetną komunikacją oraz infrastrukturą przemysłową. Od 1990 roku z powodu choroby szejk odgrywa mało znaczącą rolę w rządzeniu, przejęło ją jego czterech synów. |
|||
Władcy Dubaju od 1833 roku: |
Władcy Dubaju od 1833 roku: |
||
Linia 90: | Linia 89: | ||
Dubaj leży nad Zatoką Perską, na południowy zachód od [[Szardża (emirat)|Szardży]] i na północny wschód od Abu Zabi. Do Dubaju należy także [[enklawa]] otoczona przez [[Oman]], [[Adżman (emirat)|Adżman]] i [[Ras al-Chajma (emirat)|Ras al-Chajma]], o nazwie [[Hatta]]. Emirat jest podzielony na 9 sektorów: 1-4,6 są zurbanizowane, 7-9 przemysłowe, 5 to Jebel Ali, 7 – Hatta. Większość Dubaju to pustynia oraz góry [[Hajar]] na wschodzie, znajdują się także liczne zielone oazy i doliny. |
Dubaj leży nad Zatoką Perską, na południowy zachód od [[Szardża (emirat)|Szardży]] i na północny wschód od Abu Zabi. Do Dubaju należy także [[enklawa]] otoczona przez [[Oman]], [[Adżman (emirat)|Adżman]] i [[Ras al-Chajma (emirat)|Ras al-Chajma]], o nazwie [[Hatta]]. Emirat jest podzielony na 9 sektorów: 1-4,6 są zurbanizowane, 7-9 przemysłowe, 5 to Jebel Ali, 7 – Hatta. Większość Dubaju to pustynia oraz góry [[Hajar]] na wschodzie, znajdują się także liczne zielone oazy i doliny. |
||
W przeciwieństwie do Abu Zabi i Szardży, Dubaj ma tylko jedno miasto. Chociaż emirat ma powierzchnię 3900 |
W przeciwieństwie do Abu Zabi i Szardży, Dubaj ma tylko jedno miasto. Chociaż emirat ma powierzchnię 3900 km² populacja (889 518 w 1990) jest skoncentrowana w mieście. Wpłynęło to na atrakcyjność [[Oaza|oaz]] jako miejsc na weekendowy wypoczynek poza miastem. |
||
Rezerwy ropy naftowej w Dubaju stanowią mniej niż 1/20 zasobów Abu Zabi. Wpływy z wydobycia ropy stanowią niewielką część dochodów emiratu. |
Rezerwy ropy naftowej w Dubaju stanowią mniej niż 1/20 zasobów Abu Zabi. Wpływy z wydobycia ropy stanowią niewielką część dochodów emiratu. |
Wersja z 18:00, 12 kwi 2019
| |||
Stolica | |||
---|---|---|---|
Typ państwa |
monarchia konstytucyjna, część Zjednoczonych Emiratów Arabskich. | ||
Głowa państwa | |||
Powierzchnia • całkowita |
| ||
Liczba ludności (2008) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||
Strefa czasowa |
UTC +4 | ||
Dubaj (arab. دبيّ Dubayy) – jeden z siedmiu emiratów tworzących Zjednoczone Emiraty Arabskie na Półwyspie Arabskim. Dubaj jest najbardziej zaludnionym i drugim co do wielkości emiratem w ZEA po Abu Zabi. Dubaj wyróżnia się spośród innych członków ZEA niskim dochodem z wydobycia ropy naftowej w wysokości 6% PKB. Główne dochody emirat czerpie z Jebel Ali Free Zone oraz coraz więcej z turystyki. Dubaj przyciągnął uwagę świata dzięki nowatorskim i ambitnym projektom budowlanym, imprezom sportowym, konferencjom i rekordom Guinnessa.
Historia
Tereny dzisiejszego miasta były zamieszkane już 3 tys. lat p.n.e. Najstarsze miejsce, gdzie został wspomniany Dubaj to arabska książka Majam Ma Ostojam men Asmae Al beelad wal Mawadhea z roku 1095. Z czasem, gdy coraz większą rolę zaczął odgrywać handel perłami łowionymi na miejscu, statki tutejszych kupców zaczęły docierać do Chin, skąd wracały wyładowane jedwabiem i porcelaną, które z kolei stąd docierały do Europy. Największy rozkwit handlu i żeglugi nastąpił między VIII a XIII wiekiem. W XVIII wieku Al Abu Falasa, linia klanu Bani Yas, uzależniła Dubaj od Abu Zabi aż do roku 1833. 8 stycznia 1820 roku szejk Dubaju został sygnatariuszem brytyjskiego Generalnego Pokojowego Paktu. W 1833 roku dynastia Al Maktoum wyzwoliła miasto spod zależności od Abu Zabi, od tego czasu Dubaj stał się wolnym emiratem. Od 1892 roku Dubaj znalazł się pod protekcją Wielkiej Brytanii. W marcu 1892 roku został utworzony Oman Traktatowy. Podobnie jak inne miasta Dubaj przez dłuższy czas był wioską rybacką oraz perłową, zmieniło się to po odkryciu ropy w latach 60. Po dewaluacji Zatokowej Rupii w 1966 roku, Dubaj dołączył do nowego niepodległego stanu Kataru, aby utworzyć nową jednostkę monetarną Katar/Dubaj riyal.
2 grudnia 1971 roku Dubaj razem z Abu Zabi i 5 innymi emiratami utworzyli ZEA po opuszczeniu Zatoki Perskiej przez Brytyjczyków w 1971. w 1973 roku Dubaj przyjął nową walutę diram. W XX wieku miasto skorzystało na stabilnych warunkach stworzonych przez dwóch długo urzędujących emirów: szejka Saeed Bin Maktoum od 1912 do 1958 oraz szejka Rashid Bin Saeed al-Maktoum. Szejk Rashid odgrywał główną rolę w rządzeniu emiratem. Przez ten czas rozwinął miasto z małej wioski do nowoczesnego miasta ze świetną komunikacją oraz infrastrukturą przemysłową. Od 1990 roku z powodu choroby szejk odgrywa mało znaczącą rolę w rządzeniu, przejęło ją jego czterech synów.
Władcy Dubaju od 1833 roku:
- .... - 1833 `Ubayd ibn Said
- 1833 - 1852 Maktum I ibn Bati ibn Suhayl
- 1852 - 1859 Said I ibn Bati
- 1859 - 1886 Hushur ibn Maktum
- 1886 - 1894 Raszid I ibn Maktum
- 1894 - 1906 Maktum II ibn Hushur
- 1906 - 1912 Bati ibn Suhayl
- 1912 - 1929 Said II ibn Maktum
- 1929 Mani ibn Rashid
- 1929 - 1958 Said II ibn Maktum (ponownie)
- 1958 - 1990 Raszid II ibn Said Al Maktum
- 1990 - 2006 Maktoum III ibn Rashid Al Maktum
- 2006 - Muhammad ibn Raszid al-Maktum
Obecnym władcą Dubaju jest szejk Muhammad ibn Raszid al-Maktum. Podobnie jak wcześniejszy władca, jego starszy brat szejk Maktoum bin Rashid Al Maktoum, on także jest wiceprezydentem i premierem Zjednoczonych Emiratów Arabskich.
Geografia
Dubaj leży nad Zatoką Perską, na południowy zachód od Szardży i na północny wschód od Abu Zabi. Do Dubaju należy także enklawa otoczona przez Oman, Adżman i Ras al-Chajma, o nazwie Hatta. Emirat jest podzielony na 9 sektorów: 1-4,6 są zurbanizowane, 7-9 przemysłowe, 5 to Jebel Ali, 7 – Hatta. Większość Dubaju to pustynia oraz góry Hajar na wschodzie, znajdują się także liczne zielone oazy i doliny.
W przeciwieństwie do Abu Zabi i Szardży, Dubaj ma tylko jedno miasto. Chociaż emirat ma powierzchnię 3900 km² populacja (889 518 w 1990) jest skoncentrowana w mieście. Wpłynęło to na atrakcyjność oaz jako miejsc na weekendowy wypoczynek poza miastem.
Rezerwy ropy naftowej w Dubaju stanowią mniej niż 1/20 zasobów Abu Zabi. Wpływy z wydobycia ropy stanowią niewielką część dochodów emiratu.
Język i religia
Oficjalnym językiem jest arabski, ale angielski, hindi, perski, oraz urdu są także często używane. Islam jest oficjalną religią w całych Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Większość ludzi to sunnici. Mniejszości religijne to hindusi, sikhowie oraz chrześcijanie. Dubaj jest jedynym emiratem, w którym znajdują się świątynie hinduistyczne oraz sikhów. W Meena Bazaar są świątynie Śiwy oraz Kriszny. Znajduje się tam także elektryczne krematorium prowadzone przez indyjskich emigrantów. Rząd wystosował ustawę o tolerancji wobec politeistów. W 2001 roku rozpoczęła się budowa kilku świątyń protestanckich i rzymsko-katolickich, finansowanych przez rząd na Jebel Ali.