Sąsiedzi (serial animowany)

Sąsiedzi

Pat a Mat

Inny tytuł	Pat i Mat
Gatunek	animowany serial lalkowy
Kraj produkcji	Czechosłowacja (1976–1993) Czechy (od 1993)
Liczba odcinków	111 + 3 filmy
Spis odcinków
Produkcja
Produkcja	Krátký Film Praha AIF Atéliery Bonton Zlín patmat s.r.o
Reżyseria	Lubomír Beneš Marek Beneš František Váša Ladislav Pálka Vlasta Pospíšilová Milan Šebesta Josef Lamka
Scenariusz	Lubomír Beneš Vladimír Jiránek Marek Beneš Jiří Kubíček Vendulka Čvančarová
Muzyka	Zdeněk Zdeněk (od odc. 92) Petr Skoumal (odc. 2-91) Luboš Fišer (odc. 1)
Zdjęcia	Lubomír Beneš
Scenografia	Vladimír Jiránek
Czas trwania odcinka	7–9 min
Pierwsza emisja
Kraj oryginalnej emisji	Czechosłowacja (1976–1993) Czechy (od 1993)
Data premiery	12 sierpnia 1976 1988
Stacja telewizyjna	Domo/ Fox Kids/Jetix/Disney XD/ TVP 1/ Fokus TV/ TVP ABC
Lata emisji	od 1976
Strona internetowa

{{Serial infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | produkcja wykonawcza = | alt grafiki = | wytwórnia = | opis grafiki = Nieznane pola: "podpis grafiki". Nieoczekiwana grafika: "kraj produkcji", "stacja telewizyjna", "data premiery" oraz "kraj oryginalnej emisji".

Sąsiedzi (cz.  i słow.  Pat a Mat oraz ...a je to!; pol. Pat i Mat oraz ...i to wszystko!) – czechosłowacki, od 1993 czeski lalkowy serial animowany opowiadający o perypetiach dwóch nieudolnych majsterkowiczów, Pata i Mata. Został stworzony w dniu 12 sierpnia 1976 przez reżysera filmu Lubomíra Beneša oraz scenarzystę i scenografa Vladimíra Jiránka.

O serialu

Serial przedstawia dwóch bohaterów stawiających czoło problemom i próbujących je rozwiązać samodzielnie za pomocą prostych narzędzi, co zawsze jest przyczyną jeszcze większych problemów. Mimo wszystko, bohaterowie są zadowoleni z wyniku swojej ciężkiej pracy.

Niezręczność manualna to główny motyw serialu. Obok humoru, cechą filmu jest także optymistyczne podejście do życia. Dwójka bohaterów zawsze podejmuje wyzwanie i nie poddaje się, aż znajdzie rozwiązanie problemu.

Początkowo tytułowi sąsiedzi mieszkają w bloku (odc. 1–10, 15–17, 19, 21, 23, 26, 28), w niektórych odcinkach spędzają czas na wsi (odc. 12–14, 18, 22, 25, 27, 29, 79–91). Potem w dwóch domach typu „klocek” (odc. 30–49) i w domu typu „bliźniak” (odc. 51–78, 92-111). W odcinku „Przeprowadzka” Pat i Mat przeprowadzają się na wieś, natomiast w odcinku „Śniadanie na trawie” Pat i Mat jadą na majówkę. W odcinku „Deszcz” Pat i Mat załatali dach, ale lina zablokowała otwieranie drzwi i domek został zniszczony, zatem powstał nowy domek w odcinku „Łyżwy”.

Muzykę do serialu skomponował Petr Skoumal.

Bohaterowie

W serialu bohaterów jest tylko dwóch. Nie wyemitowano jeszcze odcinka, w którym bohaterowie posługiwali się dialogami (z wyjątkiem emisji holenderskiej, w której tytułowym postaciom głosu użyczą Kees Prins i Siem van Leeuwen), czy występowałyby więcej lub mniej niż dwie osoby. W niektórych odcinkach są momenty, gdzie na początku epizodu pojawia się jeden bohater, a potem drugi. W odcinku pilotażowym postacie nie noszą czapek i mają brwi.

• Pat – ma łysą i bardziej zaokrągloną głowę, duży nos i półokrągłe, wystające uszy. Na głowie nosi niebieski beret z antenką. Zawsze nosi żółtą bluzkę, niebieskie dżinsy o wielkim rozmiarze oraz czarne (pierwotnie brązowe) buty. W niektórych odcinkach 6 serii jego bluzka była nieco większa.
• Mat – jest łysym mężczyzną, trochę wyższy i chudszy od sąsiada. Ma jajowatą głowę, wielki, wyższy nos oraz wystające, półowalne uszy. Nosi czerwoną bluzę, z przerwą w odcinkach 2-29, kiedy to nosił bluzę szarą. Nosi też na głowie niewielką zimową czapkę w biało-niebieskie, ustawione poziomo paski (w serii 1–5 wzory) z białym pomponem a także niebieskie, szerokie dżinsy i czarne buty.

Historia

Dwójka bohaterów pierwszy raz pojawiła się w krótkim filmie pt. Kuťáci (dosłownie Druciarze, w Polsce jako Monterzy) w 1976. Później w latach 1979–1985 wystąpili w serialu telewizyjnym pt. A je to! (dosł. I to wszystko!, w Polsce ten tytuł się nie przyjął). Pat i Mat zostali „ochrzczeni” w 1989, serial został też przemianowany na Pat a Mat. Nowa nazwa serialu jest widoczna aż do dziś.

Autorzy myśleli o stworzeniu komedii dla widzów dorosłych, ale serial stał się popularny wśród widzów w każdym wieku. W Czechosłowacji, pierwsze 35 odcinków mogło być wyprodukowane tylko jako 7-minutowe programy dla dzieci.

Kontrowersje wzbudziły kolory bluzek bohaterów. Porównywano je do dwóch skłóconych, komunistycznych mocarstw. Czerwona bluzka Mata miała symbolizować ZSRR, zaś żółta Pata miała symbolizować Chiny. Z tego też powodu w drugim odcinku kolor bluzki Mata zamieniono na szary i ten stan rzeczy utrzymywał się do upadku komunizmu w Czechosłowacji w 1989, po czym Mat na stałe wrócił do noszenia czerwonej. Samym bohaterom też przypisywano poglądy socjalistyczne. Dlatego w serii z lat 1979–1985 zakazano emisji w Czechach. Serial nadal produkowano w Pradze, lecz na zlecenie słowackie.

Początkowo, serial nie był emitowany w telewizji. Premierę w czechosłowackiej telewizji serial miał dopiero 23 listopada 1982 r.

Serial zdobył popularność w wielu krajach. Był nadawany m.in. w Czechach, Polsce, Niemczech, Szwajcarii, Brazylii, Finlandii, Holandii, Norwegii, Iranie, Chorwacji, Islandii, Hiszpanii, Węgrzech, Jugosławii, Szwecji, Jordanii.

Po rozpadzie Czechosłowacji, Lubomír Beneš (zmarły w 1995) założył własne studio filmowe AIF w Pradze w 1990. Dzięki pomocy finansowej z zewnątrz, Beneš i jego zespół nakręcił 14 nowych odcinków.

W 2002 wznowiono po kilkuletniej przerwie produkcję serialu. Najnowsze odcinki zostały zrealizowane przez wytwórnię Atéliery Bonton Zlín oraz przez mniejsze studia produkujące dla zlinskiej wytwórni: Anima i patmat s.r.o. Reżyserem w odcinkach ze studia Pat Mat jest syn Lubomíra Beneša, Marek Beneš. Wytwórnia ze Zlina nakręciła 9 nowych odcinków, Anima 7 odcinków, a patmat s.r.o. najwięcej, bo aż 12 odcinków. W poprzednich seriach niektóre odcinki były zakończone słynnymi porażkami bohaterów, lecz w przeciwieństwie do nich, filmiki te charakteryzują się szczęśliwym zakończeniem, choć kilka stanowi wyjątek.

W 2010 na festiwalu w Zlinie wyemitowano premierowy odcinek nowej serii. Marek Beneš i jego współpracownicy do 2015 stworzyli i zatwierdzili do emisji 13 odcinków.

Spis odcinków

Nr	Rok produkcji	Polski tytuł (Oficjalny tytuł) \ Polski tytuł (Fokus TV)	Czeski tytuł 1979–1985 (słowacki tytuł), czeski tytuł od 1989	Reżyser odcinka
1	1976	Monterzy \ Fachowcy	Kuťáci	Lubomír Beneš
2	1979	Tapety	Tapety
3	1979	Warsztat	Dílna (Dielňa)
4	1979	Dywan	Koberec
5	1979	Bujane krzesło \ Fotel na biegunach	Houpací křeslo (Hojdacie kreslo)
6	1979	Obraz	Obraz
7	1979	Garaż \ Wredny garaż	Garáž
8	1979	Światło \ Problem z oświetleniem	Světlo (Svetlo)
9	1981	Gramofon	Gramofon (Gramofón)
10	1981	Grillowanie	Grill
11	1982	Przeprowadzka \ Meble na działkę	Stěhování (Sťahovanie)
12	1982	Woda \ Wyschnięta studnia	Voda
13	1982	Skoczkowie	Skokani
14	1982	Krasnal ogrodowy	Zahrádka (Záhradka)
15	1982	Malowanie \ Malarze	Malování (Maľovanie)
16	1982	Krzyżówka	Křížovka (Krížovka)
17	1983	Domowe ćwiczenia \ Urodzeni sportowcy	Tělocvičňa (Telocvičňa)
18	1983	Budka dla ptaków \ Domek dla ptaków	Budka (Búdka)
19	1983	Wielkie pranie	Velké prádlo (Veľké pranie)
20	1983	Śniadanie na trawie	Snídaně v trávě (Raňajky v tráve)
21	1983	Pralka	Pračka (Práčka)
22	1983	Deszcz	Děšť (Dážď)
23	1984	Wycieczka \ Wycieczka za miasto	Výlet
24	1984	Winnica \ Winobranie	Vinaři (Vinári)
25	1984	Łyżwy \ Łyżwiarze	Brusle (Korčule)
26	1984	Fortepian	Klavír
27	1985	Garncarze \ Nie święci garnki lepią	Hrnčíři (Hrnčiari)
28	1985	Telewizor \ Usterka	Porucha
29	1985	Jabłko \ Jabłko Wilhelma Tella	Jablko
30	1989	Klucz	Klíč
31	1989	Wielkie zakupy	Nábytek
32	1990	Kosiarka	Sekačka
33	1990	Generalne porządki	Generální úklid
34	1990	Drzwi	Dveře
35	1990	Dach	Střecha
36	1992	Ciasteczka \ Placuszki	Sušenky	Marek Beneš
37	1992	Drzwi garażowe	Vrata	Lubomír Beneš
38	1992	Rowerzyści	Cyklisti
39	1992	Płytki \ Glazura	Dlaždice
40	1992	Podłoga	Parkety
41	1992	Malowanie rynny	Okap	Marek Beneš
42	1992	Kabriolet	Kabriolet	Lubomír Beneš
43	1994	Awaria	Nehoda
44	1994	Bilard \ Stół bilardowy	Kulečník
45	1994	Żywopłot	Živý plot
46	1994	Sejf	Trezor
47	1994	Błotnik	Blatník
48	1994	Modelarze	Modeláři
49	1994	Windsurfing	Windsurfing
50	1998	Karty	Karty	František Váša
51	2002	Puzzle	Puzzle	Marek Beneš
52	2003	Domowe grillowanie	Opekaji spekáčky	Ladislav Pálka
53	2003	Dekarze	Opravují střechu
54	2003	Wspólna fotografia	Černá bedýnka	Vlasta Pospíšilová
55	2003	Meble na kółkach	Kolečka
56	2003	Psia buda	Psí bouda	Milan Šebesta
57	2003	Kłopoty z podłogą	Natírají podlahu	Ladislav Pálka
58	2003	Szklarnia	Skleník	Marek Beneš
59	2003	Huśtawka	Houpačka
60	2003	Pułapka na myszy	Nezvaný návštěvník
61	2003	Ochroniarze	Bodygárdi
62	2003	Malowanie okien	Natírají okna
63	2003	Pisanka	Velikonoční vajíčko	Vlasta Pospíšilová
64	2003	Sposób na odchudzanie	Štíhlá linie
65	2003	Automat do napojów	Automat	Marek Beneš
66	2003	Tor samochodowy	Autodráha
67	2003	Akwarium	Akvárium
68	2003	Dynia	Zavařují	Ladislav Pálka
69	2003	Pragnienie latania	Rogalo
70	2003	Wigilia	Vánočka	Milan Šebesta
71	2003	Gorączka	Stůňou	Ladislav Pálka
72	2003	Faks	Fax	Josef Lamka
73	2003	Truskawki	Jahody	Vlasta Pospíšilová
74	2004	Golfiarze \ Golf	Hrají golf	Ladislav Pálka
75	2004	Złośliwa zakrętka	Někam to zapadlo	Vlasta Pospíšilová
76	2004	Budowa basenu	Kopají bazén	Marek Beneš
77	2004	Jak powiesić obraz	Věší krajinu
78	2004	Choinka	Vánoční stromeček
79	2009	Łóżko	Postele
80	2011	Talerze	Papírový servis
81	2011	Wodociąg	Vodovod
82	2011	Projektor	Promítačka
83	2012	Odkurzacz	Vysavač
84	2012	Podłoga	Podlaha
85	2012	Basen	Bazén
86	2013	Sucha gałąź	Suchý strom
87	2014	Sok pomarańczowy	Pomerančová šťáva
88	2014	Rower treningowy	Rotoped
89	2015	Kaktus	Kaktus
90	2015	Płytki łazienkowe	Obkladačky
91	2015	Osłona przeciwsłoneczna	Sluneční clona
92	2018	Pszczoły	Včely
93	2018	Słoneczna Kosiarka	Solární sekačka
94	2018	Kret	Krtek
95	2018	Rodeo	Rodeo
96	2018	Karuzela	Kolotoč
97	2018	Zmywarka	Myčka
98	2018	Ogrodzenie	Plot
99	2018	Zapchany komin	Ucpaný komín
100	2018	Zatkany zlew	Odpad
101	2018	Elektrownia	Elektrárna
102	2018	Skalniak	Skalka
103	2018	Schody	Schody
104	2018	Kamera	Kamera
105	2018		Kalamita
106	2018		Betlém
107	2018		Dárky
108	2018		Vánoční světýlka
109	2018		Sauna
110	2018		Stromeček
111	2018		Silvestr

Filmy kinowe

Tytuł	Rok	Czas	Reżyser	Premiera
Pat a Mat ve filmu	2016	80 min	M. Beneš	3 lutego 2016
Pat a Mat znovu v akci	2018	70 min	M. Beneš	28 maja 2018
Pat a Mat: Zimní radovánky	2018	60 min	M. Beneš	22 listopada 2018

Gra komputerowa

W 2008 w czeskim studiu Centauri Production powstała także gra komputerowa pt. Pat & Mat: The Game (po polsku: Pat i Mat: Gra). Została wydana na świecie w sierpniu 2009, a w Polsce w marcu 2010 r. Jest ona grą logiczno-przygodową, w której gracz przejmie sterowanie nad głównymi bohaterami. Celem gry jest rozwiązywanie codziennych problemów technicznych. Niekiedy należy przełączać się między postaciami. Rozgrywka staje się jeszcze trudniejsza, ponieważ każdy z głównych bohaterów dysponuje różnymi zdolnościami i umiejętnościami. Sąsiedzi zachowują się tak samo jak w serialu, razem z mimiką i gestami. W grze została zaimplementowana także charakterystyczna ścieżka dźwiękowa.

Wprowadzono także możliwość kupienia gry za pomocą programu Steam.

Bohaterowie poza serialem

Reklamy

Sąsiedzi wystąpili też w kilku słoweńskich spotach reklamowych sklepu Merkur. Jeden spot reklamowy trwa około 26 sekund. W jednej reklamie Pat i Mat oglądali mecz w telewizji ubrani w sportowe koszulki. Niestety, zepsuł im się telewizor. Zakupili nowy w sklepie Merkur. W innym Mat odpakowywał prezent spod choinki, z którego wyskoczył Pat. Jest też kilka innych spotów reklamowych związanych z kosiarkami (produkt ze sklepu) oraz z innymi artykułami takimi jak narzędzia dla majsterkowiczów.

W Polsce w 2009 roku Pat i Mat pojawili się w reklamie firmy Link4. Wykorzystano fragment odcinka „Faks”.

W 2012 roku bohaterowie czeskiej bajki wystąpili w reklamie Tablica.pl. Stworzenie tego materiału pozostawiono samym producentom bajki.

Data

W 2004 roku dwaj Norwegowie – Tom Idland i Knut Arne Lindeland – stworzyli we własnym studiu odcinek Data. W odcinku Mat przychodzi do Pata, aby zobaczyć jego własnoręcznie zbudowany komputer. Później sam też rozpoczyna budowę swojego. Razem grają w komputerowe strzelanki.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona serialu „Pat a Mat”
• Sąsiedzi w bazie IMDb (ang.)
• Sąsiedzi w bazie Filmweb