Ostróg (miasto): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Zobacz też: drobne merytoryczne |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Stary [[gród]] ruski, wzmiankowany już w [[1100]]; od drugiej połowy [[XII wiek|XII wieku]] w [[Księstwo Wołyńskie|Księstwie Wołyńskim]]; w [[XIV wiek|XIV wieku]] był przedmiotem walk pomiędzy wojskami polskimi a litewskimi; [[1386]] przyłączony do [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]; własność m.in. [[Ostrogscy|Ostrogskich]], [[Zasławscy|Zasławskich]], [[Wiśniowieccy|Wiśniowieckich]], [[Sanguszkowie|Sanguszków]], [[Jabłonowscy|Jabłonowskich]]. |
Stary [[gród]] ruski, wzmiankowany już w [[1100]]; od drugiej połowy [[XII wiek|XII wieku]] w [[Księstwo Wołyńskie|Księstwie Wołyńskim]]; w [[XIV wiek|XIV wieku]] był przedmiotem walk pomiędzy wojskami polskimi a litewskimi; [[1386]] przyłączony do [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]; własność m.in. [[Ostrogscy|Ostrogskich]], [[Zasławscy|Zasławskich]], [[Wiśniowieccy|Wiśniowieckich]], [[Sanguszkowie|Sanguszków]], [[Jabłonowscy|Jabłonowskich]]. |
||
Od [[XV wiek|XV wieku]] liczne skupisko [[Żydzi|Żydów]], jedna z 4 gmin żydowskich [[Wołyń|Wołynia]] posiadająca przedstawicieli w [[Sejm Czterech Ziem|Sejmie Żydów Korony]]. Żydzi w XVI wieku zbudowali w mieście murowaną synagogę z renesansową attyką. Wojewoda kijowski [[Konstanty Wasyl Ostrogski]] przebudował w stylu renesansowym zamek i bramy miejskie, a w 1579 roku została przez niego założona Akademia Ostrogska]], dzięki czemu miasto na przełomie [[XVI wiek|XVI]] i [[XVII wiek|XVII wieku]] stało się ważnym ośrodkiem kulturalnym, do czasu zniszczenia Akademii przez Kozaków w latach 40. XVII wieku. Wojewoda wystarał się też o [[prawa miejskie]] magdeburskie, które Ostróg otrzymał w [[1585]] roku. W XVII wieku od zachodu miasto otrzymało dodatkowe ziemne umocnienia z wałem, fosą i pięcioma bastionami. W latach [[1609]]–[[1753]] ośrodek [[ordynacja|ordynacji]] założonej przez wojewodę wołyńskiego Janusza Ostrogskiego, który po przejściu na katolicyzm sprowadził do miasta bernardynów. W mieście działała tez szkoła ariańska, w której uczył kaznodzieja [[Andrzej Węgierski]]. W [[1648]] oraz w [[1649]] roku miasto i cerkiew zostały spalone przez [[Kozacy|Kozaków]], a ludność wymordowana. Nastąpił upadek miasta. Ponowny pomyślny etap w historii miasta miał miejsce w XVIII wieku dzięki wysokiemu poziomowi tutejszej szkoły jezuickiej. W 1792 roku w czasie wojny z Rosją w mieście stacjonował książę [[Józef Poniatowski]]. Od [[1793]] w [[zabór rosyjski|zaborze rosyjskim]], siedziba [[Powiat ostrogski|powiatu ostrogskiego]]. W XIX wieku rozebrano kościół i klasztor jezuitów oraz kościół i klasztor karmelitów. Pod koniec XIX wieku miasto traciło na znaczeniu z uwagi na oddalenie od linii kolejowych. Liczyło wtedy około 8 tys. mieszkańców. |
|||
W latach [[1919]]–[[1939|39]] ponownie w granicach [[Polska|Polski]], w ówczesnym [[powiat zdołbunowski|pow. zdołbunowskim]], w dawnym [[Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)|województwie wołyńskim]]. Miasto było [[garnizon]]em macierzystym [[Batalion KOP "Ostróg"|Batalionu KOP "Ostróg"]] i 19. Pułku Ułanów Wołyńskich. |
W latach [[1919]]–[[1939|39]] ponownie w granicach [[Polska|Polski]], w ówczesnym [[powiat zdołbunowski|pow. zdołbunowskim]], w dawnym [[Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)|województwie wołyńskim]]. Miasto było [[garnizon]]em macierzystym [[Batalion KOP "Ostróg"|Batalionu KOP "Ostróg"]] i 19. Pułku Ułanów Wołyńskich. 7 lipca 1920 roku doszło pod miastem do starć pomiędzy wojskami polskimi gen. Krajowskiego i bolszewickimi z 1 Armii Konnej Budionnego. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]], we wrześniu [[1939]] zajęty przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i włączony do ZSRR w składzie Ukrainy Zachodniej. Wiele rodzin polskich i żydowskich (w 1939 ok. 10.500 Żydów czyli około 61% mieszkańców) wywiezionych zostało na [[Syberia|Syberię]]. W latach [[1941]]–[[1944|44]] pod okupacją niemiecką ([[1941]]–[[1942|42]] rozstrzelano około 8500 Żydów, a także przeprowadzono pacyfikację wielu polskich wsi/kolonii: przykładem są Borszczówka i Lidawka. W Borszczówce niemieckie komando SS zamordowało 115 osób, w Lidawce zlikwidowano całą kolonię. |
||
| ⚫ | W Ostrogu miejscowy proboszcz o. [[Remigiusz Kranc]] zorganizował obronę kilkunastu tysięcy ludności polskiej przed atakami UPA. W obronie pomagał pluton "Borszczówka" pod dowództwem Tadeusza Koblańskiego, który przybył do Ostroga, posiadał broń i doświadczenie bojowe. Oblegana przez UPA ludność polska w Ostrogu broniła się przez dwa tygodnie w klasztorze i więzieniu. W latach 1943-44 ukraińscy nacjonaliści zamordowali w mieście około 100 Polaków. W momencie największego ataku UPA mającego miejsce w dniu 17 I 1944 do Ostroga przybył z odsieczą o. dr [[Gabriel Banaś]], administrator parafii w Ożeninie. I on także powołał do życia polską samoobronę. W innej okolicy Ostroga, w Mizoczu, o. [[Honorat Jedliński]] bronił polskiej ludności przed Ukraińcami i opiekował się wszystkimi bez względu na przynależność narodową. Dlatego Ukraińcy nie odważyli się na stracenie staruszka. Powiesili go za nogę u żyrandola w kościele. Rano wierni odratowali swego opiekuna. |
||
Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]], we wrześniu [[1939]] zajęty przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i włączony następnie w składzie Ukrainy Zachodniej do ZSRR. Wiele rodzin polskich i żydowskich (w 1939 ok. 10.500 Żydów czyli około 61% mieszkańców) wywiezionych zostało na [[Syberia|Syberię]]. W latach [[1941]]–[[1944|44]] pod okupacją niemiecką ([[1941]]–[[1942|42]] rozstrzelano około 8500 Żydów, a także przeprowadzono pacyfikację wielu polskich wsi/kolonii: przykładem są Borszczówka i Lidawka. W Borszczówce niemieckie komando SS zamordowało 115 osób, w Lidawce zlikwidowano całą kolonię. |
|||
W Ostrogu nad Horyniem o. [[Remigiusz Kranc]] zorganizował obronę kilkunastu tysięcy ludności polskiej przed atakami UPA,z plutonem "Borszczówka" pod przywództwem Tadeusza Koblańskiego, który przybył do Ostroga, posiadał broń i doświadczenie bojowe. Ludność polska w Ostrogu została zgromadzona w dwóch miejscach: w klasztorze i więzieniu. |
|||
| ⚫ | W momencie największego ataku |
||
Polacy oblężeni w Ostrogu złożyli broń w ręce Armii Czerwonej, która wkroczyła do miasta. O. Remigiusz Kranc ofiarował wtedy okryty chwałą sztandar Armii Polskiej. Uroczyste przekazanie sztandaru w ręce zastępcy dowódcy AP w ZSRR gen. dywizji Karola Świerczewskiego odbyło się 17 IV 1944. O. Remigiusz Kranc w nagrodę za patriotyczną i społeczną postawę został mianowany przez władze radzieckie zastępcą przewodniczącego MRN miasta Ostroga, na następnie zesłany na katorgę do łagrów Kołymy. |
Polacy oblężeni w Ostrogu złożyli broń w ręce Armii Czerwonej, która wkroczyła do miasta. O. Remigiusz Kranc ofiarował wtedy okryty chwałą sztandar Armii Polskiej. Uroczyste przekazanie sztandaru w ręce zastępcy dowódcy AP w ZSRR gen. dywizji Karola Świerczewskiego odbyło się 17 IV 1944. O. Remigiusz Kranc w nagrodę za patriotyczną i społeczną postawę został mianowany przez władze radzieckie zastępcą przewodniczącego MRN miasta Ostroga, na następnie zesłany na katorgę do łagrów Kołymy. |
||
W latach [[1945]]–[[1991]] w [[Ukraińska SRR|Ukraińskiej SRR]], następnie na Ukrainie. |
W latach [[1945]]–[[1991]] w [[Ukraińska SRR|Ukraińskiej SRR]], następnie na Ukrainie. |
||
Wersja z 11:58, 22 kwi 2010
Szablon:Miasto zagranica infobox
Ostróg (ukr. Острог - Ostroh) - miasto na Ukrainie (obwód rówieński), nad rzeką Horyń przy ujściu Wilii, dawna rezydencja ksążąt Ostrogskich.
Historia
Stary gród ruski, wzmiankowany już w 1100; od drugiej połowy XII wieku w Księstwie Wołyńskim; w XIV wieku był przedmiotem walk pomiędzy wojskami polskimi a litewskimi; 1386 przyłączony do Wielkiego Księstwa Litewskiego; własność m.in. Ostrogskich, Zasławskich, Wiśniowieckich, Sanguszków, Jabłonowskich. Od XV wieku liczne skupisko Żydów, jedna z 4 gmin żydowskich Wołynia posiadająca przedstawicieli w Sejmie Żydów Korony. Żydzi w XVI wieku zbudowali w mieście murowaną synagogę z renesansową attyką. Wojewoda kijowski Konstanty Wasyl Ostrogski przebudował w stylu renesansowym zamek i bramy miejskie, a w 1579 roku została przez niego założona Akademia Ostrogska]], dzięki czemu miasto na przełomie XVI i XVII wieku stało się ważnym ośrodkiem kulturalnym, do czasu zniszczenia Akademii przez Kozaków w latach 40. XVII wieku. Wojewoda wystarał się też o prawa miejskie magdeburskie, które Ostróg otrzymał w 1585 roku. W XVII wieku od zachodu miasto otrzymało dodatkowe ziemne umocnienia z wałem, fosą i pięcioma bastionami. W latach 1609–1753 ośrodek ordynacji założonej przez wojewodę wołyńskiego Janusza Ostrogskiego, który po przejściu na katolicyzm sprowadził do miasta bernardynów. W mieście działała tez szkoła ariańska, w której uczył kaznodzieja Andrzej Węgierski. W 1648 oraz w 1649 roku miasto i cerkiew zostały spalone przez Kozaków, a ludność wymordowana. Nastąpił upadek miasta. Ponowny pomyślny etap w historii miasta miał miejsce w XVIII wieku dzięki wysokiemu poziomowi tutejszej szkoły jezuickiej. W 1792 roku w czasie wojny z Rosją w mieście stacjonował książę Józef Poniatowski. Od 1793 w zaborze rosyjskim, siedziba powiatu ostrogskiego. W XIX wieku rozebrano kościół i klasztor jezuitów oraz kościół i klasztor karmelitów. Pod koniec XIX wieku miasto traciło na znaczeniu z uwagi na oddalenie od linii kolejowych. Liczyło wtedy około 8 tys. mieszkańców.
W latach 1919–39 ponownie w granicach Polski, w ówczesnym pow. zdołbunowskim, w dawnym województwie wołyńskim. Miasto było garnizonem macierzystym Batalionu KOP "Ostróg" i 19. Pułku Ułanów Wołyńskich. 7 lipca 1920 roku doszło pod miastem do starć pomiędzy wojskami polskimi gen. Krajowskiego i bolszewickimi z 1 Armii Konnej Budionnego. Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 zajęty przez ZSRR i włączony do ZSRR w składzie Ukrainy Zachodniej. Wiele rodzin polskich i żydowskich (w 1939 ok. 10.500 Żydów czyli około 61% mieszkańców) wywiezionych zostało na Syberię. W latach 1941–44 pod okupacją niemiecką (1941–42 rozstrzelano około 8500 Żydów, a także przeprowadzono pacyfikację wielu polskich wsi/kolonii: przykładem są Borszczówka i Lidawka. W Borszczówce niemieckie komando SS zamordowało 115 osób, w Lidawce zlikwidowano całą kolonię. W Ostrogu miejscowy proboszcz o. Remigiusz Kranc zorganizował obronę kilkunastu tysięcy ludności polskiej przed atakami UPA. W obronie pomagał pluton "Borszczówka" pod dowództwem Tadeusza Koblańskiego, który przybył do Ostroga, posiadał broń i doświadczenie bojowe. Oblegana przez UPA ludność polska w Ostrogu broniła się przez dwa tygodnie w klasztorze i więzieniu. W latach 1943-44 ukraińscy nacjonaliści zamordowali w mieście około 100 Polaków. W momencie największego ataku UPA mającego miejsce w dniu 17 I 1944 do Ostroga przybył z odsieczą o. dr Gabriel Banaś, administrator parafii w Ożeninie. I on także powołał do życia polską samoobronę. W innej okolicy Ostroga, w Mizoczu, o. Honorat Jedliński bronił polskiej ludności przed Ukraińcami i opiekował się wszystkimi bez względu na przynależność narodową. Dlatego Ukraińcy nie odważyli się na stracenie staruszka. Powiesili go za nogę u żyrandola w kościele. Rano wierni odratowali swego opiekuna. Polacy oblężeni w Ostrogu złożyli broń w ręce Armii Czerwonej, która wkroczyła do miasta. O. Remigiusz Kranc ofiarował wtedy okryty chwałą sztandar Armii Polskiej. Uroczyste przekazanie sztandaru w ręce zastępcy dowódcy AP w ZSRR gen. dywizji Karola Świerczewskiego odbyło się 17 IV 1944. O. Remigiusz Kranc w nagrodę za patriotyczną i społeczną postawę został mianowany przez władze radzieckie zastępcą przewodniczącego MRN miasta Ostroga, na następnie zesłany na katorgę do łagrów Kołymy. W latach 1945–1991 w Ukraińskiej SRR, następnie na Ukrainie.
Od 2005 r. Ostróg jest miastem partnerskim Sandomierza.
Przemysł
Przemysł spożywczy (mleczarski, cukrowniczy, rozlewnia wód mineralnych), materiałów budowlanych, fabryka mebli.
Zabytki
- zamek książąt Ostrogskich (XV, XVI wiek)
- cerkiew zamkowa Bogojawleńska, pierwotnie gotycka z XVI w., przebudowana w stylu rosyjskim po 1891 roku, dzwonnica powstała w 1905 roku na miejscu dawnej bramy wjazdowej
- kościół farny (początkowo Dominikanów) (XV, XVII, XVIII wiek), XIX wiek;
- fragment murów miejskich z XVI wiek);
- kościół Kapucynów (XVIII wiek) - obecnie cerkiew pw. św. Fedora na terenie Uniwersytetu Narodowego "Akademia Ostrogska"
- kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP (odbudowana w latach 90.XX wieku)
- Muzeum krajoznawcze
- Brama Łucka z XVI wieku - obecnie Muzeum Książki i Drukarstwa
- Brama Tatarska z XVI wieku
- synagoga żydowska z XVII w., renesansowa (dawniej z attyką)
- cmentarz żydowski na ul. Papanina
- cmentarz tatarski
Niezachowane:
- kościół Jezuitów z 1624 r., fundacji Anny Chodkiewiczowej — zburzony w 1875 roku
- dwór Jabłonowskich (XVIII wiek) — nie zachowany.
- kościół i klasztor karmelitów z 1779 r., rokokowy - zburzony w poł. XIX wieku
- koszary KOP
Zobacz też
- Akademia Ostrogska
- Uniccy (greckokatoliccy) biskupi łucko-ostrogscy
- Batalion KOP "Ostróg"
- Ostrogscy
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Ostrogu
- Elżbieta Ostrogska (Halszka z Ostroga)
Pobliskie miejscowości
Linki zewnętrzne
- Wydawnictwo "Wołanie z Wołynia" - parafia rzymskokatolicka w Ostrogu
- Sowiecka mapa topograficzna.
- Zdjęcia z Ostroga
- Ostróg, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 682.
