Barcja: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
| ⚫ | Bartowie przystąpili po raz pierwszy do walki z Krzyżakami w 1242 r., uczestnicząc wraz z Warmami i [[Natangia|Natangami]] w oblężeniu [[Balga|Bałgi]] ([[I powstanie pruskie]]). Po upadku powstania w 1249 roku rozpoczęły się najazdy krzyżackie na ziemie Bartów. Ataki Krzyżaków nastąpiły w latach 1251–1252, gdy kolejnych najazdów dokonali: margrabia branderburski [[Otton III (margrabia brandenburski)|Otto III]], biskup Merseburga Henryk I i hrabia von Schwarzburg. Ich następstwem było opanowanie całego terytorium i wybudowanie na jego obszarze zamków: [[Bartoszyce]], [[Reszel]] i Wiesenburg. |
||
Najważniejsze kronikarskie źródło jakim jest ''Kronika Ziemi Pruskiej'' [[Piotr z Dusburga|Piotra z Dusburga]] przedstawia Bartów wyłącznie w militarnym kontekście. W Kronice Dusburga potwierdzona jest też rola barckich przywódców plemiennych: z imienia wymienia on niektóre z tych postaci jak na przykład wodza o imieniu Diwan i nakreśla sylwetki kilku innych jak na przykład: Girdaw oraz Numo i Dersko, którzy w 1284 roku przebywali na Litwie. Z relacji tych wynika, że Bartowie byli identyfikowalni i przynajmniej w niektórych sytuacjach łatwo odróżniano ich od innych Prusów i Litwinów. Kryteria tego rozróżnienia pozostają jednak nieznane i tylko można przypuszczać, że były to jakieś elementy stroju lub obyczaju. |
|||
| ⚫ | Bartowie przystąpili po raz pierwszy do walki z Krzyżakami w 1242 r., uczestnicząc wraz z Warmami i [[Natangia|Natangami]] w oblężeniu [[Balga|Bałgi]] ([[I powstanie pruskie]]). W 1248 roku Bartowie wspomagali [[Jaćwingowie|Jaćwingów]] podczas najazdu na nich książąt ruskich Daniela i Wasylka. Po upadku powstania w 1249 roku rozpoczęły się najazdy krzyżackie na ziemie Bartów. Ataki Krzyżaków nastąpiły w latach 1251–1252, gdy kolejnych najazdów dokonali: margrabia branderburski [[Otton III (margrabia brandenburski)|Otto III]], biskup Merseburga Henryk I i hrabia von Schwarzburg. Ich następstwem było opanowanie całego terytorium i wybudowanie na jego obszarze zamków: [[Bartoszyce]], [[Reszel]] i Wiesenburg. |
||
W 1260 r. w efekcie klęski Zakonu w [[Bitwa pod Durben|bitwie pod Durben]] w Kurlandii, doszło do wybuchu [[II powstanie pruskie|II powstania pruskiego]], które trwało do 1273 r. Na terenie Barcji oddziałami powstańców dowodził wódz Diwan. Rozpoczęło się długotrwałe oblężenie przez Prusów zamków Bartoszyce (4 lata)<ref>http://grodziska.eu/books/mala_barcja_strony.pdf.</ref>, Gierdawy, Weistotepila nad Gubrem, Wallewona (przez 3 lata) oraz spalenie Reszla przez uciekających Krzyżaków<ref>http://pismo.pruthenia.pl/pruthenia_7/Pruthenia_7_2012_Klimek-R_Gdzie_po%C5%82o%C5%BCone_by%C5%82y_zamki_Wiesenburg_%28Wallewona%29_i_Weistotepila.pdf.</ref>. Po stłumieniu powstania, ziemia Bartów została włączona do [[państwo zakonu krzyżackiego|państwa zakonu krzyżackiego]]. |
W 1260 r. w efekcie klęski Zakonu w [[Bitwa pod Durben|bitwie pod Durben]] w Kurlandii, doszło do wybuchu [[II powstanie pruskie|II powstania pruskiego]], które trwało do 1273 r. Na terenie Barcji oddziałami powstańców dowodził wódz Diwan. Rozpoczęło się długotrwałe oblężenie przez Prusów zamków Bartoszyce (4 lata)<ref>http://grodziska.eu/books/mala_barcja_strony.pdf.</ref>, Gierdawy, Weistotepila nad Gubrem, Wallewona (przez 3 lata) oraz spalenie Reszla przez uciekających Krzyżaków<ref>http://pismo.pruthenia.pl/pruthenia_7/Pruthenia_7_2012_Klimek-R_Gdzie_po%C5%82o%C5%BCone_by%C5%82y_zamki_Wiesenburg_%28Wallewona%29_i_Weistotepila.pdf.</ref>. Po stłumieniu powstania, ziemia Bartów została włączona do [[państwo zakonu krzyżackiego|państwa zakonu krzyżackiego]]. |
||
Dawne ziemie plemienne Bartów zostały podzielone między nowopowstałe jednostki terytorialne państwa zakonnego, przy czym część z nich stała się dominium biskupów warmińskich (co jest o tyle istotne, że dokładnie opisano jego granicę, powtarzającą na pewnym odcinku przebieg dawnego pogranicza barcko-galindzkiego), część podlegała komturii w Bałdze, inna komturii w Królewcu, a kolejna – komturii w Pokarminie. Niemniej jednak jeszcze na początku XIV w. część dawnych barckich włości pozostawała opustoszała (np. [[Wopławki]] nazwane przez Dusburga ''„odludnym miejscem w ziemi Bartów”''). |
|||
== Terytorium == |
== Terytorium == |
||
Wersja z 12:47, 28 gru 2016
Barcja – kraina historyczna w Prusach, na wschodnim brzegu Łyny, zamieszkiwana przez jedno z plemion pruskich – Bartów. Terytorium Barcji wchodziło w skład diecezji warmińskiej i dominium warmińskiego.
Historia
Najważniejsze kronikarskie źródło jakim jest Kronika Ziemi Pruskiej Piotra z Dusburga przedstawia Bartów wyłącznie w militarnym kontekście. W Kronice Dusburga potwierdzona jest też rola barckich przywódców plemiennych: z imienia wymienia on niektóre z tych postaci jak na przykład wodza o imieniu Diwan i nakreśla sylwetki kilku innych jak na przykład: Girdaw oraz Numo i Dersko, którzy w 1284 roku przebywali na Litwie. Z relacji tych wynika, że Bartowie byli identyfikowalni i przynajmniej w niektórych sytuacjach łatwo odróżniano ich od innych Prusów i Litwinów. Kryteria tego rozróżnienia pozostają jednak nieznane i tylko można przypuszczać, że były to jakieś elementy stroju lub obyczaju.
Bartowie przystąpili po raz pierwszy do walki z Krzyżakami w 1242 r., uczestnicząc wraz z Warmami i Natangami w oblężeniu Bałgi (I powstanie pruskie). W 1248 roku Bartowie wspomagali Jaćwingów podczas najazdu na nich książąt ruskich Daniela i Wasylka. Po upadku powstania w 1249 roku rozpoczęły się najazdy krzyżackie na ziemie Bartów. Ataki Krzyżaków nastąpiły w latach 1251–1252, gdy kolejnych najazdów dokonali: margrabia branderburski Otto III, biskup Merseburga Henryk I i hrabia von Schwarzburg. Ich następstwem było opanowanie całego terytorium i wybudowanie na jego obszarze zamków: Bartoszyce, Reszel i Wiesenburg.
W 1260 r. w efekcie klęski Zakonu w bitwie pod Durben w Kurlandii, doszło do wybuchu II powstania pruskiego, które trwało do 1273 r. Na terenie Barcji oddziałami powstańców dowodził wódz Diwan. Rozpoczęło się długotrwałe oblężenie przez Prusów zamków Bartoszyce (4 lata)[1], Gierdawy, Weistotepila nad Gubrem, Wallewona (przez 3 lata) oraz spalenie Reszla przez uciekających Krzyżaków[2]. Po stłumieniu powstania, ziemia Bartów została włączona do państwa zakonu krzyżackiego.
Dawne ziemie plemienne Bartów zostały podzielone między nowopowstałe jednostki terytorialne państwa zakonnego, przy czym część z nich stała się dominium biskupów warmińskich (co jest o tyle istotne, że dokładnie opisano jego granicę, powtarzającą na pewnym odcinku przebieg dawnego pogranicza barcko-galindzkiego), część podlegała komturii w Bałdze, inna komturii w Królewcu, a kolejna – komturii w Pokarminie. Niemniej jednak jeszcze na początku XIV w. część dawnych barckich włości pozostawała opustoszała (np. Wopławki nazwane przez Dusburga „odludnym miejscem w ziemi Bartów”).
Terytorium
Od południa i wschodu Barcja graniczyła z Galindią. Granica między nimi biegła od jeziora Oświn do jeziora Rydzówka. Główne miasta leżące na terenie dawnej Barcji: Kętrzyn (daw. Rastembork) i Bartoszyce (daw. Barsztyn) oraz Korsze, Barciany i Srokowo (daw. Dryfort), Jeziorany, Sępopol oraz po stronie obwodu kalinigradzkiego: Żeleznodorożnyj (daw. Gierdawy), Kryłowo (daw. Nordenbork), Drużba (daw. Alembork), Prawdinsk (daw. Frydląd). Barcja sięga w okolice Znamienska (daw. Welawa) i Gwardiejska (daw. Tapiawa).