Unia wileńsko-radomska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Literatura: drobne merytoryczne, ilustracje |
drobne redakcyjne |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Unia wileńsko-radomska''' ([[1401]]) oddała dożywotnio rządy na [[Litwa|Litwie]] [[Witold Kiejstutowicz|Witoldowi]] jako wielkiemu księciu z zachowaniem dla [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]] władzy zwierzchniej. |
'''Unia wileńsko-radomska''' ([[1401]]) oddała dożywotnio rządy na [[Litwa|Litwie]] [[Witold Kiejstutowicz|Witoldowi]] jako wielkiemu księciu z zachowaniem dla [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]] władzy zwierzchniej. |
||
[[Plik:Stary_Zamek_w_Grodnie.jpg|mały|[[Stary Zamek w Grodnie]]]] |
[[Plik:Stary_Zamek_w_Grodnie.jpg|mały|[[Stary Zamek w Grodnie]]]] |
||
[[Plik:Radom |
[[Plik:Church of Saint John the Baptist in Radom 1.jpg|mały|[[Kościół św. Jana Chrzciciela w Radomiu|Kościół farny św. Jana Chrzciciela w Radomiu]]]] |
||
== Przyczyny == |
== Przyczyny == |
Wersja z 17:03, 24 sty 2018
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28pink%29_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_%28red%29_in_1386_-_1434.png/220px-Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28pink%29_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_%28red%29_in_1386_-_1434.png)
Unia wileńsko-radomska (1401) oddała dożywotnio rządy na Litwie Witoldowi jako wielkiemu księciu z zachowaniem dla Władysława Jagiełły władzy zwierzchniej.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Stary_Zamek_w_Grodnie.jpg/220px-Stary_Zamek_w_Grodnie.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Church_of_Saint_John_the_Baptist_in_Radom_1.jpg/220px-Church_of_Saint_John_the_Baptist_in_Radom_1.jpg)
Przyczyny
Po klęsce w bitwie z Tatarami nad rzeką Worsklą w 1399 r. książę Witold postanowił zwrócić swoją ekspansję na przeciwko Krzyżakom, z którymi był w sojuszu od 1398 roku. Jednak z braku środków i z powodu obaw przed roszczącym sobie prawa do tronu książęcego Świdrygiełłą potrzebował sojusznika, dlatego postanowił szukać zbliżenia z Polską, która także była skłonna do kompromisu, mimo prób prowadzenia przez Witolda polityki niezależnej od Korony i woli Władysława Jagiełły.
Postanowienia
- W 1401 roku w Wilnie wielki książę Witold wystawił dokument uznający zwierzchnictwo Jagiełły i Korony oraz zobowiązywał się wraz z bojarami litewskimi do przyłączenia ziem litewskich do Królestwa Polskiego.
- Na mocy aktu Władysław Jagiełło został uznany jako najwyższy książę Litwy (supremus dux Lithuaniae).
- Biorąc pod uwagę śmierć królowej Jadwigi Andegaweńskiej (1399) i brak potomstwa z jej małżeństwa z Władysławem II Jagiełłą, bojarzy litewscy zastrzegli, że w przypadku bezpotomnej śmierci króla wspólnie z panami polskimi wybiorą nowego monarchę. Tym samym unia nabierała charakteru unii personalnej, przy zachowaniu odrębności obydwu państw.
- Obie strony zobowiązały się do pomocy przy odpieraniu ataków wrogów. Inaczej niż w polityce zagranicznej, w sferze stosunków wewnętrznych pozostały niezależne.
Ustępstwo Polaków miało polegać na rezygnacji z aktu inkorporacji Wielkiego Księstwa na czas życia Witolda. Po raz pierwszy akty unii zostały wystawione nie tylko przez monarchów i panów polskich, lecz także przez bojarów litewskich.
Akt podpisania
Negocjowanie warunków porozumienia rozpoczęto w grudniu 1400 roku w Grodnie, gdzie król Władysław podpisał pierwszy akt Unii, podpisanej następnie przez Witolda oraz osobno przez bojarów litewskich w Wilnie w styczniu 1401 roku i przez panów polskich w Radomiu w marcu marzec 1401 przyznając równocześnie dożywotnio tytuł wielkiego księcia litewskiego Witoldowi Kiejstutowiczowi.
Skutki
Na mocy postanowień sojuszniczych wojska polskie wzięły udział po stronie litewskiej w walce z Krzyżakami w trakcie powstania na Żmudzi w latach 1401-1404 i prowadzonych w tym czasie najazdów na Litwę. Starcia te zakończył Pokój w Raciążku z 1404 roku.
Literatura
- Henryk Łowmiański, Polityka Jagiellonów, Wydawnictwo Poznańskie, 2006, ISBN 978-83-7177-401-0
- Sebastian Piątkowski, Radom – zarys dziejów miasta, Radom 2000, ISBN 83-914912-0-X.
- Jerzy Lukowski, Hubert Zawadzki, A Concise History of Poland, page 44, Cambridge University Press, 2006, ISBN 0-521-61857-6