60 Lotniczy Pułk Szkolny

60 Lotniczy Pułk Szkolny
	; Pierwsze logo 60 lpsz
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	5 lutego 1958
Rozformowanie	28 grudnia 2000
Patron	kpt. pil. Franciszek Żwirko; inż. Stanisław Wigura
	Tradycje
Święto	5 lutego
Nadanie sztandaru	29 listopada 1960
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk dypl. pil. Feliks Skrzeczkowski
Ostatni	płk pil. dr Marek Bylinka
	Organizacja
Dyslokacja	Garnizon Radom
Rodzaj wojsk	Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej
Podległość	Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

60 Lotniczy Pułk Szkolny – jednostka wojskowa stacjonująca w Radomiu od 5 lutego 1958 do 28 grudnia 2000. W jej miejsce powołano 2 Ośrodek Szkolenia Lotniczego.

Historia

Tradycje lotnicze w Radomiu rozpoczęły się w 1927 roku. W położonej opodal miasta wsi Sadków powstało wtedy lotnisko o powierzchni 100 ha. Jako pierwsza rozpoczęła działanie Eskadra Szkolna Pilotów. W 1935 przeprowadzono pierwszą reorganizację, przemianowano jednostkę na Szkołę Pilotów Rezerwy. Dwa lata później pojawiła się Szkoła Podchorążych Rezerwy Lotnictwa. Szkolenie pilotów na podradomskim lotnisku przerwał wybuch II wojny światowej.

Po zakończeniu działań wojennych na terenie centralnej Polski, w marcu 1945 przebazowano na Sadków 15 Zapasowy Szkolny Pułk Lotniczy, a na mocy rozkazu Dowództwa Wojsk Lotniczych powstała tu Oficerska Szkoła Lotnicza nr 5, w której prowadzono szkolenie pilotów myśliwskich do 1964 roku.

W marcu 1955 r., w związku ze zmianami personalnymi w komendzie Szkoły, dowództwo 3 Eskadry objął kpt. pil. Jerzy Iwonin.

W dniu 5 lutego 1958 decyzją Ministra Obrony Narodowej i rozkazem Komendanta Ośrodka Szkolenia Lotniczego na bazie 2 Eskadry Szkolnej Pilotażu Bojowego pod dowództwem majora M. Lipczyńskiego i 5 Eskadry Szkolnej Pilotażu Bojowego kapitana Cymbalskiego powołano do życia 60 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy.

Sztandar jednostki, nadany uchwałą Rady Państwa PRL z 5 października 1960, został wręczony przez ówczesnego dowódcę Lotnictwa Operacyjnego gen. bryg. pil. Jana Raczkowskiego 29 listopada 1960.

Szkolenie podchorążych prowadzono na dwumiejscowych samolotach MiG-15UTI i budowanych w Polsce na licencji z ZSRR myśliwcach Lim-1. Od 1960 wykorzystywano dodatkowo napędzane silnikiem tłokowym szkolno-treningowe samoloty krajowej produkcji PZL TS-8 Bies, które od 11 marca 1964 zastępowano polskimi maszynami szkolno-bojowymi PZL TS-11 Iskra. Radomska jednostka była pierwszym użytkownikiem „Iskier” w kraju, na jej barki spadło wdrożenie samolotu do eksploatacji i przeszkolenie pod okiem pilotów z PZL w Mielcu kadry instruktorskiej, a później rozpoczęcie szkolenia podchorążych.

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP z 8 kwietnia 1964 60 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy został podporządkowany komendantowi Oficerskiej Szkoły Lotniczej im. Janka Krasickiego w Dęblinie, a zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP z 21 grudnia 1964 – przeformowany w 60 Lotniczy Pułk Szkolny.

W dniu 30 stycznia 1979 pod naporem śniegu zawalił się dach jednego z hangarów powodując zniszczenie 26 „Iskier”, co zakłóciło proces szkolenia pilotów do momentu uzupełnienia maszyn samolotami z innych pułków.

29 września 1983 rozkazem Ministra Obrony Narodowej 60 Lotniczy Pułk Szkolny przyjął imię kpt. pil. Franciszka Żwirki i inż. Stanisława Wigury.

W związku ze zlikwidowaniem 66 Lotniczego Pułku Szkolnego w Tomaszowie Mazowieckim w 1989, tamtejsze lotnisko przeszło pod dowództwo pułku radomskiego, a to umożliwiło szkolenie pilotów także na tamtym obiekcie do 1995 roku w ramach 3 eskadry szkolnej pod dowództwem ppłk dypl. pil. Zenona Mackiewicza.

W 1994 rozpoczęto przezbrajanie pułku w samoloty PZL-130 Orlik, które w ciągu kolejnych trzech lat zastąpiły TS-11 Iskry wycofane z Radomia z końcem 1997.

Dwa lata później w 1999 rozpoczęto kolejną reorganizację radomskiego pułku podległego dęblińskiej Szkole Orląt w Ośrodek Szkolenia Lotniczego. Oficjalnie 28 grudnia 2000 roku 60 Lotniczy Pułk Szkolny został zlikwidowany i zastąpiony powołanym w jego miejsce 2 Ośrodkiem Szkolenia Lotniczego. W tym samym dniu w jednym z hangarów odbyła się ceremonia pożegnania sztandaru, który został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego. Nowy sztandar 2 OSL został wręczony podczas uroczystości przed kościołem garnizonowym w centrum miasta.

Zespoły akrobacyjne

W dniu 16 stycznia 1969 roku powołano pierwszy wojskowy zespół akrobacyjny radomskiego garnizonu Rombik, składający się z czterech samolotów TS-11 Iskra (tego zespołu nie należy mylić z latającym na samolotach MiG-15, a noszącym tę samą nazwę, zespołem akrobacyjnym 61 lpszB z Białej Podlaskiej). Nazwa zespołu pochodziła od charakterystycznej formacji w kształcie rombu. Zespół prezentował swe umiejętności na wielu uroczystościach i imprezach poczynając od uświetnienia swą obecnością obchodów Święta Lotnictwa w Dęblinie 17 sierpnia 1971. Zespół „Rombik” prezentował swe umiejętności do 1989 z krótka przerwą w latach 1981-1984 spowodowaną stanem wojennym. W 1989 zwiększono skład zespołu do 6 maszyn zmieniając jego nazwę na Biało-Czerwone Iskry. Właśnie wtedy maszyny zostały pomalowane w charakterystyczny biało-czerwony wzór. Na skutek przekształceń w Wojskach Lotniczych nastąpiło przebazowanie zespołu do Dęblina z symbolicznym jego przekazaniem w dniu 17 czerwca 2000 roku.

Rozkazem komendanta Szkoły Orląt w Dęblinie w dniu 1 stycznia 1998 roku utworzono drugi zespół akrobacyjny pod nazwą „Orlik”, który rozpoczął treningi 15 kwietnia tego samego roku. tak jak wskazuje nazwa zespół wykorzystuje będące na stanie 60 lpsz, a obecnie 2 OSL samoloty PZL-130 Orlik. Początkowo skład zespołu stanowiło pięć maszyn, cztery do pokazów grupowych i jedna do pokazów indywidualnych. W 2001 rozszerzono skład zespołu do siedmiu maszyn, a dwa lata później do dziewięciu.

Odznaka pułkowa

Odznakę o wymiarach 22x28 mm ma kształt rombu z biało-czerwoną szachownicą, na którą nałożono srebrnego orła z odznaki pilota. Pod jego dziobem umieszczona tarcza z herbem Radomia. Odznakę zaprojektował Jan Mruk^[1].

Dowódcy pułku

ppłk dypl. pil. Feliks Skrzeczkowski
ppłk dypl. pil. Marian Lipczyński
ppłk dypl. pil. Stanisław Madej
ppłk dypl. pil. Franciszek Macioła
ppłk dypl. pil. Ryszard Olszewski
płk dypl. pil. Ryszard Leszczyński
płk dypl. pil. Bogusław Deja
płk pil. dr Marek Bylinka - zarazem pierwszy dowódca 2 OSL

Nagrody

Podczas swego istnienia 60 lpsz był wielokrotnie nagradzany. Niektóre nagrody i wyróżnienie pułku:

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
medal "za Wybitne Osiągnięcia w Służbie Wojskowej"
liczne puchary za bezpieczeństwo lotów.

Przypisy

↑ ^a ^b Zdzisław Sawicki [i inni]: Mundur i odznaki Wojska Polskiego. Czas przemian. s. 157.

Bibliografia

Zdzisław Sawicki, Jerzy Waszkiewicz, Adam Wielochowski: Mundur i odznaki Wojska Polskiego. Czas przemian. Warszawa: Bellona, 1997. ISBN 83-11-08588-9.
Józef Zieliński [red.]: Polskie lotnictwo wojskowe 1945-2010: rozwój, organizacja, katastrofy lotnicze. Warszawa: Bellona SA; Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne "SWAT", 2011, s. 161-162. ISBN 978-83-1112-14-09.

Linki zewnętrzne

Historia 2 Ośrodka Szkolenia Lotniczego (ex. 60 lpsz) Radom - Sadków.. air.radom.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-27)].

[saw-1] Zdzisław Sawicki [i inni]: Mundur i odznaki Wojska Polskiego. Czas przemian. s. 157.

[1]

Hasła przekrojowe	Historia Żydów w Radomiu
Radom do 1795	Konfederacja radomska (1767) Nihil novi (1505) Piotrówka Puszcza Radomska Statut Łaskiego (1505) Trybunał Skarbowy Koronny (1613–1764) Unia wileńsko-radomska (1401) Zamek Królewski i Dom Starościński (1370)
Radom pod zaborami	2 BS (?–1914) 3 ppl (1819–1820) 4 phuz (1803–1804) 5 ppl (1815–1831) Cm. ewangelicki (1833) Cm. rzymskokatolicki (1812) Cm. żydowski (1831) Cyrkuł radomski (1795–1809) Departament radomski (1810–1815) Dziennik Departamentowy Radomski Dz.Urz. Guberni Radomskiej (1845–1866) Dz.Urz. Guberni Sandomierskiej (1838–1844) Gubernia radomska (1844–1915) Gubernia sandomierska (1837–1844) Kolej Iwangorodzko-Dąbrowska Komisja Szkolna Ziemi Radomskiej (1915–1917) Obwód radomski (1816–1842) Synagoga (1884) Park im. Tadeusza Kościuszki (1827) Stary Ogród (1820) Teatr Rozmaitości (1809) województwo sandomierskie (1816–1837) Wiadomości Gubernialne Guberni Radomskiej
Radom od 1918	2 dappanc (1945–1949) 2 pal (1948) 24 pp (1918) 60 lpsz (1958–2000) 72 pp (1922–1939) 93 pp (1939) Biało-Czerwone Iskry (1969) Dystrykt radomski (1939–1945) Dzień Dobry Ziemi Radomskiej (1934–1939) Fabryka Broni „Łucznik” Getto radomskie Głos Radomski Kocioł radomski (1939) MUBP Radom (1945–1954) Obwód Radom AK Orlik (1998) Radomer Cajtung Radomer-Kielcer Cajtung Radomer Leben Radomer-Kielcer Leben Radomer Sztyme Radomer Wochenblat Radomskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Radoskór” strajk w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu (1981) województwo radomskie (1976–1998) „W Służbie Narodu” wydarzenia radomskie (1976) „Życie Robotnicze”