Hekla: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Zmiana nazwy kategorii: Kategoria:Wulkany Islandii → Kategoria:Wulkany w Islandii (przy użyciu QRC) |
m Kontrola autorytatywna, WP:SK, drobne techniczne |
||
Linia 4: | Linia 4: | ||
| opis grafiki = Hekla - widok z doliny Þjórsárdalur |
| opis grafiki = Hekla - widok z doliny Þjórsárdalur |
||
| państwo = ISL |
| państwo = ISL |
||
| położenie = |
| położenie = |
||
| pasmo = [[wulkan]] |
| pasmo = [[wulkan]] |
||
| wysokość = 1491 |
| wysokość = 1491 |
||
| wybitność = |
| wybitność = |
||
| data zdobycia = |
| data zdobycia = |
||
| pierwsze wejście = |
| pierwsze wejście = |
||
| data zdobycia zimą = |
| data zdobycia zimą = |
||
| pierwsze wejście zimą = |
| pierwsze wejście zimą = |
||
| kod mapy = ISL |
| kod mapy = ISL |
||
| stopniN = 63 | minutN = 59 | sekundN = |
| stopniN = 63 | minutN = 59 | sekundN = |
||
| stopniW = 19 | minutW = 42 | sekundW = |
| stopniW = 19 | minutW = 42 | sekundW = |
||
| opis miejsca = |
| opis miejsca = |
||
| pozycja opisu = |
| pozycja opisu = |
||
| commons = |
| commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Hekla''' ([[język islandzki|isl.]] "kaptur, czepek, płaszcz z kapturem") – [[wulkan]] w południowo-zachodniej [[Islandia|Islandii]], położony 115 km na wschód od [[stolica|stolicy]] kraju [[Reykjavík]]u. Najwyższy czynny wulkan wyspy (1491 m [[n.p.m.]]), należy też do najbardziej aktywnych. |
'''Hekla''' ([[język islandzki|isl.]] "kaptur, czepek, płaszcz z kapturem") – [[wulkan]] w południowo-zachodniej [[Islandia|Islandii]], położony 115 km na wschód od [[stolica|stolicy]] kraju [[Reykjavík]]u. Najwyższy czynny wulkan wyspy (1491 m [[n.p.m.]]), należy też do najbardziej aktywnych. |
||
Linia 38: | Linia 38: | ||
{{Wulkany Islandii}} |
{{Wulkany Islandii}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
[[Kategoria:Wulkany w Islandii]] |
[[Kategoria:Wulkany w Islandii]] |
Wersja z 17:31, 30 lis 2017
Hekla - widok z doliny Þjórsárdalur | |
Państwo | |
---|---|
Położenie | |
Pasmo | |
Wysokość |
1491 m n.p.m. |
Położenie na mapie Islandii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|} |
Hekla (isl. "kaptur, czepek, płaszcz z kapturem") – wulkan w południowo-zachodniej Islandii, położony 115 km na wschód od stolicy kraju Reykjavíku. Najwyższy czynny wulkan wyspy (1491 m n.p.m.), należy też do najbardziej aktywnych.
Hekla jest stratowulkanem, który powstał w rezultacie wylewów o charakterze liniowym z kilku szczelinowych kraterów, rozsianych na obszarze kilkunastu kilometrów. W czasie erupcji wulkan wyrzuca duże ilości różnych produktów wulkanicznych: bomby, popioły, gazy oraz lawę. Dlatego zalicza się go do wulkanów eksplozywno-efuzywnych typu wezuwiańskiego.
Ważniejsze erupcje w czasach przedhistorycznych to: 6600 p.n.e., 4000 p.n.e., 2800 p.n.e. oraz ok. 860 r. n.e. W czasach historycznych odnotowano wybuchy Hekli w latach: 1104, 1158, 1206, 1222, 1300, 1341, 1389, ok. 1440, 1510, 1597, 1636, 1693, 1766, 1845, 1878, 1947-48, 1970, 1991 i 2000. Erupcja Hekli została uwieczniona na mapie Islandii z Theatrum Orbis Terrarum Abrahama Orteliusa[1].
Erupcjom towarzyszą najczęściej lekkie trzęsienia ziemi oraz spływy gwałtownie topniejących lodów tzw. jökulhlaupy (w czasie erupcji 1947/48 w jednej fali spłynęło około 3 km³ wody). Hekla produkuje głównie dacyty oraz andezyty bazaltowe.
Wybuchy Hekli zazwyczaj nie przynosiły bezpośrednio strat w ludziach czy gospodarce, jako że jego okolice są słabo zaludnione. Największym problemem jest jednak opad popiołów, które osiadając na roślinach wywoływały straty w hodowlach zwierząt, które były podstawą islandzkiego rolnictwa.
Hekla często pojawiała się w literaturze europejskiej, już od średniowiecza. Wielokrotnie pojawiał się motyw Hekli jako "wrót piekieł".
- ↑ Jan A. Wendt: Skarby kartografii. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 87. ISBN 978-83-213-4767-7.