Józef Oxiński: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m int. |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Żołnierz infobox |
{{Żołnierz infobox |
||
|imię i nazwisko |
|imię i nazwisko = Józef Oxiński (Oksiński) |
||
|imię i nazwisko org |
|imię i nazwisko org = Józef Oxiński |
||
|pseudonim |
|pseudonim = |
||
|rodzaj wojsk |
|rodzaj wojsk = lądowe |
||
|zwycięstwa |
|zwycięstwa = |
||
|grafika |
|grafika = Józef Oxiński.jpg |
||
|opis grafiki |
|opis grafiki = Józef Oxiński |
||
|stopień grafika |
|stopień grafika = |
||
|stopień |
|stopień = [[major]] |
||
|data urodzenia |
|data urodzenia = [[19 marca]] [[1840]] |
||
|miejsce urodzenia |
|miejsce urodzenia = [[Lwów]] |
||
|data śmierci |
|data śmierci = [[13 listopada]] [[1908]] |
||
|miejsce śmierci |
|miejsce śmierci = |
||
|lata służby |
|lata służby = |
||
|siły zbrojne |
|siły zbrojne = [[Wojsko Polskie powstania styczniowego|Wojsko Polskie]] |
||
|formacja |
|formacja = |
||
|jednostki |
|jednostki = |
||
|stanowiska |
|stanowiska = |
||
|wojny i bitwy |
|wojny i bitwy = |
||
|późniejsza praca |
|późniejsza praca = |
||
|odznaczenia |
|odznaczenia = |
||
|commons |
|commons = |
||
|wikiźródła |
|wikiźródła = |
||
|wikicytaty |
|wikicytaty = |
||
}} |
}} |
||
'''Józef Oxiński (Oksiński)''' herbu [[Oksza (herb szlachecki)|Oksza]] (ur. [[19 marca]] [[1840]] w [[Płock]]u, zm. [[13 listopada]] [[1908]] we [[Lwów|Lwowie]]), major wojsk polskich w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]], naczelnik wojenny powiatu piotrkowskiego<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863 |
'''Józef Oxiński (Oksiński)''' herbu [[Oksza (herb szlachecki)|Oksza]] (ur. [[19 marca]] [[1840]] w [[Płock]]u, zm. [[13 listopada]] [[1908]] we [[Lwów|Lwowie]]), major wojsk polskich w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]], naczelnik wojenny powiatu piotrkowskiego<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863. Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 8.</ref>, [[inżynier]]. |
||
Syn Tomasza i Ludwiki z domu Szulc<ref name="NSS">{{cytuj pismo | |
Syn Tomasza i Ludwiki z domu Szulc<ref name="NSS">{{cytuj pismo |tytuł = Andrzej Ruszkowski: Historyczne nazwy topograficzne w obrębie parafii św. Urszuli Ledóchowskiej |czasopismo = Na sieradzkich szlakach |wolumin = 2/90/2008/XXIII |strony = 27 |data = |wydawca = Oddział PTTK w Sieradzu |miejsce = Sieradz |issn = 1232-2695}}</ref>. Ukończył szkołę w Płocku oraz [[Instytut Agronomiczny w Marymoncie]] (obecnie w granicach Warszawy). Od 1860 czynnie uczestniczył w ruchu niepodległościowym. W 1861 wstąpił do [[Polska Szkoła Wojskowa|Polskiej Szkoły Wojskowej]] we Włoszech (w [[Genua|Genui]], potem w [[Cuneo]]), gdzie kształcono kadry dla przyszłego powstania. Od początku należał do wyłonionego w 1861 stronnictwa „[[Stronnictwo czerwonych|Czerwonych]]”. 14 stycznia 1863 mianowano go porucznikiem i wyznaczono na dowódcę oddziału powstańczego w [[Województwo kaliskie (Królestwo Polskie)|województwie kaliskim]]{{r|NSS}}. |
||
18 stycznia Oxiński przybył do [[Sieradz]]a i przy pomocy naczelnika powstańczego miasta organizował w lasach koło [[Miedźno (wieś w powiecie sieradzkim)|Miedźna]] pierwszą „partię” powstańczą (oddział), wyłonioną głównie z mieszkańców Sieradza, [[Szadek|Szadku]] i [[Warta (miasto)|Warty]]. Po latach tak charakteryzował tych pierwszych żołnierzy powstania: „Była to w owych czasach, a może i dzisiaj, najlepsza brać małomieszczańska, rzemieślnicza, umiejąca nie kulturą, lecz sercem najlepiej odczuć miłość dla tej ziemi, a może jeszcze więcej – nienawiść do Moskala i Niemca”. Oxiński patrolował wzdłuż granicy zaborów w celu osłaniania szlaków przerzutów transportu broni, chłopom czytał dekret uwłaszczeniowy, wykonywał wyroki na zdrajcach. Jego oddziały 7 lutego 1863, po marszu z [[Konopnica (powiat poddębicki)|Konopnicy]] i [[Ożarów (województwo łódzkie)|Ożarowa]] odpoczywały w [[Klasak]]ach k. [[Skomlin]]a. 8 lutego przeszły [[Młynisko (powiat wieluński)|Młynisko]]. [[Łyskornia|Łyskornię]], [[Walichnowy]], [[Pichlice]] i zatrzymały się na 5 dni we wsi Ostrychacze<ref>{{SgKP|VII|733|Ostrychacze}}</ref>, potem udały się przez lasy klonowskie poza [[Złoczew]] do [[Konopnica (powiat wieluński)|Konopnicy]]. Tu dokonały egzekucji na kilku chłopach. 25 lutego 1863 stoczył swą pierwszą bitwę z Rosjanami pod Opatówkiem. |
|||
27 kwietnia 1863 |
27 kwietnia 1863 otrzymał awans na kapitana i został mianowany naczelnikiem wojskowym [[Powiat piotrkowski|powiatu piotrkowskiego]], 24 maja objął także dowództwo [[Powiat wieluński|powiatu wieluńskiego]]. Dowodzony przez niego oddział bierze udział w walkach z Rosjanami pod Kuźnicą Grabowską (26 luty), Wygiezłowem (1 marca), Brodnią koło Łasku (2 marca), Jaworem (3 marca) oraz Praszką (11 kwietnia){{r|NSS}}. |
||
Przez długi czas ścigany był bezskutecznie przez oddziały rosyjskie z garnizonów w [[Sieradz]]u, [[Wieluń|Wieluniu]] (pod. dow. [[Wsiewołod Pomierancew|Wsiełowoda Pomierancowa]]) i [[Kalisz]]u. Oddział spiesząc z pomocą gen. Taczanowskiemu wpadł 8 maja pod Rychłocicami w zasadzkę, jednak pomimo chwilowego zaskoczenia powstańcom udało się odeprzeć 3 ataki rosyjskie i wycofać w kierunku Szczercowa. Oddział stracił niemal połowę ludzi i uzbrojenia, ale szybko uzupełniono straty i partia Oxińskiego była gotowa do dalszych działań zaczepnych przeciw zaborcy, czego dowodzi stoczona przez nią ze zmiennym szczęściem [[Bitwa pod Koniecpolem (1863)|bitwa pod Koniecpolem]] (25 maja 1863 |
Przez długi czas ścigany był bezskutecznie przez oddziały rosyjskie z garnizonów w [[Sieradz]]u, [[Wieluń|Wieluniu]] (pod. dow. [[Wsiewołod Pomierancew|Wsiełowoda Pomierancowa]]) i [[Kalisz]]u. Oddział spiesząc z pomocą gen. Taczanowskiemu wpadł 8 maja pod Rychłocicami w zasadzkę, jednak pomimo chwilowego zaskoczenia powstańcom udało się odeprzeć 3 ataki rosyjskie i wycofać w kierunku Szczercowa. Oddział stracił niemal połowę ludzi i uzbrojenia, ale szybko uzupełniono straty i partia Oxińskiego była gotowa do dalszych działań zaczepnych przeciw zaborcy, czego dowodzi stoczona przez nią ze zmiennym szczęściem [[Bitwa pod Koniecpolem (1863)|bitwa pod Koniecpolem]] (25 maja 1863). Po przegranej bitwie koło [[Przedbórz|Przedborza]]{{r|NSS}} rozpuścił oddział, by przejść pod bezpośrednią komendę [[Edmund Taczanowski|gen. Edmunda Taczanowskiego]]. Od września 1863 znowu organizował siły powstańcze, lecz tym razem w powiatach [[Koło (miasto)|kolskim]] i [[Konin|konińskim]]. Na wiosnę 1864 działał jako organizator wojskowy w [[Zabór pruski|zaborze pruskim]]. |
||
Aresztowany przez Prusaków 28 listopada 1864 |
Aresztowany przez Prusaków 28 listopada 1864, został odstawiony do granicy belgijskiej i zwolniony. Osiadł w [[Paryż]]u, gdzie ukończył Szkołę Nauk Politycznych oraz Wydział Budowy Dróg i Mostów. Do Polski wrócił w 1872 i pracował jako [[inżynier]] kolejnictwa, mieszkał w [[Kraków|Krakowie]], [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]], a w 1903 przeniósł się do [[Lwów|Lwowa]], gdzie zmarł w 1908. Spoczywa tam na [[Cmentarz Łyczakowski we Lwowie|Cmentarzu Łyczakowskim]], na wzgórzu powstańców 1831 i 1863. |
||
W 1876 |
W 1876 ożenił się z Ludwiką Więckiewicz, z którą miał trzy córki{{r|NSS}}. |
||
Wydano drukiem jego pamiętniki: Oxiński J., ''Wspomnienia z powstania 1863-64 r.'', Warszawa 1965. |
Wydano drukiem jego pamiętniki: Oxiński J., ''Wspomnienia z powstania 1863-64 r.'', Warszawa 1965. |
||
'''Awanse i przynależność służbowa'''<ref>{{Cytuj|autor=Józef Oksiński|tytuł=Józefa Oxińskiego wspomnienia z powstania polskiego 1863/64 roku|data=1939|s=s. 369-370|url=http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/doccontent?id=48915}}</ref>: |
'''Awanse i przynależność służbowa'''<ref>{{Cytuj|autor=Józef Oksiński|tytuł=Józefa Oxińskiego wspomnienia z powstania polskiego 1863/64 roku|data=1939|s=s. 369-370|url=http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/doccontent?id=48915}}</ref>: |
||
* 14 |
* 14 stycznia 1863 – porucznik – dowódca kolumny ruchomej w województwie kaliskim |
||
* 27 |
* 27 kwietnia 1863 – kapitan – dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego |
||
* 24 |
* 24 maja 1863 – major |
||
* 27 |
* 27 maja 1863 – dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego i wieluńskiego |
||
* 11 |
* 11 kwietnia 1864 – organizator wojskowy województwa średzkiego |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[Oddział Józefa Oxińskiego]] |
* [[Oddział Józefa Oxińskiego]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
Wersja z 21:32, 25 sie 2020
Józef Oxiński | |
major | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Siły zbrojne |
Józef Oxiński (Oksiński) herbu Oksza (ur. 19 marca 1840 w Płocku, zm. 13 listopada 1908 we Lwowie), major wojsk polskich w powstaniu styczniowym, naczelnik wojenny powiatu piotrkowskiego[1], inżynier.
Syn Tomasza i Ludwiki z domu Szulc[2]. Ukończył szkołę w Płocku oraz Instytut Agronomiczny w Marymoncie (obecnie w granicach Warszawy). Od 1860 czynnie uczestniczył w ruchu niepodległościowym. W 1861 wstąpił do Polskiej Szkoły Wojskowej we Włoszech (w Genui, potem w Cuneo), gdzie kształcono kadry dla przyszłego powstania. Od początku należał do wyłonionego w 1861 stronnictwa „Czerwonych”. 14 stycznia 1863 mianowano go porucznikiem i wyznaczono na dowódcę oddziału powstańczego w województwie kaliskim[2].
18 stycznia Oxiński przybył do Sieradza i przy pomocy naczelnika powstańczego miasta organizował w lasach koło Miedźna pierwszą „partię” powstańczą (oddział), wyłonioną głównie z mieszkańców Sieradza, Szadku i Warty. Po latach tak charakteryzował tych pierwszych żołnierzy powstania: „Była to w owych czasach, a może i dzisiaj, najlepsza brać małomieszczańska, rzemieślnicza, umiejąca nie kulturą, lecz sercem najlepiej odczuć miłość dla tej ziemi, a może jeszcze więcej – nienawiść do Moskala i Niemca”. Oxiński patrolował wzdłuż granicy zaborów w celu osłaniania szlaków przerzutów transportu broni, chłopom czytał dekret uwłaszczeniowy, wykonywał wyroki na zdrajcach. Jego oddziały 7 lutego 1863, po marszu z Konopnicy i Ożarowa odpoczywały w Klasakach k. Skomlina. 8 lutego przeszły Młynisko. Łyskornię, Walichnowy, Pichlice i zatrzymały się na 5 dni we wsi Ostrychacze[3], potem udały się przez lasy klonowskie poza Złoczew do Konopnicy. Tu dokonały egzekucji na kilku chłopach. 25 lutego 1863 stoczył swą pierwszą bitwę z Rosjanami pod Opatówkiem.
27 kwietnia 1863 otrzymał awans na kapitana i został mianowany naczelnikiem wojskowym powiatu piotrkowskiego, 24 maja objął także dowództwo powiatu wieluńskiego. Dowodzony przez niego oddział bierze udział w walkach z Rosjanami pod Kuźnicą Grabowską (26 luty), Wygiezłowem (1 marca), Brodnią koło Łasku (2 marca), Jaworem (3 marca) oraz Praszką (11 kwietnia)[2].
Przez długi czas ścigany był bezskutecznie przez oddziały rosyjskie z garnizonów w Sieradzu, Wieluniu (pod. dow. Wsiełowoda Pomierancowa) i Kaliszu. Oddział spiesząc z pomocą gen. Taczanowskiemu wpadł 8 maja pod Rychłocicami w zasadzkę, jednak pomimo chwilowego zaskoczenia powstańcom udało się odeprzeć 3 ataki rosyjskie i wycofać w kierunku Szczercowa. Oddział stracił niemal połowę ludzi i uzbrojenia, ale szybko uzupełniono straty i partia Oxińskiego była gotowa do dalszych działań zaczepnych przeciw zaborcy, czego dowodzi stoczona przez nią ze zmiennym szczęściem bitwa pod Koniecpolem (25 maja 1863). Po przegranej bitwie koło Przedborza[2] rozpuścił oddział, by przejść pod bezpośrednią komendę gen. Edmunda Taczanowskiego. Od września 1863 znowu organizował siły powstańcze, lecz tym razem w powiatach kolskim i konińskim. Na wiosnę 1864 działał jako organizator wojskowy w zaborze pruskim.
Aresztowany przez Prusaków 28 listopada 1864, został odstawiony do granicy belgijskiej i zwolniony. Osiadł w Paryżu, gdzie ukończył Szkołę Nauk Politycznych oraz Wydział Budowy Dróg i Mostów. Do Polski wrócił w 1872 i pracował jako inżynier kolejnictwa, mieszkał w Krakowie, Nowym Sączu, a w 1903 przeniósł się do Lwowa, gdzie zmarł w 1908. Spoczywa tam na Cmentarzu Łyczakowskim, na wzgórzu powstańców 1831 i 1863.
W 1876 ożenił się z Ludwiką Więckiewicz, z którą miał trzy córki[2].
Wydano drukiem jego pamiętniki: Oxiński J., Wspomnienia z powstania 1863-64 r., Warszawa 1965.
Awanse i przynależność służbowa[4]:
- 14 stycznia 1863 – porucznik – dowódca kolumny ruchomej w województwie kaliskim
- 27 kwietnia 1863 – kapitan – dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego
- 24 maja 1863 – major
- 27 maja 1863 – dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego i wieluńskiego
- 11 kwietnia 1864 – organizator wojskowy województwa średzkiego
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863. Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 8.
- ↑ a b c d e Andrzej Ruszkowski: Historyczne nazwy topograficzne w obrębie parafii św. Urszuli Ledóchowskiej. „Na sieradzkich szlakach”. 2/90/2008/XXIII, s. 27. Sieradz: Oddział PTTK w Sieradzu. ISSN 1232-2695.
- ↑ Ostrychacze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 733 .
- ↑ Józef Oksiński , Józefa Oxińskiego wspomnienia z powstania polskiego 1863/64 roku, 1939, s. 369-370 .
- Członkowie stronnictwa czerwonych
- Członkowie władz powstania styczniowego w województwie kaliskim
- Dowódcy oddziałów powstania styczniowego
- Oficerowie powstania styczniowego
- Działacze polistopadowych organizacji rewolucyjnych i niepodległościowych
- Ludzie urodzeni w Płocku
- Organizatorzy w powstaniu styczniowym
- Pochowani na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie
- Polscy autorzy pamiętników i dzienników
- Polscy inżynierowie
- Polska szlachta
- Powiatowi naczelnicy wojenni powstania styczniowego
- Słuchacze Polskiej Szkoły Wojskowej
- Urodzeni w 1840
- Zmarli w 1908