Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne redakcyjne |
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
||
Linia 58: | Linia 58: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Pierwszym, który opisał tę jednostkę chorobową (w 1897 roku), był [[Peter McBride]], a do wiedzy o jej patogenezie wiele wniósł [[Heinz Karl Ernst Klinger]]. Pełny obraz choroby przedstawił niemiecki patolog [[Friedrich Wegener]], co przyczyniło się do uhonorowania go w jej nazwie. W roku 1990 [[American College of Rheumatology]] opublikowało kryteria rozpoznawania tego schorzenia. 7 listopada 2010 podjęto decyzję o zmianie nazwy z ''Wegener's granulomatosis'' („ziarniniakowatość Wegenera”) na ''granulomatosis with polyangiitis'' („ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń”)<ref>{{Cytuj stronę |tytuł=''Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń – nowa nazwa ziarniniakowatości Wegenera i potrzeba jej upowszechnienia'' |url=http://www.termedia.pl/List-do-redakcji-Ziarniniakowatosc-z-zapaleniem-naczyn-nowa-nazwa-ziarniniakowatosci-Wegenera-i-potrzeba-jej-upowszechnienia,18,19942,0,0.html}}</ref>. |
Pierwszym, który opisał tę jednostkę chorobową (w 1897 roku), był [[Peter McBride]], a do wiedzy o jej patogenezie wiele wniósł [[Heinz Karl Ernst Klinger]]. Pełny obraz choroby przedstawił niemiecki patolog [[Friedrich Wegener]], co przyczyniło się do uhonorowania go w jej nazwie. W roku 1990 [[American College of Rheumatology]] opublikowało kryteria rozpoznawania tego schorzenia. W dniu 7 listopada 2010 roku podjęto, ze względu na związki Wegenera z nazizmem, decyzję o zmianie nazwy z ''Wegener's granulomatosis'' („ziarniniakowatość Wegenera”) na ''granulomatosis with polyangiitis'' („ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń”)<ref>{{Cytuj stronę |tytuł=''Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń – nowa nazwa ziarniniakowatości Wegenera i potrzeba jej upowszechnienia'' |url=http://www.termedia.pl/List-do-redakcji-Ziarniniakowatosc-z-zapaleniem-naczyn-nowa-nazwa-ziarniniakowatosci-Wegenera-i-potrzeba-jej-upowszechnienia,18,19942,0,0.html}}</ref>. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
Wersja z 03:54, 30 kwi 2016
{{{nazwa naukowa}}} | |
{{{opis grafiki}}} | |
Synonimy |
{{{synonimy}}} |
---|---|
Specjalizacja |
{{{specjalizacja}}} |
Objawy |
{{{objawy}}} |
Powikłania |
{{{powikłania}}} |
Początek |
{{{początek}}} |
Czas trwania |
{{{czas trwania}}} |
Typy |
{{{typy}}} |
Przyczyny |
{{{przyczyny}}} |
Czynniki ryzyka |
{{{czynniki ryzyka}}} |
Rozpoznanie |
{{{rozpoznanie}}} |
Różnicowanie |
{{{różnicowanie}}} |
Zapobieganie |
{{{zapobieganie}}} |
Leczenie |
{{{leczenie}}} |
Leki |
{{{leki}}} |
Rokowanie |
{{{rokowanie}}} |
Zapadalność |
{{{zapadalność}}} |
Śmiertelność |
{{{śmiertelność}}} |
Klasyfikacje | |
ICD-11 |
{{{ICD11}}} |
ICD-10 |
M31.3 |
DSM-5 |
{{{DSM-5}}} |
DSM-IV |
{{{DSM-IV}}} |
Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (dawniej: ziarniniak Wegenera, ziarniniakowatość Wegenera) – martwicze zapalenie małych tętnic obejmujące głównie górne drogi oddechowe, płuca i nerki.
Epidemiologia
Częstość występowania oceniana jest na 2,5–15 osób na 100 000, a roczna zapadalność 0,5–1 na 100 000[1][2]. Choroba może dotyczyć każdej grupy wiekowej, ale najczęściej chorują osoby w wieku średnim. W ponad 80% przypadków choroba dotyka osoby rasy białej[1].
Objawy kliniczne i przebieg
Występują mało swoiste objawy ogólne: osłabienie, gorączka, chudnięcie, brak apetytu. Ponadto na obraz kliniczny choroby składają się krwawienia z nosa, krwioplucie, krwotoki płucne. Zmiany owrzodzeniowe mogą dotyczyć przewodów nosowych i przegrody nosowej. Może wystąpić zapalenie zatok przynosowych i ucha środkowego, uszkodzenie słuchu, zapalenie twardówki oka.
Charakterystyczne są też: kaszel, zapalenie oskrzeli, nacieki w płucach, zajęcie nerek z dość szybko postępującą ich niewydolnością. We krwi obwodowej stwierdza się leukocytozę obojętnochłonną, trombocytozę, przyspieszone OB, niedokrwistość normocytową i prawidłową aktywność dopełniacza. Charakterystyczne dla choroby są przeciwciała c-ANCA, rzadziej występują p-ANCA. W razie zajęcia przez proces chorobowy nerek pojawiają się zmiany w moczu i podwyższone stężenie kreatyniny.
Postacie choroby[3] | Definicja choroby |
---|---|
postać ograniczona | choroba ograniczona jedynie do górnych lub dolnych dróg oddechowych, bez objawów ogólnych i zajęcia innych narządów |
postać wczesna układowa | choroba z każdym innym objawem, poza objawami zagrażającymi życiu lub zagrażającymi funkcjonowaniu innych ważnych dla życia narządów |
postać układowa | choroba przebiegająca z upośledzeniem nerek (stężenie kreatyniny < 500 μmol/l (5,6 mg/dl)) lub innych narządów |
postać ostra | choroba przebiegająca z upośledzeniem nerek (stężenie kreatyniny > 500 μmol/l (5,6 mg/dl)) lub innych narządów. |
postać lekooporna | choroba postępująca mimo leczenia cyklofosfamidem i kortykosteroidami |
Leczenie
W celu indukcji remisji choroby w postaci ograniczonej i wczesnej układowej stosuje się lek immunosupresyjny (metotreksat albo azatioprynę) i kortykosteroidy. Postać układową i ostrą choroby leczy się cyklofosfamidem i kortykosteroidami. W postaci lekoopornej stosuje się, między innymi, immunoglobuliny i leki biologiczne.
W celu podtrzymania remisji we wszystkich postaciach choroby stosuje się lek immunosupresyjny (metotreksat albo azatioprynę) i kortykosteroidy.
Inne leki, które możemy zastosować w czasie leczenia, aby zmniejszyć ilość niepożądanych objawów spowodowanych lekami podstawowymi, to mesna (działa ochronnie na pęcherz moczowy; powinno się ją stosować razem z cyklofosfamidem) i kotrimoksazol.
Rokowanie
80% wszystkich chorych przeżywa 8 lat. Im wcześniej rozpocznie się leczenie choroby, tym rokowanie jest lepsze. Jeżeli w momencie rozpoznania choroby doszło do zajęcia nerek, rokowanie jest znacznie gorsze. Około 10% chorych cierpi na postać lekooporną.
Historia
Pierwszym, który opisał tę jednostkę chorobową (w 1897 roku), był Peter McBride, a do wiedzy o jej patogenezie wiele wniósł Heinz Karl Ernst Klinger. Pełny obraz choroby przedstawił niemiecki patolog Friedrich Wegener, co przyczyniło się do uhonorowania go w jej nazwie. W roku 1990 American College of Rheumatology opublikowało kryteria rozpoznawania tego schorzenia. W dniu 7 listopada 2010 roku podjęto, ze względu na związki Wegenera z nazizmem, decyzję o zmianie nazwy z Wegener's granulomatosis („ziarniniakowatość Wegenera”) na granulomatosis with polyangiitis („ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń”)[4].
- ↑ a b Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 1882.
- ↑ C. Comarmond, P. Cacoub. Granulomatosis with polyangiitis (Wegener): clinical aspects and treatment. „Autoimmun Rev”. 13 (11), s. 1121–5, 2014. DOI: 10.1016/j.autrev.2014.08.017. PMID: 25149391.
- ↑ Ziarniniakowatość z zapaleniem wielu naczyń. „Medycyna po dyplomie”. 22, s. 49–54, 2013. Medical Tribune Polska. ISSN 1231-1812.
- ↑ Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń – nowa nazwa ziarniniakowatości Wegenera i potrzeba jej upowszechnienia.
Bibliografia
- Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2014. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014. ISBN 978-83-7430-405-4.
- V. Kumar, R. Cotrani, S. Robbins: Robbins Patologia. Elsevier Urban & Partner. 2005 ISBN 978-83-89581-92-1.
- Otorynolaryngologia praktyczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Tom I. Grzegorz Janczewski (red.). Gdańsk: Via Medica, 2007, s. 371. ISBN 978-83-60072-75-2.
Linki zewnętrzne
- Artykuł z eMedicine (pol.)
- Wegener’s granulomatosis w bazie Who Named It (ang.)