Języczka syberyjska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
uzupełnienie i szczególowe uźródłowienie |
m drobne redakcyjne, ujednoliciłem (n. łacińska w nawiasie) |
||
Linia 23: | Linia 23: | ||
|wikispecies = Ligularia sibirica |
|wikispecies = Ligularia sibirica |
||
}} |
}} |
||
'''Języczka syberyjska'''<ref name="checklist2002">{{VascularPlantsPoland|2002}}</ref> ''Ligularia sibirica'' (L.) Cass. – [[gatunek (biologia)|gatunek]] rośliny z rodziny [[astrowate|astrowatych]]. |
'''Języczka syberyjska'''<ref name="checklist2002">{{VascularPlantsPoland|2002}}</ref> (''Ligularia sibirica'' (L.) Cass.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] rośliny z rodziny [[astrowate|astrowatych]]. |
||
== Rozmieszczenie geograficzne == |
== Rozmieszczenie geograficzne == |
Wersja z 22:31, 21 mar 2017
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Klad | |
Klad | |
Klad | |
Klasa | |
Klad | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
języczka syberyjska |
Nazwa systematyczna | |
{{{nazwa łacińska}}} (L.) Cass. Dict. Sci. Nat., ed. 2. [F. Cuvier] 26: 402. 1823[1] |
Języczka syberyjska[3] (Ligularia sibirica (L.) Cass.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje w Azji (Chiny, Kazachstan) i w środkowej i wschodniej Europie[4]. W Polsce jest gatunkiem krytycznie zagrożonym, ginącym i obecnie występuje na 6 tylko stanowiskach; w ostoi siedliskowej Suchy Młyn koło Szczekocin, w Pakosławiu koło Iłży, w okolicach Buska-Zdroju, na Lubelszczyźnie koło Zawadówki, w rezerwacie przyrody Bagno Serebryjskie i na Polanie Biały Potok w Rowie Kościeliskim (jest to jedyne stanowisko tego gatunku w polskich Karpatach)[5].
Morfologia
- Pokrój
- Cała roślina jest naga lub rzadko tylko owłosiona, osiąga wysokość 50-150 cm. Tworzy kępy[6].
- Łodyga
- Nierozgałęziona, słabo owłosiona, o barwie czerwono-brunatnej. Pod ziemią grube kłącze wytwarzające korzenie przybyszowe[6].
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe. Dolne liście łodygowe o sercowatym kształcie, ząbkowane, długoogonkowe, ogonki oskrzydlone, górne są coraz mniejsze i swoimi szeroko oskrzydlonymi ogonkami obejmują łodygę, najwyższe liście są siedzące. Wszystkie są ciemnozielone, lekko połyskujące[6].
- Kwiaty
- Żółte kwiaty zebrane w koszyczki o średnicy 2-4 cm. Koszyczków tych na jednej roślinie jest do 30. Składają się z kwiatów rurkowatych (wewnątrz) i kwiatów języczkowatych (na zewnątrz, długości ok. 15 mm). Kwiaty rurkowe są obupłciowe. Kwiatów języczkowych jest 8. Okrywa koszyczka składa się z 8 żółtopomarańczowych łusek[6].
- Owoc
- O długości ok. 4 mm z puchem kielichowym[6].
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Nasiona rozsiewane są przez wiatr jesienią i zimą. Siedlisko: torfowiska, podmokłe olszyny, źródliska, brzegi górskich potoków[5]. Liczba chromosomów 2n= 60[7].
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Objęta jest także Konwencją Berneńską i dyrektywą siedliskową[6].
Kategorie zagrożenia:
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)[8]: E (wymierający).
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001): CR (critical, krytycznie zagrożony); 2014: EN (zagrożony)[9].
- Według klasyfikacji Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody gatunek krytycznie zagrożony w Karpatach polskich (Kategoria CR).
W Polsce największa jego populacja w Pakosławiu w 2006 r. liczyła ponad 1000 kwitnących osobników. Głównym czynnikiem zagrożenia dla gatunku jest zmiana stosunków wodnych. Zagraża mu także zarastanie i zacienianie w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej jego siedlisk przez olszyny[6]. Niewielka populacja na polanie Biały Potok w Rowie Kościeliskim jest zagrożona przez wypas owiec – przegon i zgryzanie pędów. Zagraża jej także rozrastajacy się las[5].
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-03-13].
- ↑ P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-04-15]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
- ↑ a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b c d e f g Halina Pięknoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.