Krokuta cętkowana: Różnice pomiędzy wersjami

Krokuta cętkowana
	Crocuta crocuta
	(Erxleben, 1777)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	hienowate
Rodzaj	krokuta
Gatunek	krokuta cętkowana
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:35, 23 maj 2017

Krokuta cętkowana^[3] lub hiena cętkowana^[4], hiena plamista^[4] (Crocuta crocuta) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny hienowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju krokuta (Crocuta), największa ze współcześnie żyjących hien.

Występowanie

Hiena cętkowana egzystuje na sawannach i pustyniach Afryki na południe od Sahary^[5]. Nie występuje w lasach deszczowych.

Taksonomia

Takson po raz pierwszy opisany przez niemieckiego przyrodnika Johanna Christiana Erxleben w 1777 roku pod nazwą Canis crocuta^[6]. Jako miejsce typowe autor wskazał Gwineę w Etiopii (łac. „Guinea, Aethiopia, ad caput bonae spei in terrae rupiumque caueis”)^[6], ograniczone w 1911 roku przez Cabrarę do Senegambii^[7]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Crocuta – krokuta^[3], utworzonego przez niemieckiego naturalistę Johanna Jakoba Kaupa w 1828 roku^[8].

Etymologia

Nazwa rodzajowa i epitet gatunkowy: greckie κροκωτός krokōtos – koloru szafranu < κροκος krokos – żółty, szafran; od przeważającego koloru w ubarwieniu sierści krokuty cętkowanej^[9].

Ubarwienie

Sierść gęsta, od szarej do brązowej z ciemnymi cętkami, które bledną wraz z wiekiem. Młode hieny rodzą się czarne, z wiekiem jaśnieją i pojawiają się u nich cętki.

Tryb życia

Krokuty cętkowane żyją w stadach (klanach), w których przewodniczką jest zwykle najstarsza samica. Wielkość klanu i jego rewiru zależą od zamieszkiwanego środowiska. Zazwyczaj w klanie jest od 15 do 80 osobników. Terytorium zajmuje zazwyczaj około 50 kilometrów kwadratowych. Zdarzają się osobniki żyjące samotnie lub w parach. Stado wspólnie broni terytorium lub pożywienia przed wrogami.

Dużą rolę w życiu tych zwierząt odgrywa kontakt fizyczny, jak i sygnały zapachowe i wzrokowe. Hierarchia w klanie jest najlepiej zauważalna podczas jedzenia. Dominująca samica je pierwsza. Następnie inne samice i ich młode, a na końcu samce. Wszystkie krokuty muszą reagować na gniew przywódczyni zgodnie z ich pozycją. Inaczej załamie się porządek społeczny klanu. Nieposłuszeństwo przewodniczka stada karze gryzieniem.

Pokarm

Krokuty cętkowane żywią się nie tylko padliną, lecz także aktywnie polują na antylopy, zebry i inne średniej wielkości zwierzęta, a czasami na młode żyrafy, słonie i nosorożce. Potrafi wyczuć pożywienie z odległości wielu kilometrów. Hiena zjada wszystko, co się da strawić. Ma bardzo silne szczęki zdolne skruszyć kość słonia.

Często odganiają od zdobyczy inne drapieżniki. Może biec za pożywieniem nawet 68 km/h. Strategia polowania krokut polega na ściganiu ofiary aż do całkowitej utraty przez nią sił. Chwytają za kark i żebra i powalają na ziemię. Potrafią one całkowicie ogołocić szkielet z mięsa w ciągu godziny.

Rozród

Samice gotowe są do rozrodu tylko kilka dni i powtarza się to co pół roku. Kopulacja trwa od 4 do 12 minut. Po około 100 dniach samica rodzi w norze do 3 młodych, które mają otwarte oczy. Małe hieny już po urodzeniu walczą ze sobą. Okres laktacji trwa około jednego roku.

Wrogowie

Do głównych wrogów krokuty cętkowanej należą lwy. Innymi naturalnymi wrogami hieny cętkowatej są lamparty lub inne hieny. O padlinę zazwyczaj walczą z sępami^[10].

Wielkość

Wysokość: 75–90 cm

Długość ciała: 110–150 cm

Długość ogona: 25–30 cm

Waga: samiec 35–60 kg, samica 55–76 kg

Samice są większe i agresywniejsze od samców.

Zobacz też

hiena jaskiniowa

↑ Crocuta crocuta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Crocuta crocuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 146. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ ^a ^b K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 104, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Crocuta crocuta. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 28 września 2009]
↑ ^a ^b J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cvm synonymia et historia animalivm. Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 578. (łac.).
↑ A. Cabrera. On the specimens of spotted hyaenas in the British Museum (Natural History). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1911, s. 95, 1911. (ang.).
↑ J.J. Kaup. Ueber Hyaena, Uromastix, Basiliscus, Corythaeolus, Acontias. „Isis von Oken”. 21 (11), s. kol. 1145, 1828. (niem.).
↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 204, seria: North American Fauna. (ang.).
↑ Elżbieta Jarmołkiewicz - Encyklopedia zwierząt ISBN 83-7117-638-4

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

[itis-1] Crocuta crocuta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Crocuta crocuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 (ang.).

[miiz-3] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 146. ISBN 978-83-88147-15-9.

[msz-4] K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 104, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[5] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Crocuta crocuta. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 28 września 2009]

[Erxleben-6] J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cvm synonymia et historia animalivm. Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 578. (łac.).

[Cabrera-7] A. Cabrera. On the specimens of spotted hyaenas in the British Museum (Natural History). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1911, s. 95, 1911. (ang.).

[Kaup-8] J.J. Kaup. Ueber Hyaena, Uromastix, Basiliscus, Corythaeolus, Acontias. „Isis von Oken”. 21 (11), s. kol. 1145, 1828. (niem.).

[Palmer-9] T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 204, seria: North American Fauna. (ang.).

[10] Elżbieta Jarmołkiewicz - Encyklopedia zwierząt ISBN 83-7117-638-4

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Linia 47: / Linia 47: @@
 == Pokarm ==
-Krokuty cętkowane żywią się nie tylko padliną, ale także aktywnie polują na [[Antylopa|antylopy]], [[zebra|zebry]] i inne średniej wielkości zwierzęta, a czasami na młode żyrafy, słonie i nosorożce. Potrafi wyczuć pożywienie z odległości wielu kilometrów. Hiena zjada wszystko co się da strawić. Ma bardzo silne [[szczęka|szczęki]] zdolne skruszyć [[kość]] [[słoniowate|słonia]].
+Krokuty cętkowane żywią się nie tylko padliną, lecz także aktywnie polują na [[Antylopa|antylopy]], [[zebra|zebry]] i inne średniej wielkości zwierzęta, a czasami na młode żyrafy, słonie i nosorożce. Potrafi wyczuć pożywienie z odległości wielu kilometrów. Hiena zjada wszystko, co się da strawić. Ma bardzo silne [[szczęka|szczęki]] zdolne skruszyć [[kość]] [[słoniowate|słonia]].
 [[Plik:SpotHyaenaSkelLyd1.png|thumb|200px|Szkielet]]
-Często odganiają od zdobyczy inne drapieżniki. Może biec za pożywieniem nawet 68 kilometrów na godzinę. Strategia polowania krokut polega na ściganiu ofiary aż do całkowitej utraty sił ofiary. Chwytają za kark i żebra i powalają na ziemię. Potrafią one całkowicie ogołocić szkielet z mięsa w ciągu godziny.
+Często odganiają od zdobyczy inne drapieżniki. Może biec za pożywieniem nawet 68 km/h. Strategia polowania krokut polega na ściganiu ofiary aż do całkowitej utraty przez nią sił. Chwytają za kark i żebra i powalają na ziemię. Potrafią one całkowicie ogołocić szkielet z mięsa w ciągu godziny.
 == Rozród ==