Hekla: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Kontrola autorytatywna, WP:SK, drobne techniczne |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
||
Linia 32: | Linia 32: | ||
Hekla często pojawiała się w [[Literatura|literaturze]] europejskiej, już od [[Średniowiecze|średniowiecza]]. Wielokrotnie pojawiał się motyw Hekli jako "wrót [[Piekło|piekieł]]". |
Hekla często pojawiała się w [[Literatura|literaturze]] europejskiej, już od [[Średniowiecze|średniowiecza]]. Wielokrotnie pojawiał się motyw Hekli jako "wrót [[Piekło|piekieł]]". |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 20:32, 14 sty 2018
Hekla - widok z doliny Þjórsárdalur | |
Państwo | |
---|---|
Położenie | |
Pasmo | |
Wysokość |
1491 m n.p.m. |
Położenie na mapie Islandii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|} |
Hekla (isl. "kaptur, czepek, płaszcz z kapturem") – wulkan w południowo-zachodniej Islandii, położony 115 km na wschód od stolicy kraju Reykjavíku. Najwyższy czynny wulkan wyspy (1491 m n.p.m.), należy też do najbardziej aktywnych.
Hekla jest stratowulkanem, który powstał w rezultacie wylewów o charakterze liniowym z kilku szczelinowych kraterów, rozsianych na obszarze kilkunastu kilometrów. W czasie erupcji wulkan wyrzuca duże ilości różnych produktów wulkanicznych: bomby, popioły, gazy oraz lawę. Dlatego zalicza się go do wulkanów eksplozywno-efuzywnych typu wezuwiańskiego.
Ważniejsze erupcje w czasach przedhistorycznych to: 6600 p.n.e., 4000 p.n.e., 2800 p.n.e. oraz ok. 860 r. n.e. W czasach historycznych odnotowano wybuchy Hekli w latach: 1104, 1158, 1206, 1222, 1300, 1341, 1389, ok. 1440, 1510, 1597, 1636, 1693, 1766, 1845, 1878, 1947-48, 1970, 1991 i 2000. Erupcja Hekli została uwieczniona na mapie Islandii z Theatrum Orbis Terrarum Abrahama Orteliusa[1].
Erupcjom towarzyszą najczęściej lekkie trzęsienia ziemi oraz spływy gwałtownie topniejących lodów tzw. jökulhlaupy (w czasie erupcji 1947/48 w jednej fali spłynęło około 3 km³ wody). Hekla produkuje głównie dacyty oraz andezyty bazaltowe.
Wybuchy Hekli zazwyczaj nie przynosiły bezpośrednio strat w ludziach czy gospodarce, jako że jego okolice są słabo zaludnione. Największym problemem jest jednak opad popiołów, które osiadając na roślinach wywoływały straty w hodowlach zwierząt, które były podstawą islandzkiego rolnictwa.
Hekla często pojawiała się w literaturze europejskiej, już od średniowiecza. Wielokrotnie pojawiał się motyw Hekli jako "wrót piekieł".
Przypisy
- ↑ Jan A. Wendt: Skarby kartografii. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 87. ISBN 978-83-213-4767-7.