Wikipedysta:Jasc PL/LGBT: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Jasc PL (dyskusja | edycje)
433 edycje
.
Jasc PL (dyskusja | edycje)
433 edycje
.
Linia 214: Linia 214:
* Facet - ISSN 1428-3077 - http://katalog.nukat.edu.pl/lib/item?id=chamo:67332 - 30cm 1997, nr 5 (maj) = 86-.
* Facet - ISSN 1428-3077 - http://katalog.nukat.edu.pl/lib/item?id=chamo:67332 - 30cm 1997, nr 5 (maj) = 86-.
<br>
<br>

==== Stowarzyszenia Lambda ====
{{Osobny artykuł|Organizacje LGBT#Organizacje LGBT w Polsce}}

Działalność kontynuowały jedynie trzy grupy odwołujące się do tej nazwy: dwie – jako nowo zarejestrowane [[stowarzyszenie|stowarzyszenia]] – w Szczecinie i Warszawie oraz nieformalna grupa w Olsztynie pod nową, zmienioną nazwą [[Lambola]]. W 2004 r. powołano stowarzyszenia pod nazwą [[Lambda]] w Krakowie i Poznaniu. W 2008 r. powstało kolejne – w Bydgoszczy. W połowie 2009 roku w Zielonej Górze zawiązała się Grupa Inicjatywna Lambda [[Zielona Góra]], która ostatecznie 21 grudnia 2009 r. została zarejestrowana jako stowarzyszenie.

Obecnie nadal działają: Stowarzyszenie Lambda Bydgoszcz, Stowarzyszenie Lambda Szczecin, [[Stowarzyszenie Lambda Warszawa]].
Zakończyły działalność: Stowarzyszenie Pomocowe Lambda Kraków, Stowarzyszenie Lambda Poznań, Stowarzyszenie Lambda Zielona Góra.

; == Linki zewnętrzne ==
* Oficjalna strona [https://lambda.szczecin.pl/ Stowarzyszenia Lambda Szczecin]
* Oficjalna strona [http://www.lambdawarszawa.org/ Stowarzyszenia Lambda Warszawa]
* Profile w bazie polskich organizacji pozarządowych NGO.PL:
: [https://spis.ngo.pl/148304-stowarzyszenie-grup-lambda Stowarzyszenie Grup Lambda]
: [https://spis.ngo.pl/216587-stowarzyszenie-lambda-bydgoszcz Stowarzyszenie Lambda Bydgoszcz]
: [https://spis.ngo.pl/165172-stowarzyszenie-pomocowe-lambda-krakow Stowarzyszenie Pomocowe Lambda Kraków]
: [https://spis.ngo.pl/197924-stowarzyszenie-lambda-poznan Stowarzyszenie Lambda-Poznań]
: [https://spis.ngo.pl/176184-stowarzyszenie-lambda-szczecin Stowarzyszenie Lambda Szczecin]
: [https://spis.ngo.pl/196815-stowarzyszenie-lambda-warszawa Stowarzyszenie Lambda Warszawa]
: [https://spis.ngo.pl/216234-stowarzyszenie-lambda-zielona-gora Stowarzyszenie Lambda Zielona Góra]

__NOINDEX__
__NOINDEX__

Wersja z 18:07, 10 mar 2019

• Stowarzyszenie Inicjatywa Gdańska • Stowarzyszenie Grup Lambda •

Filo (miesięcznik)

Filo Express / Filo / Filo Gay News
Ilustracja
Częstotliwość

aperiodyk (1986–1990)
miesięcznik (1990–2001)

Wydawca

Ryszard Kisiel (1986–90), Stowarzyszenie Grup Lambda (1990–1991), Wydawnictwo Prasowe Malpress (1991–2001)

Tematyka

społeczno–kulturalny

Format

A5 (1986–1990)
A4 (1990–2001)

ISSN

1231-0689

Filo – polskie czasopismo o profilu informacyjno-publicystycznym i społeczno-kulturalnym, przeznaczone dla środowiska LGBT, ukazujące się od 1986[1][2][3][4] do 2001 roku, redagowane i drukowane w Gdańsku.

CEL POWSTANIA

Pomysłodawcą, twórcą, jego pierwszym redaktorem i wydawcą był znany gdański działacz gejowski – Ryszard Kisiel [a][2][1][5][6][3][7][8] Nazwa zainspirowana została greckim słowem φίλος, oznaczającym przyjaciela, ale też kochanka. Występująca w nim litera λ jest także jednym z symboli światowej społeczności LGBT.

Pierwotny tytuł pisma brzmiał Filo Express[4], od numeru 5-6/1987 samo Filo, zaś od stycznia 1998 (nr 1(92)) ukazywało się ono pod tytułem Facet[2]. Ciągłość numeracji została jednak przez cały czas zachowana.

Od maja 1990[9] do grudnia 1991[9] r. formalnym wydawcą pisma było Stowarzyszenie Grup Lambda – Grupa Lambda Gdańsk. Na fali przemian społeczno-ustrojowych w 1989 roku, w tym zniesienia cenzury, nastąpił szybki rozwój[1] i stopniowa komercjalizacja tytułu – jego wydawanie przejął Piotr Płatkiewicz (Wydawnictwo Prasowe Malpress).

obieg informacji, wzrost świadomości, integracja środowiska

Środowisko skupione wokół Filo organizowało także przeglądy filmów o tematyce gejowskiej. Odbyły się one 9. listopada i 7. grudnia 1990 oraz 12. stycznia i 9. lutego 1991 roku[potrzebny przypis] w kinie Helikon przy ul. Długiej 57 w Gdańsku..

Dzięki publikacji wszechstronnych i profesjonalnie przygotowanych serwisów informacyjnych – w tym informacji dostarczanych przez działające wówczas organizacje i grupy nieformalne Filo stało się cennym źródłem wiedzy o historii i rozwoju polskiego ruchu LGBT pod koniec XX. wieku.


Zawierał też , ogłoszenia towarzyskie oraz kalendarz różnych imprez.



W drugim obiegu[a 1]

Na początku pismo było aperiodykiem – najpierw składanym ręcznie[2] i powielanym na kserokopiarce w bardzo ograniczonym nakładzie, od 1989 roku przygotowywanym już na komputerze i drukowanym w większym nakładzie w drukarni – dystrybuowanym głównie wśród znajomych i pocztą, później także w prenumeracie. W tej formule ukazało się 16 wydań (w tym 4 łączone), w formacie A5 i objętości do 52. czarno-białych stron.

1986-1987

Pierwszy numer Filo był jednostronnie zadrukowaną kartką papieru z informacjami o polskich wydarzeniach kulturalnych – filmowych, teatralnych i wydawniczych o tematyce, lub z obszernymi wątkami homoseksualnymi. W kolejnych siedmiu tematyka ta była stale rozwijana; pojawiły się też zapowiedzi i omówienia audycji radiowych, programów telewizyjnych, publikacji prasowych i książkowych. Szybki rozwój pisemka zaowocował po niespełna pół roku pojawieniem się informacji dotyczących środowiska gejowskiego za granicą, w tym w innych krajach socjalistycznych. Informowano w nim o działaniach rodzącego się w Polsce ruchu LGBT i organizacjach funkcjonujących w krajach zachodnich. Skromną szatę graficzną ówczesnego Filo wzbogacały erotyczne rysunki Aubreya Beardsleya.

Archiwalne okładki Filo z lat 1986–1990
Redakcja „podziemnego” Filo, rok 0000
Redakcja „podziemnego” Filo, rok 0000

Ważnym aspektem poruszanym w Filo już od pierwszego numeru była też profilaktyka HIV/AIDS w środowisku gejowskim. Wobec szczątkowych informacji na ten temat dostępnych wówczas w Polsce i zupełnego ich braku w kontekście środowiska gejowskiego, redakcja publikowała regularnie informacje, materiały edukacyjne i praktyczne porady związane z tym zagadnieniem – często korzystając z tłumaczeń materiałów zachodnich organizacji LGBT. Pierwszą poświęconą temu ulotkę, rozprowadzaną wśród znajomych – lokalnie i pocztą, przygotował i wydał własnym sumptem Ryszard Kisiel pod koniec 1985 roku[6] – zanim jeszcze pojawiło się Filo.

1988-1989

Rok 1988 przynosi zmiany w formule pisma, które symbolizuje wprowadzony w numerze 13. pierwowzór używanego do końca logotypu[b]. Rośnie objętość i znaczenie rubryk z serwisem informacyjnym i przeglądem prasy. Filo zaczyna być redagowane bardziej kolegialnie, szerzej otwiera się na czytelników. Więcej miejsca przeznaczono na publicystykę, informacje od korespondentów zagranicznych, tłumaczenia materiałów z zachodniej prasy LGBT, reportaże i wywiady.

Numer 15 przynosi relację z konferencji regionalnej ILGA w Oslo, na której Polskę reprezentował Sławomir Starosta z Warszawskiego Ruchu Homoseksualnego.

1989-1990

Milowym krokiem w rozwoju Filo jest czerwiec 1989 roku – upada cenzura, od numeru 17. pismo składane jest na komputerze i drukowane w drukarni – co pozwala na znaczne zwiększenie jego nakładu. Kolejny raz powiększa się zespół redakcyjny - m.in. o dział lesbijek prowadzony przez Paulinę Pilch. Niemal dwukrotny wzrost objętości pozwala na rozwój dotychczasowych i wprowadzenie nowych rubryk; pojawiają się felietony i opowiadania, listy od czytelników i ogłoszenia towarzyskie, obszerniejsza publicystyka.

W lipcu 1989 troje członków redakcji uczestniczy w regionalnej konferencji ILGA w Wiedniu[10], co owocuje nawiązaniem kolejnych kontaktów, wymianą informacji i współpracą. Gdańska grupa „Filo” staje się pełnoprawnym członkiem tej międzynarodowej organizacji[c].

Numer 19. z marca 1990 roku przynosi m.in. ważny tekst Sławomira Starosty[11] dotyczący założeń i postulowanych kierunków rozwoju polskiego ruchu LGBT po rejestracji ogólnopolskiego Stowarzyszenia Grup Lambda[d].

Ostatni, 20. numer Filo wydany w drugim obiegu w maju 1990 roku liczył już 52 strony. Informowano w nim także o zorganizowaniu przez redakcję, wraz z olsztyńską grupą Lambdy[e], pierwszego biwaku dla lesbijek i gejów pod nazwą „Gay Pride w Polsce”, nad jeziorem Ukiel pod Olsztynem[f].

W ciągu 3,5 roku od powstania, jednoosobowe, zupełnie amatorskie prywatne przedsięwzięcie przekształciło się w pełnoprawną redakcję, gotową do funkcjonowania na ogólnopolskim rynku prasowym. Gdańsk stał się zarazem jednym z trzech centrów[g] kształtującego się na początku lat 90. XX wieku zorganizowanego polskiego ruchu LGBT działającego już oficjalnie w przestrzeni publicznej.


Szablon:Cytat box Szablon:Cytat box

Filo EXPRESS

  • nr 1 - wyd. 1986.11.03, stron: 1, nakład: ? egz.

Filo EXPRESS, Gejowski biuletyn kulturalny

  • nr 2 - wyd. 1986.12.03, stron: 4, nakład: ? egz.
  • nr 3 - wyd. styczeń 1987, stron: 6, nakład: 40 egz.[a 2]
  • nr 4 - wyd. luty 1987, stron: 4, nakład: 40 egz.
  • nr 5-6 - wyd. marzec-kwiecień 1987, stron: 8, nakład: 45 egz.
  • nr 7-8 - wyd. maj-czerwiec 1987, stron: 8, nakład: 50 egz.
  • nr 9-10 - wyd. lipiec-sierpień 1987, stron: 8, nakład: 90 egz.[a 3]
  • nr 11-12 - wyd. wrzesień-październik 1987, stron 8, nakład: 90 egz.

Filo, Magazyn gejowski

  • nr 13 - wyd. luty 1988, stron: 8, nakład: 90 egz.
  • nr 14 - wyd. kwiecień 1988, stron: 12, nakład: 95 egz.
  • nr 15 - wyd. 1988.?, stron: 20, nakład: 97 egz.[a 4][a 5]
  • nr 16 - wyd. 1989.03.20, stron: 16, nakład: 97 egz.[a 6]

Filo, Pismo lesbijek i gejów

  • nr 17 - wyd. 1989.06.21, stron: 28, nakład: ok. 1000 egz.[a 7]
  • nr 18 - wyd. 1989.11.10, stron: 32, nakład: ok. 1000 egz.[a 8]
  • nr 19 - wyd. 1990.03.12, stron: 44, nakład: ok. 1000 egz.
  • nr 20 - wyd. 1990.05.22, stron: 52 + wkładka[a 9], nakład: ok. 1000 egz.[a 10][a 11]


  1. ↑ Dane opracowano na podstawie oryginalnych, archiwalnych wydań czasopisma
  2. ↑ Nakład deklarowany w stopce pisma; ze względu na sposób jego wydawania, kolejne egzemplarze były dokserowywane zależnie od potrzeb
  3. ↑ Zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami (ust. Prawo prasowe z dn. 31.08.81 art. 4 pkt 22) tzw. „druki autorskie” zwolnione były z obowiązku kontroli przez cenzurę PRL (Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk), o ile ich nakład nie przekraczał 100 egz - rzeczywisty nakład Filo rósł wraz z kolejnymi wydaniami
  4. ↑ Pismo wydaje (nieformalna) Gdańska grupa Gejowska "Filo". Wydawcą pozostaje Ryszard Kisiel, redaktorem naczelnym zostaje Remigiusz Placyd
  5. ↑ W numerze opublikowano m.in. miniporadnik prawny dla gejów, na wypadek zatrzymania i przesłuchiwania przez Milicję Obywatelską w ramach trwającej właśnie ogólnopolskiej akcji „Hiacynt”
  6. ↑ Sekretarzem redakcji zostaje Piotr Płatkiewicz (vel Artur Jeffmański vel Piotr Pelach)
  7. ↑ Kolejny etap rozwoju pisma, które powstaje teraz techniką offsetową w drukarni, powiększa się zespół redakcyjny - m.in. o dział lesbijek, niemal dwukrotnie rośnie objętość, wprowadzono skład komputerowy i docelową wersję graficznego logo
  8. ↑ Piotr Płatkiewicz (późniejszy wydawca i red. naczelny Filo wydawanego w oficjalnej dystrybucji) staje się redaktorem naczelnym pisma
  9. ↑ Odezwa informująca o działalności Stowarzyszenia grup „Lambda” + ulotka dot. profilaktyki HIV/AIDS w środowisku gejowskim, opracowana na podst. tłumaczenia materiału holenderskiego Biura Informacji i Oświaty Zdrowotnej z 1988 roku
  10. ↑ Formalnym wydawcą pisma staje się (do lutego 1991 włącznie – wg informacji w stopce) Stowarzyszenie Grup Lambda - Grupa Lambda Gdańsk
  11. ↑ W numerze opublikowano m.in. wywiad z Ralfem Königiem - znanym rysownikiem gejowskim, twórcą ilustracji i komiksów - przeprowadzony przez Janusza Hinza

W oficjalnej dystrybucji

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

We wrześniu 1990 roku Filo trafiło do oficjalnej, ogólnopolskiej sieci dystrybucji[9] – dostępne było w kioskach RUCHu[h] na terenie całego kraju. Ukazywało się teraz jako miesięcznik, w formacie powiększonym do A4, a od numeru 9-10(60) który pojawił się w październiku 1994 – także w kolorze[2]. Stopniowo rosła jego objętość i zawartość.

W miarę postępującej komercjalizacji tytułu – prócz obecnych dotąd obszernych serwisów informacyjnych, aktualności, publicystyki, reportaży i wywiadów, porad, listów od czytelników i ogłoszeń towarzyskich – pojawiły się także rubryki adresowane do mniej ambitnych odbiorców, m.in. opowiadania, krzyżówki, notowania muzyczne, horoskop. Materiały z gatunku miękkiej erotyki (męskie akty) zaczęła wypierać lekka pornografia.

Wraz z rozwojem internetu, mimo prób utrzymania masowego czytelnika i nakładu pisma na opłacalnym poziomie, w 2001 roku Filo przestało się ukazywać. Rok później los ten podzielił także poznański miesięcznik Inaczej – podobnie jak wiele ukazujących się wówczas tradycyjnych tytułów prasowych z wieloletnią tradycją.

Zobacz też

katalogi[12][13][14][15][16]

Uwagi

  1. ↑ Ryszard Kisiel, (ur. 1948 r.), dziennikarz, działacz LGBTQ. W 1990 r. współzakładał pierwszą oficjalną organizację LGBT w Polsce – Stowarzyszenie Grup Lambda, był także współzałożycielem i członkiem Stowarzyszenia Inicjatywa Gdańska. W 2012 roku Karol Radziszewski nakręcił film „Kisieland” prezentowany w wielu krajach świata, w którym opowiedział m.in. o jego działalności na rzecz środowiska LGBT i artystycznej (fotografia).
  2. ↑ autorstwa grafika Henryka Tapitza
  3. ↑ Jej bliźniaczą organizacją w ramach ILGA zostaje grupa „Tupilak” z Norwegii
  4. ↑ 23 lutego 1990 roku w Warszawie
  5. ↑ Stowarzyszenie Grup Lambda - Grupa Lambda Olsztyn, później – grupa (nieformalna) Lambola Olsztyn
  6. ↑ Biwaki te, organizowane później przez wiele lat, szybko stały się w środowisku LGBT wakacyjną tradycją, gromadząc rosnącą z roku na rok liczbę uczestników, także z zagranicy
  7. ↑ Wówczas – grupy: FILO Lambda-Gdańsk, WHM Lambda-Warszawa, ETAP Lambda-Wrocław
  8. ↑ Wówczas – Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”; nr indeksu 358592


Przypisy

  1. ↑ a b c Agnieszka Małgowska, Monika Rak: Chciałbym, żeby ta wiedza, którą zgromadziłem, była powszechna. [w:] rozmowa z Ryszardem Kisielem [on-line]. A kultura LGBTQ+ nie poczeka, 2017-12. [dostęp 2019-02-28].
  2. ↑ a b c d e Agnieszka Małgowska, Monika Rak: 31 urodziny legendarnego FILO. A kultura LGBTQ+ nie poczeka, 2017-11-03. [dostęp 2019-02-28].
  3. ↑ a b Anna Dobiegała: Neptun też był gejem. Spacer po miejscach LGBT w Gdańsku. Gazeta Wyborcza Trójmiasto, 2017-05-28. [dostęp 2019-02-28].
  4. ↑ a b Piotr Bukowski, Kalendarium, Paweł Fijałkowski (red.), „Homiki.pl”, kalendarium LGBT do 2011 roku, Warszawa: Stowarzyszenie Otwarte Forum [dostęp 2019-02-28].
  5. ↑ Magda Dropek: Brakuje nam postaci, nie autorytetów. [w:] Rozmowa z Karolem Radziszewskim [on-line]. Replika.pl / Queer.pl, 2015-07-27 (akt. 2015-08-13). [dostęp 2019-02-25].
  6. ↑ a b Agnieszka Szyk: Mają państwo w domu zboka. [w:] Wywiady Repliki: Ryszard Kisiel [on-line]. Replika.pl / Queer.pl, 2011-04-12. [dostęp 2019-02-25].
  7. ↑ Gdańska Galeria Miejska, Ryszard Kisiel: Kruzing [online], informacja o wystawie, Gdańska Galeria Miejska, czerwiec 2018 [dostęp 2019-03-01].
  8. ↑ Queer.pl: Fantastycznie ukryci. [w:] Wywiady Repliki: Andrzej Selerowicz [on-line]. Replika.pl / Queer.pl, 2011-01-11 (akt. 2015-05-18). [dostęp 2019-02-25].
  9. ↑ a b c Anna Górska, Kalendarium "LESteśmy w Polsce", Furja (red.), Porozumienie Lesbijek (LBT) [dostęp 2019-02-25].
  10. ↑ Grześ G.. Relacja z jedenastej konferencji ILGA. „Filo”. 3(18) 1989, s. 3-6, 1989.11.10. Gdańsk: Ryszard Kisiel, FILO. 
  11. ↑ Sławek Starosta. Ruch Homoseksualny w Polsce, dlaczego? dla kogo? w jaki sposób?. „Filo”. 1(19) 1990, s. 11-12, 1990.03.12. Gdańsk: Ryszard Kisiel, FILO. 
  12. ↑ Filo : magazyn gejowski. [w:] Magazyn Czasopism [on-line]. Biblioteka Narodowa. [dostęp 2019-03-09].
  13. ↑ Filo : magazyn gejowski. [w:] WorldCat [on-line]. OCLC Inc. [dostęp 2019-03-09]. – ISSN: 1231-0689
  14. ↑ Filo : pismo lesbijek i gejów. [w:] NUKAT - katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych [on-line]. Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie. [dostęp 2019-03-09].
  15. ↑ Facet : ogólnopolski miesięcznik. [w:] WorldCat [on-line]. OCLC Inc. [dostęp 2019-03-09]. – ISSN: 1428-3077
  16. ↑ Facet : ogólnopolski miesięcznik. [w:] NUKAT - katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych [on-line]. Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie. [dostęp 2019-03-09].

Bibliografia

Linki zewnętrzne



Tyt. nagł. Od nr 21 [3] (1990) zm. formatu: 30 cm. Ostatni ukazał się: 1997, nr 3 (marz.) = 85. Wychodzi od 1986 - inf. z bazy ISSN.


Stowarzyszenia Lambda

 Osobny artykuł: Organizacje LGBT#Organizacje LGBT w Polsce.

Działalność kontynuowały jedynie trzy grupy odwołujące się do tej nazwy: dwie – jako nowo zarejestrowane stowarzyszenia – w Szczecinie i Warszawie oraz nieformalna grupa w Olsztynie pod nową, zmienioną nazwą Lambola. W 2004 r. powołano stowarzyszenia pod nazwą Lambda w Krakowie i Poznaniu. W 2008 r. powstało kolejne – w Bydgoszczy. W połowie 2009 roku w Zielonej Górze zawiązała się Grupa Inicjatywna Lambda Zielona Góra, która ostatecznie 21 grudnia 2009 r. została zarejestrowana jako stowarzyszenie.

Obecnie nadal działają: Stowarzyszenie Lambda Bydgoszcz, Stowarzyszenie Lambda Szczecin, Stowarzyszenie Lambda Warszawa. Zakończyły działalność: Stowarzyszenie Pomocowe Lambda Kraków, Stowarzyszenie Lambda Poznań, Stowarzyszenie Lambda Zielona Góra.

== Linki zewnętrzne ==
Stowarzyszenie Grup Lambda
Stowarzyszenie Lambda Bydgoszcz
Stowarzyszenie Pomocowe Lambda Kraków
Stowarzyszenie Lambda-Poznań
Stowarzyszenie Lambda Szczecin
Stowarzyszenie Lambda Warszawa
Stowarzyszenie Lambda Zielona Góra


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedysta:Jasc_PL/LGBT&oldid=56117058”