Barionyks: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
źródła/przypisy
źródła/przypisy
Linia 25: Linia 25:
[[File:Spinosauridae Size Diagram by PaleoGeek - Version 2.svg|250px|thumb|Porównanie rozmiarów ''Baryonyx walkeri'' z innymi przedstawicielami rodziny ''[[Spinozaury|Spinosauridae]]'']]
[[File:Spinosauridae Size Diagram by PaleoGeek - Version 2.svg|250px|thumb|Porównanie rozmiarów ''Baryonyx walkeri'' z innymi przedstawicielami rodziny ''[[Spinozaury|Spinosauridae]]'']]
[[Plik:Baryonyx head & forelimb NHM.jpg|240px|thumb|Replika skamieniałości holotypu]]
[[Plik:Baryonyx head & forelimb NHM.jpg|240px|thumb|Replika skamieniałości holotypu]]
'''Barionyks''' (''Baryonyx walkeri'') – dwunożny, mięsożerny [[Dinozaury|dinozaur]], [[Teropody|teropod]] z rodziny [[Spinozaury|spinozaurów]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Barionyks |data = 2019-08-10 |data dostępu = 2019-08-10 |opublikowany = Wikipedia, wolna encyklopedia |url = https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Barionyks&oldid=57232773 |język = pl}}</ref> żyjący w epoce wczesnej [[kreda (okres)|kredy]] 130–125 milionów lat temu na terenach dzisiejszej [[Europa|Europy]]<ref name=":0" />.
'''Barionyks''' (''Baryonyx walkeri'') – dwunożny, mięsożerny [[Dinozaury|dinozaur]], [[Teropody|teropod]] z rodziny [[Spinozaury|spinozaurów]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Barionyks |data = 2019-08-10 |data dostępu = 2019-08-10 |opublikowany = Wikipedia, wolna encyklopedia |url = https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Barionyks&oldid=57232773 |język = pl}}</ref><ref name=":3" /> żyjący w [[Okres (geologia)|okresie]] wczesnej [[kreda (okres)|kredy]] <ref name=":4" />130–125 milionów lat temu na terenach dzisiejszej [[Europa|Europy]]<ref name=":0" />.


== Odkrycia ==
== Odkrycia ==
Linia 34: Linia 34:


== Budowa ==
== Budowa ==
Szacuje się, że barionyks mierzył około 8,5 m i osiągał wagę 1,7 ton. Miał smukłą sylwetkę i silne nogi, zdolne do uniesienia całego ciężaru ciała.<ref name=":2" /> Wyróżniał się spośród [[Teropody|teropodów]]<ref name=":0" /> swoją długą, niską i wąską czaszką. Jego nozdrza oddalone były od czubka pyska o 10 cm. W szczękach znajdowało się około 125 drobnych, ostrych zębów. Kształt jego czaszki przypomina kształt pyska [[Gawialowate|gawiala]]. Na grzbiecie pyska znajdował się grzebieniasty wyrostek prawdopodobnie pełniący funkcję godową lub odstraszającą rywala.<ref name=":4">{{Cytuj |autor = |redaktor = Martyna Maroń |tytuł = Mini encyklopedia. Dinozaury |data = 2004 |isbn = IBSN-10: 83-7250-240-4 |inni = Marek Halczuk (tłum.) |opis = Tytuł oryginału: Pocket factfiles. Dinosaurs |wydawca = Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski |Strony = 30-31}}</ref> Jego szczątki znaleziono w deltach dawnych rzek, co wskazywać by mogło na rybożerność.<ref name=":3" />
Szacuje się, że barionyks mierzył około 8,5 m i osiągał wagę 1,7 ton. Miał smukłą sylwetkę i silne nogi, zdolne do uniesienia całego ciężaru ciała.<ref name=":2" /> Wyróżniał się spośród [[Teropody|teropodów]]<ref name=":0" /> swoją długą, niską i wąską czaszką. Jego nozdrza oddalone były od czubka pyska o 10 cm. W szczękach znajdowało się około 125 drobnych, ostrych zębów. Kształt jego czaszki przypomina kształt pyska [[Gawialowate|gawiala]]. Na grzbiecie pyska znajdował się grzebieniasty wyrostek prawdopodobnie pełniący funkcję godową lub odstraszającą rywala.<ref name=":4">{{Cytuj |autor = |redaktor = Martyna Maroń |tytuł = "Mini encyklopedia. Dinozaury" |data = 2004 |isbn = IBSN-10: 83-7250-240-4 |inni = Marek Halczuk (tłum.) |opis = Tytuł oryginału: "Pocket factfiles. Dinosaurs" |wydawca = Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski |Strony = 30-31}}</ref> Jego szczątki znaleziono w deltach dawnych rzek, co wskazywać by mogło na rybożerność.<ref name=":3" />


== Sposób odżywiania ==
== Sposób odżywiania ==
O rybożerności świadczą znalezione wraz z ze skamieniałościami rybie łuski oraz liczne małe, cienkie i spiczaste zęby, nadające się do chwytania śliskiej zdobyczy. Polował w sposób podobny do dzisiejszych [[Niedźwiedź brunatny|niedźwiedzi brunatnych]], łapiąc [[ryby]] w swoje potężne pazury.<ref name=":4" /> Dietę prawdopodobnie uzupełniał [[Zwierzęta|zwierzętami]] lądowymi, gdyż w okolicy żołądka znaleziono także kość należącą do młodego [[Iguanodon|iguanodona]].<ref name=":4" /><ref name=":2" /> Nie jest jednak oczywiste czy sam polował na młode zwierzęta czy też odżywiał się padliną.<ref name=":2" /><ref name=":4" />
O rybożerności świadczą znalezione wraz z ze skamieniałościami rybie łuski oraz liczne małe, cienkie i spiczaste zęby, nadające się do chwytania śliskiej zdobyczy. Polował w sposób podobny do dzisiejszych [[Niedźwiedź brunatny|niedźwiedzi brunatnych]], łapiąc [[ryby]] w swoje potężne pazury.<ref name=":4" /> Dietę prawdopodobnie uzupełniał [[Zwierzęta|zwierzętami]] lądowymi, gdyż w okolicy żołądka znaleziono także kość należącą do młodego [[Iguanodon|iguanodona]].<ref name=":4" /><ref name=":2" /> Nie jest jednak oczywiste czy sam polował na młode zwierzęta czy też odżywiał się padliną.<ref name=":2" /><ref name=":4" />


== Przypisy ==
== Bibliografia ==
• Charig, A.J. and Milner, A.C. (1997). "Baryonyx walkeri, a fish-eating dinosaur from the Wealden of Surrey." Bulletin of the Natural History Museum of London, 53: 11–70.
⚫
<br />{{Przypisy}}


•
<br />
== Przypisy ==
⚫
<br />{{Przypisy}}<br />
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
*[http://www.encyklopedia.dinozaury.com/wiki/Baryonyx Barionyks na dinozaury.com]
*[http://www.encyklopedia.dinozaury.com/wiki/Baryonyx Barionyks na dinozaury.com]

Wersja z 20:25, 10 sie 2019

Barionyks
Baryonyx walkeri
Charig & Milner, 1986
Ilustracja
Model barionyksa w NHM
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

Rodzina

spinozaury

Podrodzina

barionyksy

Rodzaj

barionyks

Gatunek

Baryonyx walkeri

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Porównanie rozmiarów Baryonyx walkeri z innymi przedstawicielami rodziny Spinosauridae
Replika skamieniałości holotypu

Barionyks (Baryonyx walkeri) – dwunożny, mięsożerny dinozaur, teropod z rodziny spinozaurów[1][2] żyjący w okresie wczesnej kredy [3]130–125 milionów lat temu na terenach dzisiejszej Europy[1].

Odkrycia

Skamieniałości barionyksa zostały po raz pierwszy odkryte w styczniu 1983 przez kolekcjonera skamielin Williama Walkera w odkrywce gliny w hrabstwie Surrey w północnej Anglii.[4] Walker odkrył potężny pazur po czym skontaktował się z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[5][3]. Z muzeum została wysłana ekipa paleontologów pod przywództwem Alana J. Charig i Angeli C. Milner aby przeszukać odkrywkę[5][3]. PO pewnym czasie ekipa odkopała w połowie kompletny szkielet młodego osobnika.[6] Przypisano do niego wiele pojedynczych fragmentów czaszki, zębów i pazurów oraz fragmentarny szkielet odkryty w Portugalii[6], jednak w 2018 roku obalono przekonanie, jakoby to miał on należeć do barionyksa, gdyż u znaleziska z Portugalii nie występował silnie zakrzywiony do góry przedni koniec żuchwy[6], jaki występował u znaleziska z Anglii.[6]

Etymologia

Barionyks oznacza z łaciny[1] "ciężki pazur" (βαρύς/barys = "ciężki" + ὄνυξ/onyx = pazur) i odnosi się do pazura na pierwszym palcu kończyn przednich, mierzącego 35 cm[2] , który prawdopodobnie służył mu do łapania ryb[6][1][2][3]. Epitet walkeri wywodzi się od nazwiska jego odkrywcy - Williama Walkera.[6]

Budowa

Szacuje się, że barionyks mierzył około 8,5 m i osiągał wagę 1,7 ton. Miał smukłą sylwetkę i silne nogi, zdolne do uniesienia całego ciężaru ciała.[6] Wyróżniał się spośród teropodów[1] swoją długą, niską i wąską czaszką. Jego nozdrza oddalone były od czubka pyska o 10 cm. W szczękach znajdowało się około 125 drobnych, ostrych zębów. Kształt jego czaszki przypomina kształt pyska gawiala. Na grzbiecie pyska znajdował się grzebieniasty wyrostek prawdopodobnie pełniący funkcję godową lub odstraszającą rywala.[3] Jego szczątki znaleziono w deltach dawnych rzek, co wskazywać by mogło na rybożerność.[2]

Sposób odżywiania

O rybożerności świadczą znalezione wraz z ze skamieniałościami rybie łuski oraz liczne małe, cienkie i spiczaste zęby, nadające się do chwytania śliskiej zdobyczy. Polował w sposób podobny do dzisiejszych niedźwiedzi brunatnych, łapiąc ryby w swoje potężne pazury.[3] Dietę prawdopodobnie uzupełniał zwierzętami lądowymi, gdyż w okolicy żołądka znaleziono także kość należącą do młodego iguanodona.[3][6] Nie jest jednak oczywiste czy sam polował na młode zwierzęta czy też odżywiał się padliną.[6][3]

Bibliografia

• Charig, A.J. and Milner, A.C. (1997). "Baryonyx walkeri, a fish-eating dinosaur from the Wealden of Surrey." Bulletin of the Natural History Museum of London, 53: 11–70.

•

Przypisy


  1. ↑ a b c d e Barionyks [online], Wikipedia, wolna encyklopedia, 10 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-10] (pol.).
  2. ↑ a b c d Charig, A.J. and Milner, A.C. (1997). "Baryonyx walkeri, a fish-eating dinosaur from the Wealden of Surrey." Bulletin of the Natural History Museum of London, 53: 11–70.
  3. ↑ a b c d e f g h Martyna Maroń (red.), "Mini encyklopedia. Dinozaury", Marek Halczuk (tłum.), Tytuł oryginału: "Pocket factfiles. Dinosaurs", Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2004, ISBN IBSN-10:, ISBN 83-7250-240-4.
  4. ↑ Mike, Remembering January 1983 - The Discovery of Baryonyx [online], Everything Dinosaur Blog [dostęp 2019-08-10] (ang.).
  5. ↑ a b How did Baryonyx change what we knew about spinosaurs? [online], www.nhm.ac.uk [dostęp 2019-08-10] (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i Baryonyx – Encyklopedia Dinozaury.com [online], www.encyklopedia.dinozaury.com [dostęp 2019-08-10] (pol.).


Linki zewnętrzne

Teropody
Celofyzoidy
Ceratozaury
Tetanury
Megalozauroidy
Karnozaury
Celurozaury
Dinozaury
Infrarzędy dinozaurów
Era dinozaurów
Dyscypliny powiązane

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Barionyks&oldid=57233723”