Józef Oxiński: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m int.
poprawa przek., WP:SK+ToS+mSK+mSI+Bn, drobne redakcyjne, typo, ujenolicenie zapisu bez r. oraz ujednolic. czasu (przeszły)
Linia 1: Linia 1:
{{Żołnierz infobox
{{Żołnierz infobox
|imię i nazwisko = Józef Oxiński (Oksiński)
|imię i nazwisko = Józef Oxiński (Oksiński)
|imię i nazwisko org = Józef Oxiński
|imię i nazwisko org = Józef Oxiński
|pseudonim =
|pseudonim =
|rodzaj wojsk = lądowe
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|zwycięstwa =
|grafika = Józef Oxiński.jpg
|grafika = Józef Oxiński.jpg
|opis grafiki = Józef Oxiński
|opis grafiki = Józef Oxiński
|stopień grafika =
|stopień grafika =
|stopień = [[major]]
|stopień = [[major]]
|data urodzenia = [[19 marca]] [[1840]]
|data urodzenia = [[19 marca]] [[1840]]
|miejsce urodzenia = [[Lwów]]
|miejsce urodzenia = [[Lwów]]
|data śmierci = [[13 listopada]] [[1908]]
|data śmierci = [[13 listopada]] [[1908]]
|miejsce śmierci =
|miejsce śmierci =
|lata służby =
|lata służby =
|siły zbrojne = [[Wojsko Polskie powstania styczniowego|Wojsko Polskie]]
|siły zbrojne = [[Wojsko Polskie powstania styczniowego|Wojsko Polskie]]
|formacja =
|formacja =
|jednostki =
|jednostki =
|stanowiska =
|stanowiska =
|wojny i bitwy =
|wojny i bitwy =
|późniejsza praca =
|późniejsza praca =
|odznaczenia =
|odznaczenia =
|commons =
|commons =
|wikiźródła =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikicytaty =
}}
}}
'''Józef Oxiński (Oksiński)''' herbu [[Oksza (herb szlachecki)|Oksza]] (ur. [[19 marca]] [[1840]] w [[Płock]]u, zm. [[13 listopada]] [[1908]] we [[Lwów|Lwowie]]), major wojsk polskich w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]], naczelnik wojenny powiatu piotrkowskiego<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 8.</ref>, [[inżynier]].
'''Józef Oxiński (Oksiński)''' herbu [[Oksza (herb szlachecki)|Oksza]] (ur. [[19 marca]] [[1840]] w [[Płock]]u, zm. [[13 listopada]] [[1908]] we [[Lwów|Lwowie]]), major wojsk polskich w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]], naczelnik wojenny powiatu piotrkowskiego<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863. Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 8.</ref>, [[inżynier]].


Syn Tomasza i Ludwiki z domu Szulc<ref name="NSS">{{cytuj pismo | tytuł = Andrzej Ruszkowski: Historyczne nazwy topograficzne w obrębie parafii św. Urszuli Ledóchowskiej | czasopismo = Na sieradzkich szlakach | wolumin = 2/90/2008/XXIII | strony = 27 | data = | wydawca = Oddział PTTK w Sieradzu | miejsce = Sieradz | issn = 1232-2695}}</ref>. Ukończył szkołę w Płocku oraz [[Instytut Agronomiczny w Marymoncie]] (obecnie w granicach Warszawy). Od [[1860]] czynnie uczestniczył w ruchu niepodległościowym. W [[1861]] wstąpił do [[Polska Szkoła Wojskowa|Polskiej Szkoły Wojskowej]] we Włoszech (w [[Genua|Genui]], potem w [[Cuneo]]), gdzie kształcono kadry dla przyszłego powstania. Od początku należał do wyłonionego w 1861 stronnictwa "[[Stronnictwo czerwonych|Czerwonych]]". [[14 stycznia]] [[1863]] mianowano go porucznikiem i wyznaczono na dowódcę oddziału powstańczego w [[Województwo kaliskie (Królestwo Polskie)|województwie kaliskim]]{{r|NSS}}.
Syn Tomasza i Ludwiki z domu Szulc<ref name="NSS">{{cytuj pismo |tytuł = Andrzej Ruszkowski: Historyczne nazwy topograficzne w obrębie parafii św. Urszuli Ledóchowskiej |czasopismo = Na sieradzkich szlakach |wolumin = 2/90/2008/XXIII |strony = 27 |data = |wydawca = Oddział PTTK w Sieradzu |miejsce = Sieradz |issn = 1232-2695}}</ref>. Ukończył szkołę w Płocku oraz [[Instytut Agronomiczny w Marymoncie]] (obecnie w granicach Warszawy). Od 1860 czynnie uczestniczył w ruchu niepodległościowym. W 1861 wstąpił do [[Polska Szkoła Wojskowa|Polskiej Szkoły Wojskowej]] we Włoszech (w [[Genua|Genui]], potem w [[Cuneo]]), gdzie kształcono kadry dla przyszłego powstania. Od początku należał do wyłonionego w 1861 stronnictwa „[[Stronnictwo czerwonych|Czerwonych]]”. 14 stycznia 1863 mianowano go porucznikiem i wyznaczono na dowódcę oddziału powstańczego w [[Województwo kaliskie (Królestwo Polskie)|województwie kaliskim]]{{r|NSS}}.


Oxiński [[18 stycznia]] przybył do [[Sieradz]]a i przy pomocy naczelnika powstańczego miasta organizował w lasach koło [[Miedźno (wieś w powiecie sieradzkim)|Miedźna]] pierwszą "partię" powstańczą (oddział), wyłonioną głównie z mieszkańców Sieradza, [[Szadek|Szadku]] i [[Warta (miasto)|Warty]]. Po latach tak charakteryzował tych pierwszych żołnierzy powstania: "''Była to w owych czasach, a może i dzisiaj, najlepsza brać małomieszczańska, rzemieślnicza, umiejąca nie kulturą, lecz sercem najlepiej odczuć miłość dla tej ziemi, a może jeszcze więcej - nienawiść do Moskala i Niemca''". Oxiński patrolował wzdłuż granicy zaborów w celu osłaniania szlaków przerzutów transportu broni, chłopom czytał dekret uwłaszczeniowy, wykonywał wyroki na zdrajcach. Jego oddziały [[7 lutego]] [[1863]], po marszu z [[Konopnica (powiat poddębicki)|Konopnicy]] i [[Ożarów (województwo łódzkie)|Ożarowa]] odpoczywały w [[Klasak]]ach k. [[Skomlin]]a. [[8 lutego]] przeszły [[Młynisko (powiat wieluński)|Młynisko]]. [[Łyskornia|Łyskornię]], [[Walichnowy]], [[Pichlice]] i zatrzymały się na 5 dni we wsi Ostrychacze<ref>{{SgKP|VII|733|Ostrychacze}}</ref>, potem udały się przez lasy klonowskie poza [[Złoczew]] do [[Konopnica (powiat wieluński)|Konopnicy]]. Tu dokonały egzekucji na kilku chłopach. 25 lutego 1863 r. stoczył swą pierwszą bitwę z Rosjanami pod Opatówkiem.
18 stycznia Oxiński przybył do [[Sieradz]]a i przy pomocy naczelnika powstańczego miasta organizował w lasach koło [[Miedźno (wieś w powiecie sieradzkim)|Miedźna]] pierwszą „partię” powstańczą (oddział), wyłonioną głównie z mieszkańców Sieradza, [[Szadek|Szadku]] i [[Warta (miasto)|Warty]]. Po latach tak charakteryzował tych pierwszych żołnierzy powstania: „Była to w owych czasach, a może i dzisiaj, najlepsza brać małomieszczańska, rzemieślnicza, umiejąca nie kulturą, lecz sercem najlepiej odczuć miłość dla tej ziemi, a może jeszcze więcej – nienawiść do Moskala i Niemca”. Oxiński patrolował wzdłuż granicy zaborów w celu osłaniania szlaków przerzutów transportu broni, chłopom czytał dekret uwłaszczeniowy, wykonywał wyroki na zdrajcach. Jego oddziały 7 lutego 1863, po marszu z [[Konopnica (powiat poddębicki)|Konopnicy]] i [[Ożarów (województwo łódzkie)|Ożarowa]] odpoczywały w [[Klasak]]ach k. [[Skomlin]]a. 8 lutego przeszły [[Młynisko (powiat wieluński)|Młynisko]]. [[Łyskornia|Łyskornię]], [[Walichnowy]], [[Pichlice]] i zatrzymały się na 5 dni we wsi Ostrychacze<ref>{{SgKP|VII|733|Ostrychacze}}</ref>, potem udały się przez lasy klonowskie poza [[Złoczew]] do [[Konopnica (powiat wieluński)|Konopnicy]]. Tu dokonały egzekucji na kilku chłopach. 25 lutego 1863 stoczył swą pierwszą bitwę z Rosjanami pod Opatówkiem.


27 kwietnia 1863 r. otrzymuje awans na kapitana i zostaje mianowany naczelnikiem wojskowym [[Powiat piotrkowski|powiatu piotrkowskiego]], 24 maja objął także dowództwo [[Powiat wieluński|powiatu wieluńskiego]]. Dowodzony przez niego oddział bierze udział w walkach z Rosjanami pod Kuźnicą Grabowską (26 luty), Wygiezłowem (1 marca), Brodnią koło Łasku (2 marca), Jaworem (3 marca) oraz Praszką (11 kwietnia){{r|NSS}}.
27 kwietnia 1863 otrzymał awans na kapitana i został mianowany naczelnikiem wojskowym [[Powiat piotrkowski|powiatu piotrkowskiego]], 24 maja objął także dowództwo [[Powiat wieluński|powiatu wieluńskiego]]. Dowodzony przez niego oddział bierze udział w walkach z Rosjanami pod Kuźnicą Grabowską (26 luty), Wygiezłowem (1 marca), Brodnią koło Łasku (2 marca), Jaworem (3 marca) oraz Praszką (11 kwietnia){{r|NSS}}.


Przez długi czas ścigany był bezskutecznie przez oddziały rosyjskie z garnizonów w [[Sieradz]]u, [[Wieluń|Wieluniu]] (pod. dow. [[Wsiewołod Pomierancew|Wsiełowoda Pomierancowa]]) i [[Kalisz]]u. Oddział spiesząc z pomocą gen. Taczanowskiemu wpadł 8 maja pod Rychłocicami w zasadzkę, jednak pomimo chwilowego zaskoczenia powstańcom udało się odeprzeć 3 ataki rosyjskie i wycofać w kierunku Szczercowa. Oddział stracił niemal połowę ludzi i uzbrojenia, ale szybko uzupełniono straty i partia Oxińskiego była gotowa do dalszych działań zaczepnych przeciw zaborcy, czego dowodzi stoczona przez nią ze zmiennym szczęściem [[Bitwa pod Koniecpolem (1863)|bitwa pod Koniecpolem]] (25 maja 1863 r.). Po przegranej bitwie koło [[Przedbórz|Przedborza]]{{r|NSS}} rozpuścił oddział, by przejść pod bezpośrednią komendę [[Edmund Taczanowski|gen. Edmunda Taczanowskiego]]. Od września 1863 znowu organizował siły powstańcze, lecz tym razem w powiatach [[Koło (województwo wielkopolskie)|kolskim]] i [[Konin|konińskim]]. Na wiosnę 1864 działał jako organizator wojskowy w [[Zabór pruski|zaborze pruskim]].
Przez długi czas ścigany był bezskutecznie przez oddziały rosyjskie z garnizonów w [[Sieradz]]u, [[Wieluń|Wieluniu]] (pod. dow. [[Wsiewołod Pomierancew|Wsiełowoda Pomierancowa]]) i [[Kalisz]]u. Oddział spiesząc z pomocą gen. Taczanowskiemu wpadł 8 maja pod Rychłocicami w zasadzkę, jednak pomimo chwilowego zaskoczenia powstańcom udało się odeprzeć 3 ataki rosyjskie i wycofać w kierunku Szczercowa. Oddział stracił niemal połowę ludzi i uzbrojenia, ale szybko uzupełniono straty i partia Oxińskiego była gotowa do dalszych działań zaczepnych przeciw zaborcy, czego dowodzi stoczona przez nią ze zmiennym szczęściem [[Bitwa pod Koniecpolem (1863)|bitwa pod Koniecpolem]] (25 maja 1863). Po przegranej bitwie koło [[Przedbórz|Przedborza]]{{r|NSS}} rozpuścił oddział, by przejść pod bezpośrednią komendę [[Edmund Taczanowski|gen. Edmunda Taczanowskiego]]. Od września 1863 znowu organizował siły powstańcze, lecz tym razem w powiatach [[Koło (miasto)|kolskim]] i [[Konin|konińskim]]. Na wiosnę 1864 działał jako organizator wojskowy w [[Zabór pruski|zaborze pruskim]].


Aresztowany przez Prusaków 28 listopada 1864 r., został odstawiony do granicy belgijskiej i zwolniony. Osiadł w [[Paryż]]u, gdzie ukończył Szkołę Nauk Politycznych oraz Wydział Budowy Dróg i Mostów. Do kraju wrócił w [[1872]] i pracował jako [[inżynier]] kolejnictwa, mieszkał w [[Kraków|Krakowie]], [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]], a w [[1903]] przeniósł się do [[Lwów|Lwowa]], gdzie zmarł w [[1908]]. Spoczywa tam na [[Cmentarz Łyczakowski we Lwowie|Cmentarzu Łyczakowskim]], na wzgórzu powstańców 1831 i 1863.
Aresztowany przez Prusaków 28 listopada 1864, został odstawiony do granicy belgijskiej i zwolniony. Osiadł w [[Paryż]]u, gdzie ukończył Szkołę Nauk Politycznych oraz Wydział Budowy Dróg i Mostów. Do Polski wrócił w 1872 i pracował jako [[inżynier]] kolejnictwa, mieszkał w [[Kraków|Krakowie]], [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]], a w 1903 przeniósł się do [[Lwów|Lwowa]], gdzie zmarł w 1908. Spoczywa tam na [[Cmentarz Łyczakowski we Lwowie|Cmentarzu Łyczakowskim]], na wzgórzu powstańców 1831 i 1863.


W 1876 r. ożenił się z Ludwiką Więckiewicz, z którą miał trzy córki{{r|NSS}}.
W 1876 ożenił się z Ludwiką Więckiewicz, z którą miał trzy córki{{r|NSS}}.


Wydano drukiem jego pamiętniki: Oxiński J., ''Wspomnienia z powstania 1863-64 r.'', Warszawa 1965.
Wydano drukiem jego pamiętniki: Oxiński J., ''Wspomnienia z powstania 1863-64 r.'', Warszawa 1965.


'''Awanse i przynależność służbowa'''<ref>{{Cytuj|autor=Józef Oksiński|tytuł=Józefa Oxińskiego wspomnienia z powstania polskiego 1863/64 roku|data=1939|s=s. 369-370|url=http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/doccontent?id=48915}}</ref>:
'''Awanse i przynależność służbowa'''<ref>{{Cytuj|autor=Józef Oksiński|tytuł=Józefa Oxińskiego wspomnienia z powstania polskiego 1863/64 roku|data=1939|s=s. 369-370|url=http://bc.wimbp.lodz.pl/dlibra/doccontent?id=48915}}</ref>:
* 14.01.1863 - porucznik - dowódca kolumny ruchomej w województwie kaliskim
* 14 stycznia 1863 – porucznik – dowódca kolumny ruchomej w województwie kaliskim
* 27.04.1863 - kapitan - dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego
* 27 kwietnia 1863 – kapitan – dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego
* 24.05.1863 - major
* 24 maja 1863 – major
* 27.05.1863 - dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego i wieluńskiego
* 27 maja 1863 – dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego i wieluńskiego
* 11.04.1864 - organizator wojskowy województwa średzkiego
* 11 kwietnia 1864 – organizator wojskowy województwa średzkiego

⚫
== Przypisy ==
⚫
{{Przypisy}}


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
* [[Oddział Józefa Oxińskiego]]
* [[Oddział Józefa Oxińskiego]]

⚫
== Przypisy ==
⚫
{{Przypisy}}


{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}

Wersja z 21:32, 25 sie 2020

Józef Oxiński (Oksiński)
Józef Oxiński
Ilustracja
Józef Oxiński
major
Data i miejsce urodzenia

19 marca 1840
Lwów

Data śmierci

13 listopada 1908

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Józef Oxiński (Oksiński) herbu Oksza (ur. 19 marca 1840 w Płocku, zm. 13 listopada 1908 we Lwowie), major wojsk polskich w powstaniu styczniowym, naczelnik wojenny powiatu piotrkowskiego[1], inżynier.

Syn Tomasza i Ludwiki z domu Szulc[2]. Ukończył szkołę w Płocku oraz Instytut Agronomiczny w Marymoncie (obecnie w granicach Warszawy). Od 1860 czynnie uczestniczył w ruchu niepodległościowym. W 1861 wstąpił do Polskiej Szkoły Wojskowej we Włoszech (w Genui, potem w Cuneo), gdzie kształcono kadry dla przyszłego powstania. Od początku należał do wyłonionego w 1861 stronnictwa „Czerwonych”. 14 stycznia 1863 mianowano go porucznikiem i wyznaczono na dowódcę oddziału powstańczego w województwie kaliskim[2].

18 stycznia Oxiński przybył do Sieradza i przy pomocy naczelnika powstańczego miasta organizował w lasach koło Miedźna pierwszą „partię” powstańczą (oddział), wyłonioną głównie z mieszkańców Sieradza, Szadku i Warty. Po latach tak charakteryzował tych pierwszych żołnierzy powstania: „Była to w owych czasach, a może i dzisiaj, najlepsza brać małomieszczańska, rzemieślnicza, umiejąca nie kulturą, lecz sercem najlepiej odczuć miłość dla tej ziemi, a może jeszcze więcej – nienawiść do Moskala i Niemca”. Oxiński patrolował wzdłuż granicy zaborów w celu osłaniania szlaków przerzutów transportu broni, chłopom czytał dekret uwłaszczeniowy, wykonywał wyroki na zdrajcach. Jego oddziały 7 lutego 1863, po marszu z Konopnicy i Ożarowa odpoczywały w Klasakach k. Skomlina. 8 lutego przeszły Młynisko. Łyskornię, Walichnowy, Pichlice i zatrzymały się na 5 dni we wsi Ostrychacze[3], potem udały się przez lasy klonowskie poza Złoczew do Konopnicy. Tu dokonały egzekucji na kilku chłopach. 25 lutego 1863 stoczył swą pierwszą bitwę z Rosjanami pod Opatówkiem.

27 kwietnia 1863 otrzymał awans na kapitana i został mianowany naczelnikiem wojskowym powiatu piotrkowskiego, 24 maja objął także dowództwo powiatu wieluńskiego. Dowodzony przez niego oddział bierze udział w walkach z Rosjanami pod Kuźnicą Grabowską (26 luty), Wygiezłowem (1 marca), Brodnią koło Łasku (2 marca), Jaworem (3 marca) oraz Praszką (11 kwietnia)[2].

Przez długi czas ścigany był bezskutecznie przez oddziały rosyjskie z garnizonów w Sieradzu, Wieluniu (pod. dow. Wsiełowoda Pomierancowa) i Kaliszu. Oddział spiesząc z pomocą gen. Taczanowskiemu wpadł 8 maja pod Rychłocicami w zasadzkę, jednak pomimo chwilowego zaskoczenia powstańcom udało się odeprzeć 3 ataki rosyjskie i wycofać w kierunku Szczercowa. Oddział stracił niemal połowę ludzi i uzbrojenia, ale szybko uzupełniono straty i partia Oxińskiego była gotowa do dalszych działań zaczepnych przeciw zaborcy, czego dowodzi stoczona przez nią ze zmiennym szczęściem bitwa pod Koniecpolem (25 maja 1863). Po przegranej bitwie koło Przedborza[2] rozpuścił oddział, by przejść pod bezpośrednią komendę gen. Edmunda Taczanowskiego. Od września 1863 znowu organizował siły powstańcze, lecz tym razem w powiatach kolskim i konińskim. Na wiosnę 1864 działał jako organizator wojskowy w zaborze pruskim.

Aresztowany przez Prusaków 28 listopada 1864, został odstawiony do granicy belgijskiej i zwolniony. Osiadł w Paryżu, gdzie ukończył Szkołę Nauk Politycznych oraz Wydział Budowy Dróg i Mostów. Do Polski wrócił w 1872 i pracował jako inżynier kolejnictwa, mieszkał w Krakowie, Nowym Sączu, a w 1903 przeniósł się do Lwowa, gdzie zmarł w 1908. Spoczywa tam na Cmentarzu Łyczakowskim, na wzgórzu powstańców 1831 i 1863.

W 1876 ożenił się z Ludwiką Więckiewicz, z którą miał trzy córki[2].

Wydano drukiem jego pamiętniki: Oxiński J., Wspomnienia z powstania 1863-64 r., Warszawa 1965.

Awanse i przynależność służbowa[4]:

  • 14 stycznia 1863 – porucznik – dowódca kolumny ruchomej w województwie kaliskim
  • 27 kwietnia 1863 – kapitan – dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego
  • 24 maja 1863 – major
  • 27 maja 1863 – dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego i wieluńskiego
  • 11 kwietnia 1864 – organizator wojskowy województwa średzkiego

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863. Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 8.
  2. ↑ a b c d e Andrzej Ruszkowski: Historyczne nazwy topograficzne w obrębie parafii św. Urszuli Ledóchowskiej. „Na sieradzkich szlakach”. 2/90/2008/XXIII, s. 27. Sieradz: Oddział PTTK w Sieradzu. ISSN 1232-2695. 
  3. ↑ Ostrychacze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 733.
  4. ↑ Józef Oksiński, Józefa Oxińskiego wspomnienia z powstania polskiego 1863/64 roku, 1939, s. 369-370.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Oxiński&oldid=60700395”