Wikipedysta:Nikosiowe/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: VisualEditor Link do ujednoznacznienia |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Władca infobox |
{{Władca infobox |
||
|władca = |
|władca = Jan I Liechtenstein |
||
|imiona = |
|imiona = Johann I Baptist Josef Adam Johann Nepomuk Aloys Franz de Paula |
||
|tytulatura = Jego Najjaśniejsza Wysokość książę Liechtensteinu, książę opawski i karniowski, hrabia Rietbergu, suweren Domu Liechtenstein |
|tytulatura = Jego Najjaśniejsza Wysokość książę Liechtensteinu, książę opawski i karniowski, hrabia Rietbergu, suweren Domu Liechtenstein |
||
|grafika = |
|grafika = Johann Josef I von Liechtenstein.jpg |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = Portret pędzla [[Giovanni Battista Lampi|Giovanniego Lampi]]. |
||
|herb = Staatswappen-Liechtensteins.svg |
|herb = Staatswappen-Liechtensteins.svg |
||
|opis herbu = |
|opis herbu = |
||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
|opis faksymile = |
|opis faksymile = |
||
|dewiza = |
|dewiza = |
||
|1. tytuł = [[Lista książąt Liechtensteinu|Książę Liechtensteinu]] |
|1. tytuł = [[Lista książąt Liechtensteinu|Książę Liechtensteinu]]{{u|uwaga1}} |
||
|1. od = |
|1. od = 24 marca 1805 |
||
|1. do = |
|1. do = 20 kwietnia 1836 |
||
|1. koronacja = |
|1. koronacja = |
||
|1. poprzednik = |
|1. poprzednik = [[Alojzy I]] |
||
|1. następca = |
|1. następca = [[Alojzy II]] |
||
|dynastia = [[Liechtensteinowie]] |
|dynastia = [[Liechtensteinowie]] |
||
|data urodzenia = |
|data urodzenia = 27 czerwca 1760 |
||
|miejsce urodzenia = |
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]] |
||
|data śmierci = |
|data śmierci = 20 kwietnia 1836 |
||
|miejsce śmierci = |
|miejsce śmierci = [[Wiedeń]] |
||
|przyczyna śmierci = |
|przyczyna śmierci = |
||
|data pogrzebu = |
|data pogrzebu = |
||
|miejsce spoczynku = |
|miejsce spoczynku = Krypta rodowa Liechtensteinów w [[Vranov (powiat Brno)|Vranov]] |
||
|ojciec = |
|ojciec = [[Franciszek Józef I Liechtenstein]] |
||
|matka = |
|matka = [[Leopoldyna von Sternberg]] |
||
|rodzeństwo = |
|rodzeństwo = |
||
|1. związek z = |
|1. związek z = [[Józefa von Fürstenberg-Weitra]] |
||
|1. związek od = |
|1. związek od = 12 kwietnia 1792 |
||
|1. związek do = |
|1. związek do = 20 kwietnia 1836 |
||
|1. dzieci = Leopoldyna Maria, [[Alojzy II]], Zofia Maria, Maria Józefina, Franciszek Joachim, [[Karol Jan Liechtenstein|Karol Jan]], Henrietta, Fryderyk, Edward Franciszek, August Ludwik, Rudolf |
|||
|1. dzieci = |
|||
|odznaczenia = {{order|MMTO|KM}} {{order|MMTO|KK}} {{order|MMTO|KW}} {{order|OZR|A}} {{order|ŚJ|3}} |
|||
|odznaczenia = |
|||
|commons = |
|commons = Category:Johann I Joseph, Prince of Liechtenstein |
||
|wikiźródła = |
|wikiźródła = |
||
|wikicytaty = |
|wikicytaty = |
||
}} |
}} |
||
'''Jan I Liechtenstein''', właśc. '''Johann I Baptist Josef Adam Johann Nepomuk Aloys Franz de Paula von Liechtenstein''' (ur. [[27 czerwca]] [[1760]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[20 kwietnia]] [[1836]] tamże) – książę Liechtensteinu w latach 1805-1836, tytularny książę karniowski i opawski, hrabia Rietbergu, austriacki marszałek polny. |
'''Jan I Liechtenstein''', właśc. '''Johann I Baptist Josef Adam Johann Nepomuk Aloys Franz de Paula von Liechtenstein''' (ur. [[27 czerwca]] [[1760]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[20 kwietnia]] [[1836]] tamże) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1805-1836, tytularny książę [[Księstwo karniowskie|karniowski]] i [[Księstwo opawskie|opawski]], hrabia Rietbergu, zasłużony austriacki [[marszałek polny]], uczestnik m.in. bitew [[Bitwa nad Trebbią|nad Trebbią]], [[Bitwa pod Novi|pod Novi]], [[Bitwa pod Hohenlinden|Hohenlinden]], [[Bitwa pod Austerlitz|Austerlitz]], [[Bitwa pod Aspern|Aspern]] i [[Bitwa pod Wagram|Wagram]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Jan Józef przyszedł na świat [[27 czerwca]] [[1760]] roku w [[Wiedeń|Wiedniu]] jako czwarty syn księcia [[Franciszek Józef I Liechtenstein|Franciszka Józefa I]] i jego żony [[Leopoldyna von Sternberg|Marii Leopoldyny von Sternberg]]. Dwaj najstarsi bracia Jana – Józef i Franciszek zmarli w |
Jan Józef przyszedł na świat [[27 czerwca]] [[1760]] roku w [[Wiedeń|Wiedniu]] jako czwarty syn księcia [[Franciszek Józef I Liechtenstein|Franciszka Józefa I]] i jego żony [[Leopoldyna von Sternberg|Marii Leopoldyny von Sternberg]]. Dwaj najstarsi bracia Jana – Józef i Franciszek zmarli w pierwszych latach życia, a jedynie [[Alojzy I|Alojzy]] dożył dorosłości. |
||
Już jako młody książę Jan wykazywał zainteresowania militariami i wojskowością, które potęgowała bliska znajomość z austriackim [[Marszałek polny|marszałkiem polowym]] [[Franz Moritz von Lacy|Franzem Moritzem von Lacy]]. W 1782 roku jako dwudziestodwulatek wstąpił do [[Armia Cesarstwa Austriackiego|armii cesarskiej]] jako porucznik (niem. ''Leutnant'') |
Już jako młody książę Jan wykazywał zainteresowania [[Militaria|militariami]] i [[Wojskowość|wojskowością]], które potęgowała bliska znajomość z austriackim [[Marszałek polny|marszałkiem polowym]] [[Franz Moritz von Lacy|Franzem Moritzem von Lacy]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Johann I. Josef von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Johann_I._Josef_von |język = de}}</ref>. W 1782 roku jako dwudziestodwulatek wstąpił do [[Armia Cesarstwa Austriackiego|armii cesarskiej]] jako porucznik (niem. ''Leutnant''), a ponieważ należał do jednego z najważniejszych [[Arystokracja|arystokratycznych]] rodów [[Austria|Austrii]] jego kariera rozwijała się dość szybko<ref name=":0" />. Jeszcze w 1783 roku awansował do rangi ''rotmistrza'' (niem. ''Rittmeister''), a w 1787 ''majora'' (niem. ''Major'')<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Johannes Joseph, Fürst zu Lichtenstein, 1760-1836 |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = www.historyofwar.org |url = http://www.historyofwar.org/articles/people_lichtenstein_jj.html}}</ref>. W 1788 roku dołączył do pułku szwoleżerów w randze ''podpułkownika'' (niem. ''Oberstleutnants''). Tam wsławił się w walkach podczas [[VIII wojna austriacko-turecka|wojny z Turcją]], m.in. podczas oblężenia [[Zamek Cetin|twierdzy Cetin]] w 1790 roku<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Century: 19. Jahrhundert |data dostępu = 2021-08-27 |url = https://fuerstenhaus.li/die-biographien-aller-fuersten/19-jahrhundert/ |język = de-DE}}</ref>. Został wtedy odznaczony Krzyżem Kawalerskim [[Order Wojskowy Marii Teresy|Orderu Wojskowego Marii Teresy]] i awansowany na ''pułkownika'' (niem. ''Oberst'')<ref name=":0" />. |
||
[[12 kwietnia]] [[1792]] roku ożenił się z hrabiną [[Józefa von Fürstenberg-Weitra|Józefą von Fürstenberg-Weitra]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Fürstenberg-Weitra, Josepha Sophie Landgräfin zu – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/F%C3%BCrstenberg-Weitra,_Josepha_Sophie_Landgr%C3%A4fin_zu |język = de}}</ref> i doczekał się z nią trzynaściorga dzieci, w tym siedmiu synów<ref>{{Cytuj |tytuł = Johann I. Josef von Liechtenstein |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = geneee.org |url = https://geneee.org/johann+josef/von+liechtenstein?lang=pl}}</ref>: |
|||
* księżniczka Leopoldyna Maria (1793-1808) |
|||
* książę [[Alojzy II]] (1796-1858) – książę Liechtensteinu w latach 1836-1858. |
|||
* księżniczka Zofia Maria (1798-1869) |
|||
* księżniczka Maria Józefina (1800-1884) |
|||
* książę [[Franciszek Joachim Lichtenstein|Franciszek Joachim]] (1802-1887) – pradziadek księcia [[Franciszek Józef II|Franciszka Józefa II]]) |
|||
* książę [[Karol Jan Liechtenstein|Karol Jan]] (1803-1871) – formalny książę Liechtensteinu w latach 1806-1814. |
|||
* księżniczka Henrietta (1806-1876) |
|||
* książę Fryderyk (1807-1885) |
|||
* książę Edward Franciszek (1809-1864) |
|||
* książę August Ludwik (1810-1884) |
|||
* książę Rudolf (1816-1848) |
|||
W następnych latach uczestniczył w walkach na frontach [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]] w [[Niderlandy|Niderlandach]] (1792-1794) i [[Niemcy|Niemczech]] (1796-1797)<ref name=":0" /><ref name=":1" />. W 1794 roku został mianowany ''generałem majorem'' (niem. ''Generalmajor''). Był oceniany jako najzdolniejszy przeciwnik [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]]. W roku 1799 uczestniczył w walkach na terenie [[Włochy|Włoch]], m.in. w [[Bitwa nad Trebbią|bitwie nad Trebbią]] i w obronie twierdzy Cuneo ([[bitwa pod Novi]])<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Pod koniec roku został awansowany na [[Feldmarschalleutnant|''Feldmarschalleutnanta'']]. W 1800 powrócił na front w [[Austria|Austrii]], gdzie wsławił się m.in. podczas [[Bitwa pod Hohenlinden|bitwy pod Hohenlinden]]<ref name=":1" />. W następnym roku został odznaczony najwyższej klasy orderem wojskowym w Austrii, czyli [[Order Wojskowy Marii Teresy|Krzyżem Wielkim Orderu Wojskowego Marii Teresy]]<ref name=":0" /><ref name=":2" />. |
|||
24 marca 1805 roku w wieku 45 lat zmarł [[Alojzy I]], nie pozostawiając męskiego [[Potomek|potomka]], w związku z czym władzę w [[Liechtensteinowie|Domu Książęcym]] i samym [[Liechtenstein|Liechtensteinie]] przejął książę Jan Józef, jako ''Jan I<ref name=":0" />''. Zostanie głową rodziny oraz pogarszające się zdrowie nie przeszkodziły księciu w udziale w [[Bitwa pod Austerlitz|bitwie pod Austerlitz]]<ref name=":1" />. W tym czasie sprawdził się także w roli [[Dyplomata|dyplomaty]], mianowicie w nocy z 2 na 3 grudnia 1805 roku udał się do kwatery głównej [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] aby zaaranżować spotkanie z cesarzem austriackim [[Franciszek II Habsburg|Franciszkiem II]]<ref name=":0" />. Odegrał również kluczową rolę w samych negocjacjach dwóch cesarzy i przyczynił się do podpisania [[Pokój w Preszburgu|pokoju w Preszburgu]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Za te działania został odznaczony przez imperatora [[Order Złotego Runa|Orderem Złotego Runa]]<ref name=":0" />. W 1806 roku został komendantem głównym miasta [[Wiedeń|Wiednia]], a w 1808 dowódcą generalnym w [[Dolna Austria|Dolnej Austrii]]. Jego kariera wojskowa osiągnęła punkt kulminacyjny podczas [[Wojna polsko-austriacka|wojny austriacko-francuskiej w 1809]]<ref name=":0" />. Wziął udział w zwycięskiej [[Bitwa pod Aspern|bitwie pod Aspern]] i w [[Bitwa pod Wagram|bitwie pod Wagram]]<ref name=":1" />. 12 września 1809 roku przejął władzę w randze [[Marszałek polny|marszałka polowego]] nad całą [[Armia Cesarstwa Austriackiego|armią austriacką]]. Po nieudanych [[Negocjacje|negocjacjach]], które doprowadziły do podpisania [[Pokój w Schönbrunn|pokoju w Schönbrunn]], relację księcia z cesarzem się pogorszyły. To wraz z coraz słabszym zdrowiem przyczyniło się do zakończenia kariery wojskowej Jana Liechtensteina w 1810 roku<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" />. |
|||
W 1806 roku [[Księstwo Liechtenstein|Księstwo Liechtensteinu]] zostało wcielone przez [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] do [[Związek Reński|Związku Reńskiego]]<ref name=":0" />. Działania te miały na celu sprowadzenie utalentowanego generała na swoją stronę. Jan I przyjął taki przebieg wydarzeń, ale nie podpisał aktu [[Konfedracja Reńska|Konfederacji Reńskiej]], formalnie także nie rezygnując z propozycji. Władza cesarska w [[Wiedeń|Wiedniu]] z niepokojem obserwowała wydarzenia wokół księstwa. W trudnej sytuacji aby udowodnić lojalność wobec [[Habsburgowie|Habsburgów]] przekazał formalnie władzę w Księstwie swojemu trzyletniemu wówczas synowi Karolowi Janowi<ref>{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Karl von (1803–1871) – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Karl_von_(1803%E2%80%931871) |język = de}}</ref>, utrzymując ''[[de facto]]'' rządy, ale i gwarantując państwu [[suwerenność]]<ref name=":0" /><ref name=":2" />. Po [[Kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]] w 1815 roku [[Liechtenstein]] trafił do [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckiego]], jako suwerenne księstwo, a Jan I przejął ponownie formalną władzę<ref name=":0" />. |
|||
Jan I wprowadził w [[Liechtenstein|Liechtensteinie]] [[obowiązek szkolny]], zniósł [[Pańszczyzna|pańszczyznę]], zreorganizował system medyczny, ale przed wszystkim wprowadził pierwszą [[Konstytucja Liechtensteinu z 1818 roku|konstytucję w 1818 roku]], która powoływała [[Landtag (Liechtenstein)|Landtag]], którego uprawnienia były jednak bardzo ograniczone<ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Verfassung – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Verfassung#Landstaendische_Verfassung_1818 |język = de}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Landtag – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Landtag#Absolutismus:_der_Staendelandtag_1818.E2.80.931862 |język = de}}</ref>. |
|||
Po zakończeniu kariery wojskowej Jan Liechtenstein zaangażował się w rozwój majątku Liechtensteinów, odkupując liczne ziemie i posiadłości, ale także rozwijając gospodarkę na już posiadanych dobrach. Wykupił m.in. [[zamek Liechtenstein]] w [[Mödling]]<ref name=":0" />. |
|||
Zmarł [[20 kwietnia]] [[1836]] roku w [[Wiedeń|Wiedniu]] i przekazał władzę swojemu najstarszemu synowi [[Alojzy II|Alojzemu II]]<ref name=":0" />. |
|||
Jego imieniem został nazwany austriacki [[10 Pułk Dragonów (austro-węgierski)|10. Pułk Dragonów]]. |
|||
== Uwagi == |
|||
{{Uwagi|* <ref name="uwaga1">Według M.Klimaszewskiego</ref>}} |
|||
== Przypisy == |
|||
<references /> |
|||
{{Książęta Liechtensteinu}} |
{{Książęta Liechtensteinu}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
Wersja z 22:22, 27 sie 2021
 Portret pędzla Giovanniego Lampi. | |
| |
| Książę Liechtensteinu[a] | |
| Okres |
od 24 marca 1805 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia |
27 czerwca 1760 |
| Data i miejsce śmierci |
20 kwietnia 1836 |
| Miejsce spoczynku |
Krypta rodowa Liechtensteinów w Vranov |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Małżeństwo |
Józefa von Fürstenberg-Weitra |
| Dzieci |
Leopoldyna Maria, Alojzy II, Zofia Maria, Maria Józefina, Franciszek Joachim, Karol Jan, Henrietta, Fryderyk, Edward Franciszek, August Ludwik, Rudolf |
| Odznaczenia | |
    
| |
Jan I Liechtenstein, właśc. Johann I Baptist Josef Adam Johann Nepomuk Aloys Franz de Paula von Liechtenstein (ur. 27 czerwca 1760 w Wiedniu, zm. 20 kwietnia 1836 tamże) – książę Liechtensteinu w latach 1805-1836, tytularny książę karniowski i opawski, hrabia Rietbergu, zasłużony austriacki marszałek polny, uczestnik m.in. bitew nad Trebbią, pod Novi, Hohenlinden, Austerlitz, Aspern i Wagram.
Życiorys
Jan Józef przyszedł na świat 27 czerwca 1760 roku w Wiedniu jako czwarty syn księcia Franciszka Józefa I i jego żony Marii Leopoldyny von Sternberg. Dwaj najstarsi bracia Jana – Józef i Franciszek zmarli w pierwszych latach życia, a jedynie Alojzy dożył dorosłości.
Już jako młody książę Jan wykazywał zainteresowania militariami i wojskowością, które potęgowała bliska znajomość z austriackim marszałkiem polowym Franzem Moritzem von Lacy[1]. W 1782 roku jako dwudziestodwulatek wstąpił do armii cesarskiej jako porucznik (niem. Leutnant), a ponieważ należał do jednego z najważniejszych arystokratycznych rodów Austrii jego kariera rozwijała się dość szybko[1]. Jeszcze w 1783 roku awansował do rangi rotmistrza (niem. Rittmeister), a w 1787 majora (niem. Major)[1][2]. W 1788 roku dołączył do pułku szwoleżerów w randze podpułkownika (niem. Oberstleutnants). Tam wsławił się w walkach podczas wojny z Turcją, m.in. podczas oblężenia twierdzy Cetin w 1790 roku[1][2][3]. Został wtedy odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Wojskowego Marii Teresy i awansowany na pułkownika (niem. Oberst)[1].
12 kwietnia 1792 roku ożenił się z hrabiną Józefą von Fürstenberg-Weitra[4] i doczekał się z nią trzynaściorga dzieci, w tym siedmiu synów[5]:
- księżniczka Leopoldyna Maria (1793-1808)
- książę Alojzy II (1796-1858) – książę Liechtensteinu w latach 1836-1858.
- księżniczka Zofia Maria (1798-1869)
- księżniczka Maria Józefina (1800-1884)
- książę Franciszek Joachim (1802-1887) – pradziadek księcia Franciszka Józefa II)
- książę Karol Jan (1803-1871) – formalny książę Liechtensteinu w latach 1806-1814.
- księżniczka Henrietta (1806-1876)
- książę Fryderyk (1807-1885)
- książę Edward Franciszek (1809-1864)
- książę August Ludwik (1810-1884)
- książę Rudolf (1816-1848)
W następnych latach uczestniczył w walkach na frontach wojen napoleońskich w Niderlandach (1792-1794) i Niemczech (1796-1797)[1][2]. W 1794 roku został mianowany generałem majorem (niem. Generalmajor). Był oceniany jako najzdolniejszy przeciwnik Napoleona. W roku 1799 uczestniczył w walkach na terenie Włoch, m.in. w bitwie nad Trebbią i w obronie twierdzy Cuneo (bitwa pod Novi)[1][2]. Pod koniec roku został awansowany na Feldmarschalleutnanta. W 1800 powrócił na front w Austrii, gdzie wsławił się m.in. podczas bitwy pod Hohenlinden[2]. W następnym roku został odznaczony najwyższej klasy orderem wojskowym w Austrii, czyli Krzyżem Wielkim Orderu Wojskowego Marii Teresy[1][3].
24 marca 1805 roku w wieku 45 lat zmarł Alojzy I, nie pozostawiając męskiego potomka, w związku z czym władzę w Domu Książęcym i samym Liechtensteinie przejął książę Jan Józef, jako Jan I[1]. Zostanie głową rodziny oraz pogarszające się zdrowie nie przeszkodziły księciu w udziale w bitwie pod Austerlitz[2]. W tym czasie sprawdził się także w roli dyplomaty, mianowicie w nocy z 2 na 3 grudnia 1805 roku udał się do kwatery głównej Napoleona aby zaaranżować spotkanie z cesarzem austriackim Franciszkiem II[1]. Odegrał również kluczową rolę w samych negocjacjach dwóch cesarzy i przyczynił się do podpisania pokoju w Preszburgu[1][2]. Za te działania został odznaczony przez imperatora Orderem Złotego Runa[1]. W 1806 roku został komendantem głównym miasta Wiednia, a w 1808 dowódcą generalnym w Dolnej Austrii. Jego kariera wojskowa osiągnęła punkt kulminacyjny podczas wojny austriacko-francuskiej w 1809[1]. Wziął udział w zwycięskiej bitwie pod Aspern i w bitwie pod Wagram[2]. 12 września 1809 roku przejął władzę w randze marszałka polowego nad całą armią austriacką. Po nieudanych negocjacjach, które doprowadziły do podpisania pokoju w Schönbrunn, relację księcia z cesarzem się pogorszyły. To wraz z coraz słabszym zdrowiem przyczyniło się do zakończenia kariery wojskowej Jana Liechtensteina w 1810 roku[1][2][3].
W 1806 roku Księstwo Liechtensteinu zostało wcielone przez Napoleona do Związku Reńskiego[1]. Działania te miały na celu sprowadzenie utalentowanego generała na swoją stronę. Jan I przyjął taki przebieg wydarzeń, ale nie podpisał aktu Konfederacji Reńskiej, formalnie także nie rezygnując z propozycji. Władza cesarska w Wiedniu z niepokojem obserwowała wydarzenia wokół księstwa. W trudnej sytuacji aby udowodnić lojalność wobec Habsburgów przekazał formalnie władzę w Księstwie swojemu trzyletniemu wówczas synowi Karolowi Janowi[6], utrzymując de facto rządy, ale i gwarantując państwu suwerenność[1][3]. Po kongresie wiedeńskim w 1815 roku Liechtenstein trafił do Związku Niemieckiego, jako suwerenne księstwo, a Jan I przejął ponownie formalną władzę[1].
Jan I wprowadził w Liechtensteinie obowiązek szkolny, zniósł pańszczyznę, zreorganizował system medyczny, ale przed wszystkim wprowadził pierwszą konstytucję w 1818 roku, która powoływała Landtag, którego uprawnienia były jednak bardzo ograniczone[3][7][8].
Po zakończeniu kariery wojskowej Jan Liechtenstein zaangażował się w rozwój majątku Liechtensteinów, odkupując liczne ziemie i posiadłości, ale także rozwijając gospodarkę na już posiadanych dobrach. Wykupił m.in. zamek Liechtenstein w Mödling[1].
Zmarł 20 kwietnia 1836 roku w Wiedniu i przekazał władzę swojemu najstarszemu synowi Alojzemu II[1].
Jego imieniem został nazwany austriacki 10. Pułk Dragonów.
Uwagi
- ↑ Według M.Klimaszewskiego
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Liechtenstein, Johann I. Josef von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i Johannes Joseph, Fürst zu Lichtenstein, 1760-1836 [online], www.historyofwar.org [dostęp 2021-08-27].
- ↑ a b c d e Century: 19. Jahrhundert [online] [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ Fürstenberg-Weitra, Josepha Sophie Landgräfin zu – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ Johann I. Josef von Liechtenstein [online], geneee.org [dostęp 2021-08-27].
- ↑ Liechtenstein, Karl von (1803–1871) – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ Verfassung – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ Landtag – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
| Książęta tytularni Liechtenstein |
|
|---|---|
| Władcy Księstwa Liechtensteinu |
|
