Stanisław Pojasek

Stanisław Pojasek
Dr Adam
	podporucznik rezerwy
Data i miejsce urodzenia	28 sierpnia 1898 ; Święty Stanisław, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	26 stycznia 1967 ; Biłgoraj, Polska Rzeczpospolita Ludowa
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie; Armia Krajowa
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa,; kampania wrześniowa,; polski ruch oporu w czasie II wojny światowej
	Odznaczenia

Stanisław Pojasek
Data i miejsce urodzenia	28 sierpnia 1898 ; Święty Stanisław, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	26 stycznia 1967 ; Biłgoraj, Polska Rzeczpospolita Ludowa
Zawód, zajęcie	lekarz medycyny
Miejsce zamieszkania	Biłgoraj
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie
Stanowisko	dyrektor
Pracodawca	Szpital Powiatowy w Biłgoraju
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Pojasek (ur. 28 sierpnia 1898 w Świętym Stanisławie, zm. 26 stycznia 1967 w Biłgoraju) – polski lekarz, wieloletni dyrektor Szpitala Powiatowego w Biłgoraju, oficer rezerwy Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej.

Jeden z trzech (obok Zygmunta Klukowskiego ze Szczebrzeszyna i Janusza Petera z Tomaszowa Lubelskiego) zasłużonych lekarzy – kronikarzy wydarzeń okresu okupacji niemieckiej (1939–1944) na Roztoczu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z wielodzietnej rodziny chłopskiej Franciszka i Marii z Petraszów. Ukończył gimnazjum we Lwowie. W czasie I wojny światowej był żołnierzem armii austro-węgierskiej. W 1915–1918 przebywał w rosyjskiej niewoli. Służył w I Korpusie Wschodnim, dywizji gen. L. Żeligowskiego i Wojsku Polskim (podporucznik rezerwy)^[1].

Studia medyczne ukończył w 1928 na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Po ukończeniu studiów przez krótki czas pracował w Krynicy, a następnie w Szpitalu Powszechnym w Przemyślu. W 1934 objął funkcję dyrektora Szpitala Powiatowego w Biłgoraju. W tym miejscu pracował do 1966. Doprowadził do znacznego rozwoju placówki: w 1936 dzięki jego staraniom oddano nowy pawilon szpitalny z przeznaczeniem na oddziały internistyczny i zakaźny, w 1945 rozbudowano główny gmach szpitalny, w 1950 oddano nową salę operacyjną, a w 1962 kolejny pawilon oddziału zakaźnego.

Jako oficer Wojska Polskiego był uczestnikiem wojny obronnej w 1939. Dostał się do niewoli sowieckiej, z której zbiegł. W październiku 1939 powrócił do Biłgoraja. W okresie okupacji niemieckiej (1939–1944) utworzył dwie nowe filie biłgorajskiego szpitala (w Tarnogrodzie i we Frampolu). Pełniąc funkcję dyrektora działał w ruchu oporu, zaangażował się m.in. w pracę na rzecz oddziałów partyzanckich. Był żołnierzem Armii Krajowej, posługiwał się pseudonimem Dr Adam. W 1943 przyjął do szpitala rannych z pacyfikacji wsi Sochy. W 1944 współorganizował leśny szpital partyzancki Obwodu AK Biłgoraj, oznaczony później kryptonimem "665".

W 1962 był współorganizatorem Szkoły Pielęgniarskiej (obecnego Medycznego Studium Zawodowego) w Biłgoraju. W 1967 ukończył pisanie pamiętnika, który wydano w 1997 pod tytułem Okupacja, konspiracja, medycyna.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1966)
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (3 maja 1944)^[2]
Złoty Krzyż Zasługi (2 grudnia 1948)^[3]
Srebrny Krzyż Zasługi (17 grudnia 1946)^[4]
Krzyż Partyzancki
Medal 10-lecia Polski Ludowej (10 lipca 1954)^[5]
Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Ulica na osiedlu Puszcza Solska w Biłgoraju, przy której znajduje się Szpital Powiatowy, obecnie nosi imię dra Stanisława Pojaska (wcześniej nosiła nazwę Szpitalna). Na terenie szpitalnym rośnie też poświęcony Pojaskowi dąb, przy którym znajduje się pomnik w formie kamiennego głazu z tablicą pamiątkową.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 241–242. [dostęp 2021-09-14].
↑ [Zdjęcie zawiadomienia], [w:] Zdjęcia z kolekcji Jerzego Blicharza [online], Zawiadomienie Nr 665 z 07.06.1944 Komendanta Obwodu AK Biłgoraj "Orszy" [kpt. Józefa Gniewskowskiego] o odznaczeniu "Dr. Adama" [Stanisława Pojaska], arion-szpitale.pl [dostęp 2022-01-31] .
↑ M.P. z 1948 r. nr 86, poz. 955 „za zasługi położone na polu pracy społecznej i zawodowej”.
↑ M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 143 „za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą oraz za gorliwą pracę i sumienne wypełnianie obowiązków służbowych”.
↑ M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1244 - Uchwała Rady Państwa z dnia 10 lipca 1954 r. nr 0/411 - na wniosek Ministra Zdrowia.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Pojasek: Okupacja, konspiracja, medycyna. Biłgoraj: Gryf, 1997.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

85-lecie szpitala w Biłgoraju. ARION Szpitale sp. z o.o. [dostęp 2020-06-14]. (pol.).
Historia szpitala w Biłgoraju. ARION Szpitale sp. z o.o. [dostęp 2020-06-14]. (pol.).
Historia szpitala w Biłgoraju. ARION Szpitale sp. z o.o. [dostęp 2020-06-14]. (pol.).
Stanisław Pojasek – ikona biłgorajskiej Służby Zdrowia. NOWa gazeta Biłgorajska. [dostęp 2020-06-16]. (pol.).
Zasługują na pamięć. NOWa gazeta Biłgorajska. [dostęp 2020-06-14]. (pol.).

[1] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 241–242. [dostęp 2021-09-14].

[2] [Zdjęcie zawiadomienia], [w:] Zdjęcia z kolekcji Jerzego Blicharza [online], Zawiadomienie Nr 665 z 07.06.1944 Komendanta Obwodu AK Biłgoraj "Orszy" [kpt. Józefa Gniewskowskiego] o odznaczeniu "Dr. Adama" [Stanisława Pojaska], arion-szpitale.pl [dostęp 2022-01-31] .

[3] M.P. z 1948 r. nr 86, poz. 955 „za zasługi położone na polu pracy społecznej i zawodowej”.

[4] M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 143 „za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą oraz za gorliwą pracę i sumienne wypełnianie obowiązków służbowych”.

[5] M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1244 - Uchwała Rady Państwa z dnia 10 lipca 1954 r. nr 0/411 - na wniosek Ministra Zdrowia.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]