Stanisław Bobiński

Stanisław Bobiński

Stanisław Bobiński z drugą żoną 1925
Pełne imię i nazwisko	Stanisław Feliks Bobiński
Data i miejsce urodzenia	20 listopada 1882 Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	20 września 1937 Moskwa, RFSRR, ZSRR
Przyczyna śmierci	egzekucja
Miejsce spoczynku	Cmentarz Doński
Zawód, zajęcie	pisarz, działacz komunistyczny
Narodowość	polska
Rodzice	Jan Bobiński (ojciec) Stanisława z Tołwińskich (matka)
Małżeństwo	Helena Bobińska (pierwsza żona) Jadwiga Siekierska (druga żona)
Dzieci	Celina Bobińska (córka) Eryk Bobiński (syn)
Krewni i powinowaci	Janina Bobińska-Paszkowska (siostra)

Rokowania pokojowe w Brześciu 1918 Stanisław Bobiński siedzi drugi z prawej, z profilu.

Stanisław Feliks Bobiński, pseud. Jan Kreczyński, Rafał i in. (ur. 20 listopada 1882 w Warszawie, zm. 20 września 1937 w Moskwie) – lewicowy pisarz, działacz komunistyczny. Jego żoną była pisarka Helena Bobińska.

Życiorys

Był synem Jana, urzędnika ubezpieczeń oraz Stanisławy z Tołwińskich. Kształcił się w Warszawie. Z wykształcenia inżynier leśnik. Jego siostrą była malarka Janina Bobińska-Paszkowska.

Od 1905 w Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy. Pod koniec 1917 r. , na zaproszenie Lwa Trockiego przebywa w Brześciu, gdzie toczą się negocjacje pokojowe między bolszewikami a Niemcami i zostaje przez Trockiego wskazany jako reprezentant Polski w tych negocjacjach . Występował przeciwko Leninowi w sporze wewnątrz partii bolszewickiej dotyczącym podpisania kapitulanckiego pokoju z Niemcami w Brześciu w marcu 1918 r.. Na I Konferencji grup SdKPiL w Rosji wybrany do władz organizacji. Jako przedstawiciel SDKPiL bierze udział w naradzie Biura Centralnego Partii Komunistycznych Krajów Okupowanych (Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Ukrainy i żydowskich sekcji narodowych), będącego poprzedniczką Kominternu. Wypowiada się przeciwko centralizacji w ramach biura, za samodzielnością poszczególnych sekcji. Neguje perspektywę oddolnej rewolucji w Polsce oraz wypowiada się o braku kompetencji kierownictwa Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) względem kwestii dotyczących mniejszości narodowych w Rosji. Skierowany do Polski celem budowania struktury rad robotniczych. W 1918 był komisarzem Rewolucyjnego Czerwonego Pułku Warszawy i komisarzem Zachodniej Dywizji Strzelców. Od 1918 do 1919 był członkiem Rewolucyjnej Rady 16 Armii na Białorusi. Przewodniczący KC Związku Zawodowego Robotników Rolnych Litwy i Białorusi. W 1919 i 1920 r. był zwolennikiem przeniesienia do Polski rewolucji z pomocą Armii Czerwonej. W 1920 członek Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski ds. rolnictwa.

Uczestnik III Kongresu Kominternu w czerwcu–lipcu 1921. W latach 1922–1924 profesor filozofii marksistowskiej i rektor Uralskiego Uniwersytetu im. A. M. Gorkiego w Jekaterynburgu, od 1925 członek Biura Polskiego przy Komitecie Centralnym RKP(b)/WKP (b) (w latach 1918–1920 sekretarz Biura). W latach 1926–1928 był zatrudniony jako pracownik naukowy Akademii Komunistycznej w Moskwie. Od 1925 do 1927 był kierownikiem szkoły partyjnej w Kraskowie pod Moskwą. Działacz KPP, m.in. w 1921 i 1925–1926 był członkiem przedstawicielstwa KC KPP w Komitecie Wykonawczym Kominternu (IKKI). Brał udział w III Zjeździe KPP w styczniu–lutym 1925 pod Moskwą i IV Konferencji KPP w listopadzie–grudniu 1925 w Moskwie.

Już w latach 30 XX w. oskarżany o luksemburgizm, 15 czerwca 1937 (w okresie Wielkiego Terroru) został aresztowany przez NKWD. Proces odbył się w Moskwie 20 września 1937 r. Bobiński został oskarżony o uczestnictwo w Polskiej Organizacji Wojskowej, w ramach której miał prowadzić na terenie ZSRR działalność szpiegowską na rzecz polskiego wywiadu i wiedzieć o zamachach terrorystycznych członków organizacji POW. Po 20-minutowym procesie Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR skazało Bobińskiego na najwyższy wymiar kary – rozstrzelanie i konfiskatę mienia. Zgodnie z obowiązującym dekretem z 1 grudnia 1934 r. (dekret wydano w dniu zabójstwa Kirowa – a przewidywał natychmiastowe wykonanie wyroków śmierci wobec skazanych za działalność terrorystyczną) – wyrok został wykonany zaraz po zakończonym procesie – 20 września 1937. Skremowany w krematorium na Cmentarzu Dońskim, prochy pochowano anonimowo.

Zrehabilitowany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR 29 września 1955.

Pierwszą jego żoną była pisarka Helena Bobińska, z którą miał córkę Celinę, drugą żoną (1922) Jadwiga Siekierska (1903–1984) – działaczka komunistyczna, teoretyk i krytyk sztuki, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Teorii i Historii Filmu w Instytucie Sztuki (IS) PAN, z którą miał syna Eryka (ur. 1926 w Moskwie), hydrologa.

Bibliografia, linki

• Leonard Dubacki, Bobiński Stanisław [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1: A–D, red. nacz. Feliks Tych, Warszawa: "Książka i Wiedza" 1978, s. 194–195.
• Бобинский Станислав Янович