Stanisław Bursa

Stanisław Bursa

prof. Stanisław Bursa (ca. 1980) w swoim gabinecie w budynku „Nowej Chemii” PS (Szczecin, Al. Piastów 42)
Data i miejsce urodzenia	9 listopada 1921 Skierniewice
Data i miejsce śmierci	7 czerwca 1987 Szczecin
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Szczecinie
Zawód, zajęcie	chemik (chemia fizyczna), nauczyciel akademicki
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	prof. dr inż.
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Uczelnia	Politechnika Szczecińska (wcześniej – SGGW, PW)
Wydział	Wydział Chemiczny PS
Stanowisko	kierownik Zakładu Chemii Fizycznej PS dziekan Wydziału Chemicznego i prorektor PS ds Nauczania oraz ds Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Narodową
Rodzice	Helena Bursa de domo Myśliwiec, Jan Bursa
Małżeństwo	Aleksandra de domo Paczkowska
Dzieci	Elżbieta Zdral, ekonomistka Jan Bursa, dr inż. Wydział Elektryczny ZUT
Odznaczenia

Stanisław Bursa (ur. 9 listopada 1921 w Skierniewicach, zm. 7 czerwca 1987 w Szczecinie) – chemik, specjalista w zakresie chemii fizycznej, nauczyciel akademicki

Życiorys

Stanisław Bursa uczęszczał do Gimnazjum im. Bolesława Prusa w Skierniewicach. Egzamin dojrzałości zdał 25 maja 1939, po czym zapisał się na Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej, jednak wybuch drugiej wojny światowej uniemożliwił rozpoczęcie studiów. W czasie okupacji należał do ZWZ i AK (Obwód Skierniewice AK – kryptonim „Sroka”). W latach 1941–1942 uczęszczał do Szkoły Wawelberga i Rotwanda, a następnie studiował na Wydziale Chemicznym warszawskiej PWST.

Po zakończeniu wojny (w kwietniu 1945) rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Rolnej SGGW jako młodszy asystent, a na początku 1946 wznowił przerwane studia na Politechnice Warszawskiej. W tym samym roku został wysłany z grupą studentów do Danii, gdzie pracował w laboratorium chemii organicznej.

W lutym 1947 rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Fizycznej PW – w dziedzinie, której poświęcił resztę życia zawodowego. Był uczniem Wojciecha Świętosławskiego (1947), współpracował też z Witoldem Tomassim. W latach 1947–1952 zajmował stanowisko asystenta, a następnie starszego asystenta. Pracę magisterską obronił 13 lipca 1949 z wynikiem bardzo dobrym, uzyskując tytuł zawodowy magistra inżyniera chemii, a 30 listopada 1951 otrzymał stopień doktora nauk technicznych. Po przeprowadzce do Szczecina w grudniu 1952 został kierownikiem Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej w Szkole Inżynierskiej, przekształconej w 1955 w Politechnikę Szczecińską. Funkcję tę pełnił przez kolejne 34 lata. Był również dziekanem Wydziału Chemicznego i prorektorem Politechniki. Przez wiele lat pełnił funkcję opiekuna Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej (obecnie imienia Profesora Jana Szyrockiego).

Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie w alei zasłużonych w kwaterze 44/2/33.

Stanowiska i funkcje w Politechnice Szczecińskiej

Prof. Stanisław Bursa (ok. 1960)
w gabinecie w budynku „Starej Chemii”
(Szczecin, ul. Pułaskiego 10)

Politechnika Szczecińska – budynek Wydziału Technologii Chemicznej („Stara Chemia”), ul. Pułaskiego 10, miejsce pracy prof. Stanisława Bursy w latach 1952–1972

Politechnika Szczecińska – budynek „Nowa Chemia”, do którego w 1972 roku przeniesiono Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej, Aleja Piastów 42

Stanisław Bursa został zatrudniony w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie 1 grudnia 1952 na etacie samodzielnego pracownika nauki. W kalendarium Zakładu Chemii Fizycznej i Podstaw Ochrony Środowiska ZUT są wymienione następujące daty:

• 1950 – powołanie Katedry Chemii Fizycznej pod kierownictwem doc. dr. inż. Kazimierza Kapitańczyka w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie,
• 1952 – powierzenie kierownictwa Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej dr. inż. Stanisławowi Bursie
• 1955 – przekształcenie Szkoły Inżynierskiej w Politechnikę Szczecińską
• 1970 – utworzenie Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej, do którego włączono Katedrę Chemii Fizycznej jako jeden z zakładów
• 1987 – przejęcie kierownictwa Zakładu Chemii Fizycznej, po zmarłym prof. dr. inż. Stanisławie Bursie, przez dr. hab. inż. Jerzego Straszko.

Stanisław Bursa zajmował kolejne stanowiska służbowe: zastępcy profesora (od 1954), docenta (od 1959), profesora nadzwyczajnego (od 1968). Pełnił funkcje:

• dziekana Wydziału Chemicznego (w latach 1953–1956 i 1969–1973)
• prorektora Politechniki Szczecińskiej ds. nauczania (1959–1965)
• prorektora Politechniki Szczecińskiej ds. badań naukowych i współpracy z gospodarką narodową (1977–1981)
• dyrektora Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej (1970–1977).

Kształcenie kadry

Stanisław Bursa prowadził zajęcia dydaktyczne z przedmiotów chemia fizyczna, termodynamika chemiczna i procesowa, fizyczne metody badania związków organicznych. Był promotorem 45 prac dyplomowych. Był promotorem w 11 przewodach doktorskich, m.in. promotora prac własnych asystentów:

• 1970 – Joanny Kośmider (później – kierownik Zakładu Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska),
• 1976 – Aleksandra Przepiery (później – kierownik Zakładu Chemii Fizycznej i Podstaw Ochrony Środowiska),
• 1978 – Marii Kicińskiej i Marii Stanisz-Lewickiej,
• 1983 – Danieli Szaniawskiej (później – kierownik Zakładu Sozologii Wód w Akademii Rolniczej w Szczecinie),
• 1985 – Magdaleny Olszak-Humienik i Andrzeja Wieczorka.

Opiniował 12 prac habilitacyjnych (w tym dwie – własnych wychowanków) i był recenzentem w 43 przewodach doktorskich.

Publikacje

Stanisław Bursa jest autorem lub współautorem 76 artykułów naukowych i 5 wydawnictw książkowych. Zajmował się zastosowaniami chemii fizycznej w rozwiązywaniu problemów technologii chemicznej – współpracował w tym zakresie z Józefem Szarawarą, specjalistą w dziedzinie termodynamiki chemicznej. Opracował podręcznik akademicki „Chemia fizyczna”, który był kilkakrotnie wznawiany (kolejne wydania z lat: 1972 – cz. 1, 1975 – cz. 2, 1976, 1979). Merytoryczny zakres artykułów naukowych ilustrują przykłady:

• „Utlenianie odpadowego chlorowodoru i chlorków kwasem azotowym” (1981)
• „Równowagi fazowe ciało stałe-ciecz w układach dwóch par związków wymiennych” (1982)
• „Dezodoryzacja gazów i ścieków, cz. 1. Dezodoryzacja na drodze ozonowania” (1985)
• „Odzyskiwanie N,N-dwumetyloformamidu i ketonu metylowoetylowego z roztworów wodnych” (1986)
• „Wykorzystanie odpadowego siarczanu żelazawego do otrzymywania siarczanu amonowo-potasowego i tlenków żelaza” (1990, wydano po śmierci St. Bursy).

Działalność pozauczelniana

Stanisław Bursa był członkiem:

• Komitetu Nauk Chemicznych PAN
• Komitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN
• Komisji Nauk Chemicznych PAN w Poznaniu
• Podkomisji Nauk Chemicznych PAN w Szczecinie
• Rady Naukowej Instytutu Chemii Nieorganicznej w Gliwicach
• Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego (członek założyciel)
• Szczecińskiego Towarzystwa Kultury (członek założyciel)
• Warszawskiego Towarzystwa Naukowego
• Związku Nauczycielstwa Polskiego

Pełnił funkcje:

• wiceprzewodniczącego Komisji Nauk Chemicznych PAN w Poznaniu (1981–1983)
• przewodniczącego Podkomisji Nauk Chemicznych PAN w Szczecinie (1981–1985)

Odznaczenia, wyróżnienie, upamiętnienie

Stanisław Bursa został odznaczony:

• Złotym Krzyżem Zasługi (1956)
• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964)
• Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974)
• Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1980)
• Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1984)
• Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1985)
• Odznaką Zasłużony Nauczyciel PRL (1987)

Otrzymał również liczne nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz rektora Politechniki.