Praca dyplomowa
Ten artykuł należy dopracować:
przedstawiono sytuację tylko z polskiej perspektywy – artykuł powinien być przekrojowy.
Pomóż go poprawić. Na stronie dyskusji mogą znajdywać się pomocne komentarze.
Praca dyplomowa – dzieło[a], np. pisemna praca, której napisanie i przedstawienie na egzaminie dyplomowym (np. egzamin licencjacki, magisterski) oraz wcześniejsze poddanie procedurze recenzji, jest konieczne do zdobycia przez ucznia, studenta, słuchacza lub doktoranta dyplomu ukończenia szkoły, bądź uczelni, a zarazem tytułu zawodowego. Typowa praca dyplomowa ma formę pisemnego opracowania, liczącego od kilkunastu do kilkuset stron (zazwyczaj kilkadziesiąt) i jest sprawozdaniem z przeprowadzonych przez jej autora działań. Może ona mieć charakter czysto teoretyczny lub może zawierać opis wykonanych eksperymentów czy obserwacji z natury. Na kierunkach artystycznych i inżynierskich praca dyplomowa może mieć charakter projektu.
Formę redakcyjną prac dyplomowych w mniejszym lub większym stopniu precyzują lokalne przepisy poszczególnych szkół lub uczelni. Prace dyplomowe mają zwykle dość sformalizowaną strukturę. Składają się z wprowadzenia w temat, sformułowania celu, opisu sposobu realizacji celu oraz zakończenia. Kryteria oceny prac dyplomowych zwykle obejmują takie aspekty jak: doniosłość i ważność celu pracy, poprawność jego realizacji, trafność wniosków i spostrzeżeń, dobór i sposób wykorzystania jednostek piśmiennictwa, poprawność redakcji maszynopisu pracy.
Rodzaje prac dyplomowych
[edytuj | edytuj kod]Można wyróżnić następujące rodzaje prac dyplomowych[1]:
- praca licencjacka – pisana na koniec studiów I stopnia licencjackich bądź w połowie dwustopniowych studiów magisterskich. Pozytywna recenzja pracy oraz zdanie egzaminu licencjackiego (dyplomowego) upoważnia do posługiwania się tytułem licencjata.
- praca inżynierska – pisana na koniec studiów I stopnia inżynierskich bądź w połowie dwustopniowych studiów magisterskich. Pozytywna recenzja pracy oraz zdanie egzaminu inżynierskiego upoważnia do posługiwania się tytułem inżyniera.
- praca magisterska – pisana na koniec studiów II stopnia lub jednolitych magisterskich. Pozytywne recenzje pracy oraz zdanie egzaminu dyplomowego upoważnia do posługiwania się tytułem magistra lub magistra inżyniera. Wyjątki to kierunek lekarski, lekarsko-dentystyczny oraz weterynaria – absolwenci studiów na tych kierunkach nie piszą prac magisterskich.
Prace dyplomowe licencjackie, inżynierskie i magisterskie
[edytuj | edytuj kod]Charakterystyczne cechy prac dyplomowych wykonywanych na koniec studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolitych magisterskich zestawiono w tabeli[2]
| Praca licencjacka | Praca inżynierska | Praca magisterska |
|---|---|---|
| Umożliwia uzyskanie tytułu licencjata | Umożliwia uzyskanie tytułu inżyniera | Umożliwia uzyskanie tytułu magistra |
| Polega na samodzielnym rozwiązaniu zadania w ramach jednej lub kilku dyscyplin naukowych zgodnych z kierunkiem studiów. Jej autor wykazuje się pogłębioną wiedzą oraz umiejętnością jej zastosowania w zakresie podjętego tematu. Dodatkowo wykazuje się biegłością poszukiwania i wykorzystania piśmiennictwa wspierającego cel pracy. | ||
| Autor powinien wykazać się przede wszystkim umiejętnością wykorzystania istniejącej wiedzy, może tworzyć nową wiedzę. | Autor powinien wykazać się umiejętnością tworzenia nowej wiedzy oraz wykorzystania istniejącej wiedzy. | |
| Autor wykorzystuje wiedzę z programu studiów, może wykraczać poza program studiów. | Autor wykorzystuje wiedzę z programu studiów, jednak zwykle wykracza poza program studiów. | |
| Rezultaty pracy mają charakter użytkowy, mogą mieć charakter poznawczy. | Rezultaty pracy mają charakter poznawczy, mogą mieć charakter użytkowy. | |
| Polega na zastosowaniu metod zawodowych do osiągnięcia celu pracy. | Polega na zastosowaniu metod inżynierskich do osiągnięcia celu pracy. | Polega na zastosowaniu metod naukowych do osiągnięcia celu pracy. |
| Zawiera przegląd literatury zawodowej dotyczącej podjętego tematu; może zawierać przegląd literatury naukowej. | Zawiera przegląd literatury technicznej dotyczącej podjętego tematu; może zawierać przegląd literatury naukowej. | Zawiera przegląd literatury naukowej dotyczącej podjętego tematu; może zawierać przegląd literatury zawodowej. |
| Wymogi odnośnie do opiekuna naukowego ustala jednostka naukowa prowadząca studia. Zazwyczaj od opiekuna wymaga się co najmniej stopnia doktora[3][4][5]. | Praca jest przygotowywana pod kierunkiem osoby, która posiada co najmniej stopień doktora[6]. Jednostka naukowa może jednak mieć wyższe wymagania, np. co najmniej stopień doktora habilitowanego[5]. | |
| Ma postać pisemnego monograficznego opracowania, podzielonego na rozdziały i podrozdziały. Pisana jest w formie sprawozdania z wykonanych zadań zmierzających do osiągnięcia sformułowanego celu. Jej autor wykazuje się kreatywnością, umiejętnością logicznego i obiektywnego prezentowania informacji. | ||
| Ocena pracy obejmuje: ocenę merytoryczną (m.in. zgodność treści z tytułem, sposób sformułowania i uzasadnienia celu, dobór jednostek piśmiennictwa, sposób realizacji celu, jakość i przydatność wniosków końcowych) oraz ocenę formalną (m.in. poprawność językową i jakość redakcyjną maszynopisu pracy). | ||
| Praca oceniana jest przez opiekuna naukowego i recenzenta[2]. Recenzje są jawne[6]. | ||
| Przed dopuszczeniem do kandydata egzaminu dyplomowego jego pisemna praca dyplomowa sprawdzana jest w systemie antyplagiatowym[6]. | ||
W Polsce istnieje rozbudowany czarny rynek prac naukowych pisanych na zamówienie, w tym przez pracowników uczelni[7]. Zarówno osobie, która złożyła nienapisaną samodzielnie pracę dyplomową, jak i jej rzeczywistemu autorowi, grozi odpowiedzialność karna[8]. Jeżeli w pracy dyplomowej stwierdzone zostanie przypisanie sobie autorstwa istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego, rektor stwierdza nieważność dyplomu[9]. Autor pracy pisanej na zlecenie nie może zrzec się swoich praw autorskich na rzecz zleceniodawcy[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W niektórych szkołach egzamin dyplomowy składa się z części praktycznej i teoretycznej; m.in. w szkołach artystycznych, np. plastycznych, pierwsza część egzaminu polega na prezentacji przez ucznia/studenta „pracy dyplomowej” (np. rysunku, rzeźby, obrazu), wykonanej z wykorzystaniem nabytej wiedzy i umiejętności oraz obronie przed komisją jej wartości artystycznej i merytorycznej.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ dr Wiktor Cwynar: Rodzaje prac dyplomowych. danedlastudenta.pl, wrzesień 2016. [dostęp 2016-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-09)].
- ↑ a b Maciej Sydor, Wskazówki dla piszących prace dyplomowe, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2014, ISBN 978-83-7160-725-7 [zarchiwizowane 2014-02-22].
- ↑ Prace i egzaminy dyplomowe (licencjackie i magisterskie). Instrukcja dla pracowników i studentów [online], Wydział Filologiczny UJ [dostęp 2025-07-08].
- ↑ Zasady przygotowywania prac licencjackich i przeprowadzania egzaminu licencjackiego na kierunku studiów historia na Wydziale Historii UAM [online], Wydział Historii UAM, 2020 [dostęp 2025-07-08].
- ↑ a b Zasady przygotowywania prac dyplomowych na Wydziale Farmaceutycznym CM UMK [online], Wydział Farmaceutyczny CM UMK [dostęp 2025-07-08].
- ↑ a b c Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, art. 76 (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668 ze zm.).
- ↑ Fabryka dyplomów [online], Czarno na Białym TVN24, 2013.
- ↑ a b Wojciech J. Kosior, Odpowiedzialność karna za pisanie prac dyplomowych na zlecenie i za posługiwanie się nimi, „Prokuratura i Prawo”, 4, 2023, s. 87–105 [dostęp 2025-07-08].
- ↑ Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, art. 77 ust. 5 (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668 ze zm.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Aktywne Studium Plastyczne Technik Teatralno Filmowych; Charakteryzacja (galeria prac dyplomowych). charakteryzacja.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-15)].
- Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. z 2017 r. poz. 1789)