Stefan Nowaczek (1896–1940)
kapitan administracji | |
Data i miejsce urodzenia |
1 września 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
kwiecień 1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
5 Pułk Piechoty (LP) |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Stefan Wincenty Nowaczek (ur. 1 września 1896 w Kielcach, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, uczestnik powstań śląskich, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Stefan Nowaczek urodził się w Kielcach, w rodzinie Wincentego i Rozalii z Bieniów. Absolwent Szkoły Handlowej w Kielcach (1910) i gimnazjum w Warszawie (1918).
Przed I wojną światową był członkiem Związku Strzeleckiego „Strzelec”. Od 1916 w POW[1], ukończył szkołę podchorążych. W latach 1914–1917 służył w Legionach, w 5 pułku piechoty. Po kryzysie przysięgowym przeszedł do konspiracji w POW[1]. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w Oddziale II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. W latach 1919 – 1920 brał udział w powstaniach śląskich[1].
Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku i został przydzielony do 2 pułku piechoty Legionów skąd był oddelegowany do pracy w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Od października 1921 służył w 24 pułku piechoty[1]. W 1928 został awansowany na kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia i pracował w Biurze Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[2]. W 1932 roku służył w Sztabie Głównym[3]
W lutym 1936 roku został przydzielony do Ekspozytury Nr 5 Oddziału II SG we Lwowie. W 1939 był kierownikiem placówki wywiadowczej KOP nr 11 w Stryju[4].
15 września 1939 został przydzielony do Dowództwa Grupy Obrony Lwowa na stanowisko oficera sztabu[5]. Po kapitulacji załogi Lwowa dostał się do niewoli sowieckiej i 1940 roku zamordowany przez NKWD w Charkowie i pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej. Figuruje w wykazie, pod poz. 2377[6]. Obecnie jego szczątki spoczywają w Piatichatkach na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
5 października 2007 Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie do stopnia majora[7]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 7824[8]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (12 marca 1931)[9]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)[10]
- Srebrny Krzyż Zasługi (3 sierpnia 1928)[11]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[10]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[10]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 - Ministerstwo Spraw Wojskowych, Biuro Personalne, Warszawa 1928, s. 140, 223.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 - Ministerstwo Spraw Wojskowych, Biuro Personalne, Warszawa 1932, s. 64, 422.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 301, 922.
- ↑ Dokumenty 1997 ↓, s. 210.
- ↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 203.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ a b c Kolekcja VM ↓, s. 3.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 178, poz. 387 „za zasługi na polu bezpieczeństwa Państwa”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Dokumenty obrony Lwowa 1939. Artur Leinwand (oprac.). Warszawa: Instytut Lwowski, 1997. ISBN 83-910659-0-1.
- Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków, Warszawa 2003, ISBN 83-916663-5-2, s. 374.
- Nowaczek Stefan Wincenty. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.78-7522 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-01].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1910–1914)
- Kapitanowie administracji II Rzeczypospolitej
- Kapitanowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Kielcach
- Obrońcy Lwowa (1939)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości z Mieczami
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (trzykrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 2 Pułku Piechoty Legionów
- Oficerowie piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Charkowie
- Pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu na Piatichatkach w Charkowie
- Powstańcy śląscy
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1896
- Zmarli w 1940
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich