Teatr Rozrywki (Warszawa)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Teatr Rozrywki
Ilustracja
Widok ogólny z lotu ptaka z czerwca 1968 r.
Przydomek: cyrk na Powiślu
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Leona Kruczkowskiego 1

Lata budowy

1965–1969

Otwarta

1970

Zamknięta

1971

Zburzona

2002

Architekt

bracia Stankow

Właściciel

Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe

Liczba miejsc
Całkowita

2100[1]–3500[2]

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Teatr Rozrywki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Teatr Rozrywki”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Teatr Rozrywki”
Ziemia52°13′56,6″N 21°01′53,1″E/52,232389 21,031417

Teatr Rozrywki[1] (cyrk na Powiślu) – hala widowiskowa, która znajdowała się w Warszawie w Centralnym Parku Kultury, po parzystej (wschodniej) stronie ul. Leona Kruczkowskiego na odcinku między biurami gazowni przy ulicy Ludnej a aleją 3 Maja. Ukończony w 1970 roku teatr funkcjonował około roku, zamknięty z powodów bezpieczeństwa, ostatecznie rozebrany w 2002 roku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Budynek był wznoszony w latach 1965–1969[3] a otwarcia dokonano w czerwcu 1970 roku. Pierwsze zdjęcia wnętrza opublikował tygodnik Stolica[1]. Hala funkcjonowała około jednego roku[4][5][6]. Stwierdzono, że budynek hali nie spełnia norm bezpieczeństwa przeciwpożarowego: do jego budowy użyto materiałów łatwopalnych[7], brakowało także wyjść ewakuacyjnych i brak było klimatyzacji[2]. Analogiczny budynek w Sofii, zaprojektowany przez tych samych projektantów, spłonął w 1983 roku w ciągu 18 minut[8]. Po zamknięciu warszawskiego budynku planowano jego remont i doprowadzenie do zgodności z normami. Znajdował się w dyspozycji Zjednoczonych Przedsiębiorstw Rozrywkowych, które wykorzystywały go na swą bazę i na cele magazynowe[4]. Ostatnim państwowym dysponentem obiektu było Ministerstwo Kultury. W 1995 roku sprzedało ono prawo wieczystej dzierżawy obiektu i 1,5-hektarowego terenu polsko-kanadyjskiej spółce Logoland, która w 1997 roku odsprzedała swe prawa spółce Park Place Investment[2].

Budynek wyburzono w 2002 roku[6], na jego miejscu w 2006 roku wzniesiono kompleks czterech sześciopiętrowych luksusowych budynków mieszkalnych[4] – „Apartamenty Patria” według projektu pracowni Mąka Sojka Architekci[9]. W Atlasie architektury Warszawy z 1977 roku teatr miał adres ul. Kruczkowskiego 1[3], choć budynek, który wybudowano na jego miejscu, ma adres Kruczkowskiego 6[4].

Działalność sceniczna[edytuj | edytuj kod]

W krótkim okresie funkcjonowania teatru organizowano w nim szereg imprez i przedstawień, m.in.:

  • spektakl „Romeo i Julia” w wykonaniu Baletu XX wieku Maurice Béjarta[1][10] (oficjalne otwarcie Teatru)
  • występy pianistów uczestniczących w eliminacjach do Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego[2][11] (8. edycja konkursu odbywała się w dniach 6–25 października 1970 roku). Podczas 20 koncertów zagrali niemal wszyscy pianiści biorący udział w tym konkursie[12]. Hala na Powiślu mogła pomieścić więcej osób niż gmach Filharmonii Narodowej, w którym odbywał się konkurs, więc w praktyce to ona stała się głównym miejscem, w którym publiczność mogła wysłuchać muzyków, a także nawiązać z nimi kontakt[7]
  • koncert (prawykonanie w Polsce) „Symfonii tysiąclecia” (VIII Symfonii Es-dur) Gustawa Mahlera pod batutą Stanisława Wisłockiego (12 i 13 lutego 1971 roku)[13]
  • spektakl Mrowisko z muzyką zespołu Klan
  • koncert Czesława Niemena
  • koncert zespołu SBB
  • musical (wtedy nazwany śpiewogrą) „Na szkle malowane” Katarzyny Gärtner i Ernesta Brylla
  • kilka pokazów cyrkowych[2]
  • występ zasłużonych artystów Związku Radzieckiego[14].

Instytucja Teatr Rozrywki nie miała stałego zespołu aktorskiego i repertuaru. Jej dyrektorem był Tadeusz Sutt[7].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Teatr Rozrywki został zaprojektowany przez bułgarskiego architekta Erosława Stankowa[15]. Niektóre źródła podają, że współprojektantem był jego brat Władimir (w polskich źródłach jego imię bywa spolszczane jako Włodzimierz)[2][7] (według Chrościckiego i Rottermunda – Bronisław i Włodzimierz[3]), a jeszcze inne źródła dodają trzeciego brata, Ljubomira[16]. Erosław Stankow z rodzeństwem w podobnym czasie zaprojektował podobny budynek w Sofii, stolicy Bułgarii. Wspomniany w dodatku do tygodnika Stolica w 1963 roku projekt[17] zakładał, że będzie to konstrukcja stalowa, łatwa do montażu i demontażu. Pokrycie kopuły miało być z aluminium, elewacja złożona z paneli aluminiowo-szklanych. Hala cyrkowa była zaprojektowana tak, żeby przy minimalnych zmianach wewnątrz mogła służyć zależnie od potrzeby, jako cyrk, varieté, kino panoramiczne, hala sportowa, operetka, lodowisko lub basen[1]. Widownia mogła pomieścić w zależności od źródeł: od 2100[1] przez 2800–3000[3] do 3500[2][7] widzów. Przed obiektem zaplanowano parking na 200 samochodów[1]. Budynek był stosunkowo nowocześnie wyposażony, dysponując podnoszonymi fragmentami areny, możliwością zmrażania sztucznego lodowiska, basenem dla tresowanych fok i dużym zapleczem. Wewnątrz funkcjonowała kawiarnia na 80 osób[1]. Jerzy Waldorff chwalił akustykę hali[7].

Odniesienia w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Wewnątrz tego budynku nagrano scenę w filmie „Miś” Stanisława Barei, w której pracownik kotłowni, grany przez Andrzeja Stockingera, prowadzący tam melinę, odpalając jeden papieros od drugiego, mówi przez telefon do pani kierowniczki ADM: Czy ja palę? Pani kierowniczko, ja palę przez cały czas, na okrągło![9][18][19].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h Teatr Rozrywki, „Stolica”, 26 (1177), 28 czerwca 1970, s. 4–5 [dostęp 2022-02-07].
  2. ↑ a b c d e f g Działał tylko przez rok [online], wyborcza.pl, 16 stycznia 2002 [dostęp 2022-02-09].
  3. ↑ a b c d Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund, Atlas architektury Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 83, OCLC 831027217.
  4. ↑ a b c d Cyrk z cyrkiem [online], bikestats.pl, 18 grudnia 2013 [dostęp 2022-02-06].
  5. ↑ Rafał Jabłoński, Ale cyrk!, „Rzeczpospolita”, 5 marca 2012 [dostęp 2022-02-06].
  6. ↑ a b Stefan Bratkowski, Jarosław Zieliński, Olgierd Budrewicz, Opinie o cyrku na Powiślu, „wyborcza.pl”, 18 stycznia 2002 [dostęp 2022-02-06].
  7. ↑ a b c d e f Kornelia Sobczak, VIII Konkurs. (Nareszcie) zwykły konkurs. 7–25 października 1970 roku, [w:] Ada Arendt i inni, Chopinowskie igrzysko. Historia Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina 1927-2015, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020, s. 181-198, DOI: 10.31338/uw.9788323541356, ISBN 978-83-235-4127-1.
  8. ↑ Пожарът в софийския цирк [online], socbg.com, 19 listopada 2013 [dostęp 2022-02-06] (bułg.).
  9. ↑ a b Michał Szymański, Tajemnicze miasto. Spacery po Warszawie. Część IV. Śródmieście południowe. Część 2, Warszawa: Wydawnictwo CM, 2016, s. 92, ISBN 978-83-65499-12-7.
  10. ↑ Joanna Brych, Niezwykła kariera Gerarda Wilka [online], polityka.pl, 22 marca 2016 [dostęp 2022-02-09].
  11. ↑ VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina [online], chopincompetition2015.com [dostęp 2022-02-09].
  12. ↑ O konkursie [online], konkursy.nifc.pl [dostęp 2022-02-09].
  13. ↑ Tadeusz Deszkiewicz, Polskie prawykonanie Symfonii Tysiaca Gustava Mahlera w... warszawskim cyrku [online], salon24.pl, 20 lutego 2015 [dostęp 2022-02-09].
  14. ↑ Rafał Dajbor, Powiśle utrwalone w filmie, „Stolica”, 3–4, 2020, s. 42–44 [dostęp 2020-02-09].
  15. ↑ Иван Бутовски, Откраднат ли е проектът за паметника на Бузлуджа: "Летящата чиния" е трябвало да бъде модерно кафене в София [online], 168 часа, 1 listopada 2018 (bułg.).
  16. ↑ Teatr Rozrywki [online], fotopolska.eu [dostęp 2022-02-09].
  17. ↑ „Stolica. Dodatek KD PZPR Śródmieście i Prezydium DRN Śródmieście dla Czytelników Stolicy”, 1963, s. 5 [dostęp 2022-02-07].
  18. ↑ Marek Łuszczyna, Filmowe miejsca, których nie ma. Takie rzeczy tylko w kinie, czyli o ulicach, budynkach i knajpach, po których zostały wspomnienia oraz sceny filmowe, „Magazyn Filmowy SFP”, 43/2014, sfp.org.pl, 24 maja 2015 [dostęp 2022-02-06].
  19. ↑ Rafał Dajbor, Jak jest zima, to musi być zimno [online], krytykapolityczna.pl [dostęp 2022-02-09].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia Teatru Rozrywki:

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Teatr_Rozrywki_(Warszawa)&oldid=70686987”