Tommaso Campanella

Tommaso Campanella
Imię i nazwisko	Giovanni Domenico Campanella
Data i miejsce urodzenia	5 września 1568 Stignano
Data i miejsce śmierci	21 maja 1639 Paryż
Narodowość	włoska
Ważne dzieła
Ateizm zwyciężony Miasto Słońca

Tommaso Campanella, imiona świeckie Giovanni Domenico (ur. 5 września 1568 w Stignano w Kalabrii, zm. 21 maja 1639 w Paryżu) – włoski filozof, teolog i poeta epoki renesansu, autor dzieła pt. Miasto Słońca oraz Ateizm Zwyciężony o mylącej nazwie ze względu na cenzurę.

Życiorys

Jego ojcem był szewc Geronimo a matką Catarinella. Od dzieciństwa wykazywał wielkie zdolności. Już jako kilkunastoletni młodzieniec znany był ze swej erudycji. W roku 1582 wstąpił do zakonu dominikanów. Tam przyjął imię Tommaso. Przebywał w szeregu klasztorów dominikańskich w Kalabrii. Następnie mieszkał w Neapolu i w Cosenzy, gdzie studiował astrologię, filozofię i teologię.

Civitas Solis, 1623.

Jako zwolennik doświadczalnego poznawania przyrody w 1591 roku opublikował pracę krytykującą scholastykę. W związku z tym (zarzut herezji) został aresztowany i uwięziony. Po uwolnieniu z więzienia, trafił do niego ponownie tym razem z powodu sporów z jezuitami. Uniknąwszy egzekucji dzięki symulowaniu obłąkania, został osadzony w Castel Nuovo w Neapolu, gdzie napisał swoje najlepsze prace, w tym Miasto Słońca (La Città del Sole), w którym zawarł wizję społeczeństwa doskonałego. Ideałem dla Campanelli było miasto-państwo oparte na kulcie pracy, równości społecznej, wspólnocie dóbr i likwidację rodziny. W państwie tym rygorystyczny porządek utrzymywany miał być przez teokratyczno-demokratyczną władzę, która opierałaby się na wiedzy naukowej. Z kolei przeniesiony został do Castel Sant'Elmo, również w Neapolu, gdzie pozostał do 1608. W kolejnych więzieniach przebywał do 1626. Łącznie w więzieniach papieskich i hiszpańskich spędził 30 lat, pisząc właśnie tam traktat „Ateizm zwyciężony” (lat. Atheismus Triumphatus) – tytuł wprowadza celowo w błąd z powodu cenzury kościelnej.

W 1616 roku napisał opublikowaną w 1622 roku pracę „Obrona Galileusza” (łac. Apologia pro Galileo), w której Campanella dokonał próby obrony wywodów astronoma.

W 1634 zbiegł do Francji, dokąd dotarła już jego sława. Był przyjęty z honorami przez kardynała Armanda Richelieu. Zmarł w Paryżu w 1639. Jego ostatnim dziełem był wiersz napisany z okazji narodzin przyszłego króla Ludwika XIV zatytułowany „Ecloga in portentosam Delphini nativitatem”.

Zobacz też

• antyteizm
• Kazimierz Łyszczyński

Bibliografia

• Francesco Sorgiovanni, 2002, Stilo e la vallata dello Stilaro. Laruffa Editore s.r.l., Città Universitaria.

Linki zewnętrzne

• GermanaG. Ernst GermanaG., Tommaso Campanella, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 25 sierpnia 2014, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-16]  (ang.).