Turak czarnodzioby
| Tauraco schuettii[1] | |||
| (Cabanis, 1879) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
turak czarnodzioby | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Turak czarnodzioby[4] (Tauraco schuettii) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny turakowatych (Musophagidae) występującego w Centralnej Afryce. Charakterystyczne dla tego i kilku spokrewnionych z nim gatunków jest występowanie w piórach unikatowych barwników: zielonej turakowerdyny i czerwonej turacyny, niespotykanych u prawie żadnych innych zwierząt[5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Główny obszar zamieszkania turaka czarnodziobego obejmuje centralną i północną część Demokratycznej Republiki Konga. Swym zasięgiem przekracza on tylko nieznacznie granice tego państwa, obejmując przygraniczne tereny Angoli, Konga, Republiki Środkowoafrykańskiej, Sudanu Południowego, Burundi, Rwandy i Tanzanii. Istnieje też populacja turaków czarnodziobych w zachodniej części Kenii[6].
Opis gatunku[edytuj | edytuj kod]
Upierzeniem przypomina bardzo turaka zielonoczubego, do którego wcześniej był zaliczany jako jeden z podgatunków[a][7]. Głowa i przednia część tułowia (szyja, pierś, górna część grzbietu) zielone. Zaokrąglony czub zakończony białą kreską. Dwie białe kreski i jedna czarna znajdują się również w pobliżu oka otoczonego nagą, czerwoną skórą. Dziób barwy czarnej, od której powstała m.in. polska i angielska nazwa gatunkowa. U podgatunku T. schuettii schuettii pokrywy skrzydłowe i ogon mają opalizującą barwę granatową do fioletowej, a u podgatunku T. schuettii emini pokrywy skrzydłowe i pióra ogona opalizują w kolorze zielonym[7]. Lotki u obydwu podgatunków są krwistoczerwone, widoczne głównie w locie. Skrzydła stosunkowo krótkie i zaokrąglone, ogon długi, przystosowany do manewrowania wśród gałęzi. Lata słabo, za to zręcznie skacze i wspina się wśród koron drzew. Charakterystyczny, donośny głos tego turaka to „kuah-kuah-kuah”[8].
- Średnie wymiary
Długość ciała wynosi około 40 cm (wraz z długim ogonem). Masa ciała w granicach 199–272 g[8].
- Biotop
Różnorodne leśne siedliska na wysokości od 500 do 2800 m n.p.m.[7]
- Pożywienie
Owoce, pąki, liście i kwiaty drzew. W okresie lęgowym dietę uzupełniają też drobne stawonogi[8].
- Rozmnażanie
Do gniazda (zbudowanego z patyków w formie platformy) samica składa zwykle 2 jaja wysiadywane przez obydwoje rodziców. Para ptaków solidarnie broni również swego terytorium i wychowuje potomstwo[8].
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniono dwa podgatunki T. schuettii[1][2][9]:
- turak górski[4] (T. schuettii emini) – wschodnia część areału, począwszy od wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga, gdzie współwystępuje z drugim podgatunkiem i na wschód oraz północ od jej granic[2],
- turak czarnodzioby[4] (T. schuettii schuettii) – zachodnia część areału: głównie centralna i zachodnia część Demokratycznej Republiki Konga po granice Angoli. Na wschodzie swego zasięgu występowania spotykany wraz z drugim podgatunkiem[2].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje turaka czarnodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Razem z turakami: ostroczubym, niebieskozielonym, żółtodziobym, długoczubym oraz koroniastym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Tauraco schuettii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Black-billed Turaco (Tauraco schuetti). IBC: The Internet Birds Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-19)]. (ang.).
- ↑ a b Tauraco schuettii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Musophaginae Lesson, 1828 - turaki (wersja: 2020-05-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-20].
- ↑ Pod red. Przemysława Busse: Mały słownik zoologiczny. Ptaki T.II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 304. ISBN 83-214-0043-4.
- ↑ Tauraco schuetti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-14] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
- ↑ a b c Black-billed Turaco. Turacos.org. [dostęp 2012-02-20]. (ang.).
- ↑ a b c d Black-billed Turacos. Avian Web. [dostęp 2012-02-20]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-20]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).