Tyranozaury
| ||
| Tyrannosauridae | ||
| Osborn, 1905 | ||
 Szkielet Tyrannosaurus rex (Field Museum of Natural History, Chicago, Illinois, USA) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | zauropsydy | |
| Podgromada | diapsydy | |
| Infragromada | archozauromorfy | |
| (bez rangi) | archozaury | |
| (bez rangi) | Ornithodira | |
| Nadrząd | dinozaury | |
| Rząd | dinozaury gadziomiedniczne | |
| Podrząd | teropody | |
| Infrarząd | tetanury | |
| (bez rangi) | celurozaury | |
| Nadrodzina | tyranozauroidy | |
| Rodzina | tyranozaury | |
Tyranozaury (Tyrannosauridae) – rodzina dużych drapieżnych dinozaurów (teropodów) z grupy celurozaurów.
Żyły w Ameryce Północnej i Azji w późnej kredzie. Ich kończyny przednie były zredukowane (2 lub 3 zachowane palce), zaś czaszka osiągała znaczne rozmiary (do 1,5 m długości), a szczęki uzbrojone były w masywne piłkowane zęby o prawie okrągłym przekroju poprzecznym. W połączeniu z rozbudowaną tylną częścią czaszki mieszczącą silne mięśnie szczęk zapewniało to możliwość miażdżenia kości ofiar z siłą niespotykaną u większości współczesnych drapieżników[1]. Duża głowa, potężne szczęki i nożowate zęby zdają się wskazywać, że nie potrzebowały do pomocy kończyn przednich, a ich głównymi ofiarami były zapewne niewyposażone w żaden oręż obronny hadrozaury.
Według alternatywnej hipotezy, tyranozaury były raczej padlinożercami niż aktywnymi drapieżnikami, tym bardziej że miały stosunkowo małe kończyny przednie i nie były zdolne do rozwijania tak wysokich prędkości, jak np. ornitomimozaury.
Rodzina Tyrannosauridae składa się z dwóch podrodzin:
- Albertosaurinae
- Tyrannosaurinae
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Joel Achenbach. Dinozaury z krwi i kości. „National Geographic Polska”. 42, s. 5-7, 2003.
- ↑ Andrew T. McDonald, Douglas G. Wolfe i Alton C. Dooley jr., A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico, „PeerJ”, 6, 2018, e5749, DOI: 10.7717/peerj.5749, PMID: 30324024, PMCID: PMC6183510 (ang.).
- ↑ Mark A. Loewen i inni, Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans, „PLoS ONE”, 8 (11), 2013, e79420, DOI: 10.1371/journal.pone.0079420, PMID: 24223179, PMCID: PMC3819173 (ang.).c?
- ↑ Anthony R. Fiorillo i Ronald S. Tykoski, A diminutive new tyrannosaur from the top of the world, „PLoS ONE”, 9 (3), 2014, e91287, DOI: 10.1371/journal.pone.0091287, PMID: 24621577, PMCID: PMC3951350 (ang.).c?
- ↑ Junchang Lü i inni, A new clade of Asian late Cretaceous long-snouted tyrannosaurids, „Nature Communications”, 5, 2014, s. 3788, DOI: 10.1038/ncomms4788, PMID: 24807588 (ang.).
- ↑ Thomas D. Carr, Thomas E. Williamson, Brooks B. Britt i Ken Stadtman, Evidence for high taxonomic and morphologic tyrannosauroid diversity in the Late Cretaceous (late Campanian) of the American Southwest and a new short-skulled tyrannosaurid from the Kaiparowits formation of Utah, „Naturwissenschaften”, 98 (3), 2011, s. 241–246, DOI: 10.1007/s00114-011-0762-7, PMID: 21253683 (ang.).
- ↑ Jared T. Voris, François Therrien, Darla K. Zelenitsky i Caleb M. Brown, A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids, „Cretaceous Research”, 110, 2020, s. 104388, DOI: 10.1016/j.cretres.2020.104388 (ang.).
- ↑ David W.E. Hone i inni, A new, large tyrannosaurine theropod from the Upper Cretaceous of China, „Cretaceous Research”, 32 (4), 2011, s. 495–503, DOI: 10.1016/j.cretres.2011.03.005 (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
