Wikipedysta:Alan ffm/Koszalińska Kolej Wąskotorowa

Koszalińska Kolej Wąskotorowa

Do Koszalińskiej KW (niem. Köslin–Belgarder Bahnen) należało 129,52 km torów o początkowym prześwicie toru 750 mm. Pierwsza linia o długości 32,2 km z Koszalina do wsi Nacław uruchomiona została w dniu 1 listopada 1898 r. gdzie uzyskała połączenie ze Sławieńską Koleją Powiatową. Dokładnie 7 lat później ruszyły pociągi na trasie Manowo – Świelino – Bobolice i Białogard – Świelino. W dniu 17 września 1909 r. oddano ostatnią linię z Białogardu do Rarwina o długości 20,2 km.

Historia

Po przejęciu we wrześniu 1945 r. administracji przez PKP wszystkie linie były nieczynne, gdyż wcześniej armia sowiecka prawdopodobnie zdemontowała nawierzchnię. Według rozkładu jazdy 1948/1949 przywrócono ruch na linii Białogard – Świelino – Bobolice, a w 1950 r. na liniach z Koszalina do Bobolic i z Białogardu do Rarwina z nowym prześwitem toru 1000 mm, dostosowując szerokość do innych linii wąskotorowych na Pomorzu Zachodnim. W 1952 r. otwarto odcinek również o szerokości toru 1000 mm z Rarwina do Lepina Trójkąt, gdzie powstał układ torowy umożliwiający płynne skierowanie pociągów do Sławoborza lub Gościna. W ten sposób zrealizowano dawne plany z lat 20. łącząc Koszalińską Kolej Wąskotorową z resztą linii Pomorskich Kolei Wąskotorowych. Projekt uruchomienia linii Manowo – Jacinki – Polanów Pomorski nie doczekał się niestety realizacji.

W latach 80. XX wieku zamknięto pierwszą z linii – ze Świelina do Bobolic. W 1996 r. to samo stało się z liniami z Białogardu do Lepina i Świelina. Ostatnia linia z Koszalina do Świelina została zamknięta w 2001 r.

Istniejące obecnie linie kolejki:

• Koszalin Wąsk. – Świelino – linia częściowo rozkradziona, wpisana do rejestru zabytków, w Koszalinie znajduje się stacja przeładunkowa oraz warsztaty;
• Świelino – Bobolice – linia w większości rozkradziona, PKP obiecało przekazać ją na pozysk szyn do załatania linii, które uruchomi samorząd (stacja Bobolice i ostatnie 2 kilometry toru zostały w 2007 roku rozebrane przez samorząd w Bobolicach – ten teren razem z torami PKP przekazało im na własność kilka lat temu pod budowę osiedla, samorząd w Bobolicach pomimo licznych deklaracji – nie przekazał kolejce szyn z rozebranego torowiska tylko sprzedał je na złom);
• Kurozwęcz – Zegrze Pomorskie – linia w większości rozkradziona.

W 2005 roku powstało Towarzystwo Miłośników Koszalińskiej Wąskotorówki, które za główny cel stawia sobie reaktywację kolejki na odcinku Koszalin – Świelino. Pierwsze jazdy próbne na fragmencie linii odbyły się w roku 2008.

Nieużywany most kolejki nad kanałem Ulgi w Białogardzie

Linie kolejki rozebrane:

• Manowo – Nacław – linia rozebrana przez wojska sowieckie i już nie odbudowana po wojnie;
• Białogard Wąsk. – Białogard Miasto – odcinek zlikwidowany w latach 70. XX w.;
• Białogard Wąsk. – Lepino – linia rozebrana w 2006 roku;
• Świelino – Białogard Wąsk. – linia rozebrana w 2007 roku, są szansę na dzierżawę terenu, co zablokuje na jakiś czas sprzedaż działek i być może stanowić będzie szansę na odbudowę tej linii w przyszłości;
• Lepino – Sławoborze – linia przejęta po likwidacji kolei Kołobrzeskich, została rozkradziona, a jej resztki PKP rozebrało w 2006 roku;
• Lepino – Gościno – linia przejęta po likwidacji kolei kołobrzeskich, została rozkradziona, a jej resztki PKP rozebrało w 2004 i 2006 roku, częściowo na jej terenach ma być wybudowana obwodnica Gościna, mieszczące się w Gościnie warsztaty zlikwidowano w latach 60. razem z siecią kolei Kołobrzeskich;
• Nacław – Żydowo – linia była dzierżawiona przed wojną od kolei sławieńskich, została rozebrana przez wojska sowieckie i nie została już odbudowana po wojnie.

Stacje i przystanki

km	polska nazwa	niemiecka nazwa
linia Koszalin Wąsk.- Nacław
0,0	Koszalin Wąsk.	Köslin Kleinbahnhof / Ldb.
1,8	Koszalin Podgórze	Köslin Gasanstalt
3,0	Koszalin Żalno	Köslin Friedhof
4,5	Kretomino	Krettmin
8,6	Bonin	Bonin
11,7	Manowo	Manow
12,5	Manowo Majątek	Manow Gutsweiche
16,6	Wyszewo	Seidel
18,8	Smogorzewice	Leopoldshöhe
23,1	Wiewiórowo	Viverow
26,9	Kościernica Łącznia	Kösternitz Anschluß
27,6	Kościernica Wąsk.	Kösternitz
32,3	Nacław	Natzlaff
linia Manowo – Bobolice Wąsk.
0,0	Manowo	Manow
3,0	Przybyradz	Finkenborn
4,9	Żabowa	Wilhelmstal (Kr. Köslin)
6,6	Zacisze	Grünhof
7,9	Rosnowo Wąsk.	Roßnow
9,3	Gniewice	Hirschfelde (Kr. Köslin)
10,2	Kurozwęcz	Kursewanz
13,4	Krępica	Crampe (Kr.Bublitz), Krampe (Kr. Köslin)
14,4	Krępa Koszalińska	Crampe Dorf (Kr. Bublitz), Krampe Dorf (Kr. Köslin)
17,0 0,0	Świelino	Schwellin
3,6	Bożniewice	Hufenberg
7,2	Dobrociechy	Dubbertech
10,8	Głodowa Koszalińska	Goldbeck Haltestelle, Goldbeck (Kr. Köslin)
11,8	Głodowiec	Goldbeck Haltepunkt
16,9	Bobolice Wąsk.	Bublitz Ldb.

km	polska nazwa	niemiecka nazwa
linia Białogard Miasto – Świelino
0,0	Białogard Miasto	Belgard Reichsbanhof
0,6	Białogard Wąsk.	Belgard Kleinbahnhof / Ldb.
1,9	Białogard Wąsk. Przystanek	Belgard Haltepunkt
4,0	Dębczyno	Denzin Hp.
5,6	Rogowo-Byszyno	Roggow-Boissin
7,9	Moczyłki	Spingkrug
9,3	Żytelkowo	Siedkow Schneidemühle
11,3	Dobrówko	Klein Duberow
12,4	Dobrowo Białogardzkie	Groß Duberow
15,9	Słoninko	Schlennin Kalksandsteinwerk
16,7	Słonino	Schlennin
19,2	Bukówko	Neu Buckow (Kr. Belgard)
22,4	Bukowo Białogardzkie	Alt Buckow
26,4	Tyczewo	Tietzow
32,0	Świelino	Schwellin
linia Białogard Wąsk. – Lepino Trójkąt
0,0	Białogard Wąsk.	Belgard Kleinbahnhof / Ldb.
3,7	Łęczenko	Lenzen Wiesenhof
5,6	Łęczno	Lenzen Ziegelei
6,8	Kamosowo-Stanomino	Kammißow-Standemin
7,8	Kamosowo	Kammißow
10,7	Nasutowo	Natztow
12,4	Zagórze	Sager
15,5	Rychowo	Groß Reichow
16,6	Podwilcze	Podewils (Kr. Belgard)
19,3	Rarwino	Rarfin
25,5	Lepino Trójkąt	-

Przypisy

• Wolfram Bäumer, Siegfried Bufe: Eisenbahnen in Pommern. Bufe-Fachbuch-Verlag, Egglham 1988, ISBN 3-922138-34-9

de:Köslin-Belgarder Bahnen