Władysław Borawski
| Data i miejsce urodzenia |
28 września 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 maja 1970 |
| Narodowość | |
| Alma mater | |
| Praca | |
| Budynki |
Szpital Zakaźny Miejski św. Stanisława przy ul. Wolskiej w Warszawie (obecnie Wojewódzki Szpital Zakaźny) |
| Odznaczenia | |
| |
Władysław Borawski herbu Bojcza (ur. 28 września 1892 w Petersburgu, zm. 26 maja 1970 w Lwówku Śląskim) – polski inżynier i architekt, specjalizujący się w projektowaniu szpitali.
Młodość i wykształcenie
[edytuj | edytuj kod]Był synem Aleksandra i Anny z Radyszkiewiczów[2]. Wykształcenie zdobył w Petersburgu: ukończył tam gimnazjum i Instytut Inżynierii Cywilnej.
W czasach szkolnych (1905–1919) w Petersburgu został członkiem zarządów kół samokształceniowych i prezesem Ogólnostudenckiej Kasy Bratniej Pomocy. Założył i prezesował Kołu Architektów oraz Kołu Art. Studentów Polaków Instytutu Inżynierii Cywilnej. Był członkiem komitetu Domu Polskiego „Zgoda” i prezesem Bratniej Pomocy Studentów Polaków Instytutu Inżynierii Cywilnej.
Został aresztowany przez władze radzieckie. Udało mu się zbiec i przedostał się w 1919 r. przez Francję do Polski. Po przyjeździe do Warszawy, ukończył w 1922 Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej[3].
W 1920 r. wstąpił ochotniczo do wojska polskiego.
Praca
[edytuj | edytuj kod]Po ukończeniu studiów wykładał przedmioty specjalne w Państwowej Szkole Budownictwa w Warszawie. W 1925 r. został kierownikiem działu budownictwa specjalnego (szpitale i budynki użytku publicznego) w strukturach m.st. Warszawy. Od chwili powstania w 1929 r. był sekretarzem i skarbnikiem Polskiego Towarzystwa Szpitalnictwa. W czerwcu 1929 r. był polskim delegatem na I Międzynarodowy Kongres Szpitalnictwa w Stanach Zjednoczonych, był również polskim delegatem w stałej Komisji Budowy Szpitali oraz członkiem komisji budowy szpitali przy zarządzie głównym SARP i Polskiego Towarzystwa Szpitalnictwa. Był członkiem honorowym Amerykańskiego Towarzystwa Szpitalnictwa. Zaprojektował kilkadziesiąt szpitali, m.in. w Warszawie, Łodzi, Kaliszu, Łucku i innych miastach.
Był sekretarzem zarządu I Polskiej Wystawy Szpitalnictwa (1938) oraz członkiem komitetu założycieli miesięcznika: Architektura i Budownictwo, Miesięcznik Ilustrowany wydawany w Warszawie staraniem grupy architektów z Warszawy, Krakowa, Lwowa, Poznania i Wilna w osobie przedstawiciela grupy p. Stanisława Woźnickiego.
Wielokrotnie nagradzany za prace w konkursach na projekty szpitali. Ogłosił ponad 20 prac z dziedziny budownictwa szpitali. Przed II wojną światową odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Ważniejsze projekty
[edytuj | edytuj kod]Przed II wojną światową:
- Szpital Zakaźny Miejski św. Stanisława przy ul. Wolskiej w Warszawie (obecnie Wojewódzki Szpital Zakaźny), 1925
- Willa Podgórskich w Warszawie, 1925
- Szpital św. Łazarza – pawilon oddziału przymusowo leczonych kobiet oraz pralnia przy ul. Książęcej w Warszawie, 1929
- Szpital Powszechny im. Przemysława II w Kaliszu, wzniesiony w latach 1934–1936, rozbudowany w latach 1958–1962 o pawilon zakaźny, również projektu Borawskiego[4]
- Dom Turystyczny w Al. Jerozolimskich 105 róg placu Starynkiewicza w Warszawie (1936–1938)[5]
- gmach Rzeźni Miejskiej w Warszawie.
W 1942 roku Borawski przedstawił projekt budynku kliniki ortopedycznej Akademii Medycznej w Warszawie, na budowę którego Niemcy wyrazili zgodę. Miał on powstać w miejscu zniszczonego budynku administracji szpitalnej, jednak rozpoczęte prace budowlane przerwano we wczesnej ich fazie.
Po II wojnie światowej:
- Kamienica Dembińskich przy ul. Senatorskiej 10 wybudowana w latach 1949–1950 w klasycystycznym stylu
- Szpital Położniczy przy ul. Madalińskiego w Warszawie, ukończony w 1953 roku
- Klinika Ortopedyczna Szpitala Dzieciątka Jezus, przy ul. Lindleya 4[6]. Fasada gmachu Kliniki jest repliką budynku Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Budowę zakończono w czerwcu 1956 roku, a ostateczne oddanie gmachu do użytku nastąpiło uroczyście 15 czerwca 1957 roku. Wnętrze budynku zdobiły kute balustrady, żyrandole i kinkiety oraz stiuki, a ściany pokryte były kolorowym kamieniem, gdyż, jak twierdził zleceniodawca, biel stosowana w budownictwie szpitalnym męczy wzrok i obniża wydajność pracy o 40%[7]
- Szpital przy ul. Lindleya 12 w Warszawie.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Władysław Borawski ożenił się z Ludwiką Staniewicz, córką Ludwika Staniewicza. Mieli syna Ludwika, również architekta.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Architektura Warszawy i jej projektanci. [dostęp 2015-02-02]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2022-06-29)].
- ↑ Władysław Borawski h. Bojcza Wielka Genealogia Minakowskiego [dostęp z dnia: 2016-03-24]
- ↑ Warszawska Szkoła Architektury 1915–1965. 50-lecie Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, PWN, Warszawa 1967
- ↑ Anna Roth: Tego już nie ma – Szpitale: św. Ducha i św. Trójcy. [dostęp 2011-02-21].
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, s. 126. ISBN 83-60350-00-0.
- ↑ Jerzy S. Majewski: Wokół Filtrów. gazeta.pl, 2008-04-07. [dostęp 2011-02-21].
- ↑ Prof. dr hab. Andrzej Górecki, Kierownik Katedry i Kliniki Ortopedii: Dzieje Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządów Ruchu. Z Życia Akademii Medycznej w Warszawie, listopad 1999, numer 11 (90) [dostęp 2011-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-26)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Borawski Władysław: Projektowanie budynków mieszkalnych. Lwów: Książnica Polska Tow. Nauczycieli Szkół Wyższych, 1923.
- Borawski Władysław, Kliniki Akademii Medycznych. „Architektura" 1955 nr 1.