Władysław Marcinkowski

Władysław Marcinkowski

Data i miejsce urodzenia	16 czerwca 1858 Mieszków
Data i miejsce śmierci	10 grudnia 1947 Poznań
Zawód, zajęcie	rzeźbiarz
Odznaczenia

Władysław Marcinkowski (ur. 16 czerwca 1858 w Mieszkowie, zm. 10 grudnia 1947 w Poznaniu) – polski rzeźbiarz.

Życiorys

Był synem szewca. Pierwsze nauki w kierunku rzeźby pobierał w Wieczorowej Szkole Rysunków i Modelowania w Poznaniu pod kierunkiem Mariana Jaroczyńskiego, następnie studiował w Berlinie i Paryżu. Jednym z jego nauczycieli w Paryżu był Cyprian Godebski. W okresie paryskim, a następnie berlińskim (osiadł w Berlinie około 1890), utrzymywał kontakty z mieszkającymi na emigracji Polakami, szczególnie artystami, wielokrotnie wykonując rzeźby portretowe. Brał także udział w Salonach paryskich oraz konkursach rozpisywanych w Polsce (konkursy na medaliony wieszczów rozpisane przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, konkurs na fontannę przed gmachem Zachęty w Warszawie - II nagroda w 1900, konkurs na pomnik Chopina w Warszawie - II nagroda w 1909). Ok. 1905 przeniósł się do Sowińca, gdzie zarządzał majątkiem rodu Taczanowskich oraz pracował we własnym atelier rzeźbiarskim.

Był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu, członkiem jego władz i stałego jury konkursowego. Działał także w Stowarzyszeniu Artystów Wielkopolskich. Od 1914 mieszkał na stałe w Poznaniu; miał własną pracownię, a w latach 1926–1939 był dyrektorem Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego. W 1929 organizował Dział Sztuki na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. 50-lecie pracy artystycznej Marcinkowskiego zostało uczczone nagrodą artystyczną miasta Poznania w 1929.

Zmarł 10 grudnia 1947 w Poznaniu. Pochowany na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan (kwatera 6-63).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 mja 1923)
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)

Twórczość

Reprezentował rzeźbę realistyczną, w pewnym okresie twórczości (ok. 1890–1914) skłaniając się także ku symbolizmowi i secesji. Tworzył przede wszystkim rzeźby portretowe, m.in. zaprzyjaźnionych wielkopolskich rodzin ziemiańskich (Zofii Mycielskiej, Zofii i Elizy Taczanowskich, Anzelma Chłapowskiego i innych). W 1899 wykonał pierwszy w Polsce pomnik Słowackiego, wystawiony w Miłosławiu z fundacji Józefa Kościelskiego. Niektóre inne prace:

• rzeźby w katedrze poznańskiej: Chrystus wręczający klucze św. Piotrowi (1893), nagrobek arcybiskupa Dindera, sarkofag kardynała Ledóchowskiego
• rzeźba Atlasa - zwieńczenie kopuły pałacu w Lubostroniu (koniec XIX w.)
• postaci wyobrażające cztery stany dźwigające trumnę św. Wojciecha (katedra w Gnieźnie)
• figury świętych i Zwiastowanie (konkatedra św. Stanisława BM w Ostrowie Wlkp.)
• Chrystus z portalu i figura Serca Jezusowego z ołtarza kościoła Najświętszego Serca Jezusa i św. Floriana na Jeżycach (dziś w Poznaniu)
• Merkury i Herkules na fasadzie Banku Przemysłowców w Poznaniu
• popiersia Karola Marcinkowskiego i Stanisława Staszica
• figury dziewczyny i chłopca w strojach ludowych przed nieistniejącym pomnikiem Mickiewicza w Poznaniu
• popiersie Juliusza Słowackiego do parku Marcinkowskiego w Poznaniu (1923)
• nagrobek arcybiskupa Stablewskiego (1935)
• medaliony i plakiety portretowe (m.in. Heleny Modrzejewskiej, Ignacego Domeyki, Kazimierza Jarochowskiego, Fryderyka Chopina, Ksawerego Zakrzewskiego)
• pomnik Adama Mickiewicza w Śmiełowie (1931)
• pomnik Atlasa dla pałacu Mielżyńskich w Pawłowicach, przeniesiony do Leszna, dzisiaj zaginiony
• rzeźba Modlitwa trzech stanów.

• 
  Nagrobek Anieli z Liszkowskich Dembińskiej na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu, wykonany w 1889
• 
  Pielgrzym Władysława Marcinkowskiego w krużganku konkatedry w Ostrowie Wielkopolskim, wykonany w 1890
• 
  Pomnik Juliusza Słowackiego w Miłosławiu, wykonany w 1899

Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.) Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1983, PWN ISBN 83-01-02722-3.
• Witold Jakóbczyk, Przetrwać nad Wartą 1815–1914, 55. część cyklu „Dzieje narodu i państwa polskiego”, Warszawa 1989.