Włodzimierz Dworzaczek
| ||
Data i miejsce urodzenia | 15 października wg kal. jul. 28 października 1905 Mińsk | |
Data i miejsce śmierci | 23 września 1988 Poznań | |
profesor nauk historycznych | ||
Specjalność: genealogia | ||
Doktorat | 1932 | |
Habilitacja | 1947 | |
Profesura | 1968 | |
Uczelnia | Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() |
Włodzimierz Dworzaczek (ur. 15 października wg kal. jul.[1] / 28 października 1905 w Mińsku[2], zm. 23 września 1988 w Poznaniu) – polski historyk, heraldyk, genealog, profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Studiował nauki historyczne w Poznaniu, w 1932 obronił doktorat. W 1928 przejął materiały heraldyczne zmarłego Artura Reiskiego i kontynuował jego (oraz wcześniej Adama Bonieckiego) prace nad Herbarzem polskim; opracował tom XVII dzieła, ale nie zdążył go opublikować – w 1944 rękopis wraz z archiwum Bonieckiego i Reiskiego spłonął w Bibliotece Krasińskich w czasie powstania warszawskiego. W czasie okupacji niemieckiej, wiosną i latem 1943 pracował w warszawskim Archiwum Głównym Akt Dawnych[3].
Po II wojnie światowej pracował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1947 habilitował się, ale ze względów politycznych habilitacja nie została zatwierdzona.
W 1955 otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej[4], od 1955 był docentem, od 1957 profesorem nadzwyczajnym, a od 1968 profesorem zwyczajnym. W latach 1958–1975 kierował Zakładem Historii Polskiej. W 1959 roku wydał pierwszy w literaturze polskiej podręcznik Genealogia, do którego dołączył 183 tablice genealogiczne polskich rodów monarszych i państw ościennych oraz polskich rodów możnowładczych.
Był jednym z redaktorów edycji Liber chamorum Waleriana Nekandy Trepki (1963). Pracował nad nowoczesnym herbarzem Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów wielkiej własności w Wielkopolsce. Nie zdołał go ukończyć, ale pozostawił ponad 200 tysięcy rejestrów źródłowych, które znajdują się w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk i zostały wydane w formie elektronicznej jako Teki Dworzaczka[5].
Dnia 30 września 1975 profesor Dworzaczek przeszedł na emeryturę. W 70-lecie urodzin otrzymał tytuł Zasłużonego Nauczyciela PRL. Został pochowany na Cmentarzu Miłostowo w Poznaniu[6] (pole 44, kwatera 2, rząd 12, grób 19).
Jego żoną była Jolanta Dworzaczkowa, znawczyni dziejów reformacji i kontrreformacji, specjalistka od braci czeskich.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
15 października 2007 w Archiwum Państwowym w Poznaniu odsłonięta została tablica pamiątkowa w hołdzie Włodzimierzowi Dworzaczkowi oraz zorganizowana została poświęcona jego osobie wystawa. Pobliski skwer nazwano jego imieniem w 2014.
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Archiwum Czapskich w Smogulcu, Poznań 1938.
- Schlichtingowie w Polsce, Warszawa: Gebethner i Wolff 1938.
- „Dobrowolne” poddaństwo chłopów, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1952.
- Akta sejmików województw poznańskiego i kaliskiego z lat 1572–1632, Poznań: PWN T. 1. cz. 1 1957. T. 1. cz. 2. 1962.
- Genealogia, cz. 1–2, Warszawa: PWN 1959.
- Leliwici Tarnowscy. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego. Wiek XIV–XV, Warszawa: „Pax” 1971.
- Hetman Jan Tarnowski. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego, Warszawa: „Pax”, 1985.
- Ksawery Działyński 1756–1819, Kórnik: Biblioteka Kórnicka 2006.
- około 200 haseł w Polskim Słowniku Biograficznym
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kalendarz juliański obowiązywał w Rosji do 1917 roku.
- ↑ Leszek Krajkowski: Profesor Włodzimierz Dworzaczek (1905–1988). Poznań: dostęp 2019-02-10.
- ↑ Włodzimierz Dworzaczek, Listy do redakcji. ZAiKS i teatry amatorskie, w: Tygodnik Powszechny, nr 9(154)/1948, s. 6.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589.
- ↑ Teki Dworzaczka.
- ↑ Dworzaczek Włodzimierz – miejsce pochówku [dostęp 2019-02-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik historyków polskich (pod redakcją Marii Prosińskiej-Jackl), Warszawa 1994
- Biogram Władysława Dworzaczka na stronie Biblioteki Kórnickiej PAN
- Absolwenci Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Ludzie urodzeni w Mińsku
- Odznaczeni odznaką tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Polscy genealodzy
- Polscy heraldycy
- Urodzeni w 1905
- Współpracownicy Polskiego Słownika Biograficznego
- Wykładowcy Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Zmarli w 1988
- Pochowani na Cmentarzu Miłostowo w Poznaniu