Wielonek (województwo wielkopolskie)
52°37′24″N 16°25′20″E/52,623333 16,422222
| wieś | |
 Wieś widziana z powietrza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-560[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PSZ |
| SIMC |
0592532 |
Położenie na mapie gminy Ostroróg  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego  | |
| 52°37′24″N 16°25′20″E/52,623333 16,422222[1]
| |
Wielonek (dawnej Wielim[3], niem. Wielonek) – niewielka wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Ostroróg ok. 2 km na południowy – zachód od miasta Ostroróg, przy drodze powiatowej w kierunku Zapustu, Zajączkowa, Koźla, Otorowa oraz drodze gminnej w kierunku Dobrojewa. Zabudowa wsi ma charakter rozproszony. W centrum wsi ma ona jednak charakter zwarty, zagrodowy. Ludność – 193 osoby według danych UMiG w Ostrorogu na 31.12.2009.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o wsi Wielonek pochodzi z 1391 r. (mowa jest o kmieciu z Wielonka), chociaż zdaniem Calliera miejscowość wieś istniała już ok. 1383 roku. Prawdopodobnie wieś już w tamtym okresie wchodziła w skład majątku Ostrogskiego i należała do Grocholi. W 1450 roku Wielonek dzierżawił Joachim Bukowiecki. Od 1508 roku wieś wchodziła w skład Parafii Ostroróg. Od 1718 roku wieś należała do Macieja Malechowskiego, a od XVIII wieku do początku XX tereny leśne wsi były własnością rodziny Kwileckich z Dobrojewa. Z tego okresu Callier wymienia następujących kmieci: Bura, Wąchała, Witek, Maciek, Frącek, Rucki; chałupników Stach, Mikołaj, Gębara, Matyszka, Duda, Wachowa, Borowy. W tym czasie we Wielonku znajdował się młyn, natomiast z lasu we Wielonku do tartaku w Dobrojewie dojeżdżała parowóz, którym transportowano drewno. W 1840 roku wieś zamieszkiwał 200 osób, w 1989 roku – 235.[4][5][6][7]
Do szkoły katolickiej we Wielonku na przełomie lat 1866/1867 uczęszczało 101 dzieci, nauczycielem od 1856 był Franciszek Marker[8].
Czasy współczesne
[edytuj | edytuj kod]Większość mieszkańców zajmuje się rolnictwem. Organizacje działające na tereni wsi to: Ochotnicza Straż Pożarna, Rada sołecka i Koło łowieckie. We wsi znajdują się:
- zespół szkolny z początku XX wieku (budynek szkoły i budynek gospodarczy) – pierwotnie była to samodzielna szkoła katolicka, następnie filia szkoły w Ostrorogu (do końca XX wieku, filia została zlikwidowana), obecnie własność prywatna;
- kilka domów z przełomu XIX i XX wieku;
- remiza Ochotniczej Straży Pożarnej wraz ze świetlicą;
- powojenna kapliczka Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w otoczeniu czterech lip – dar mieszkańców – poprzednia figura ufundowana przez Kwileckich została zniszczona w czasie wojny;
- krzyż – pomnik, w lesie na końcu alejki, postawiony przez I. Kwileckiego na okoliczność upolowania przez syna zwierzęcia. Na krzyżu napis „Na pamiątkę października 1881 roku Jasiowi Kwileckiemu” i dalej zm. 13.07.1882 roku. Na cokole natomiast – „postawił ojciec 1884”;
- lipa drobnolistna o wymiarach pomnikowych;
- modrzew – pomnik przyrody (Decyzja nr RŻLlś 7146-45/80 Wojewody Poznańskiego z 18.11.1980 r.).[5][7][9]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 8 stycznia 2025, identyfikator PRNG: 146585
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1463 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wielonek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 360.
- ↑ Callier Edmund, Ostrorog: monografia w głównych zarysach, Poznań: Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskie, 1891.
- ↑ a b Paweł Mordal, Inwentaryzacja Krajoznawcza Miasta i Gminy Ostroróg, Ostroróg: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, 1990.
- ↑ Włodzimierz Dworzaczek, Wielkopolscy Ostrorogowie, Ostroróg: Wydawnictwo biblioteki publicznej Miasta i Gminy Ostroró, 1998.
- ↑ a b Miejscowości - Urząd Miasta i Gminy Ostroróg [online], www.ostrorog.pl [dostęp 2016-07-17].
- ↑ Rzepecki Ludwik, Obraz katolickich szkół elementarnych objętych Archidyjecezyjami Gnieźnieńską i Poznańską oraz Dyjecezyjami Chełmińską i Warmińską wydał Ludwik Rzepecki, Ludwik Rzepecki, 1867 [dostęp 2016-07-17].
- ↑ Urząd Miasta i Gminy Ostroróg, Plan odnowy miejscowości Wielonek na lata 2010-2015, Urząd Miasta i Gminy Ostroróg, 2010.
