Dobrojewo (województwo wielkopolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dobrojewo
wieś
Ilustracja
Dobrojewo – stodoła z kamienia polnego, w tle komin dawnej gorzelni, po prawej dawny dom młynarza
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

szamotulski

Gmina

Ostroróg

Liczba ludności (2011)

576[2]

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

64-560[3]

Tablice rejestracyjne

PSZ

SIMC

0592437

Położenie na mapie gminy Ostroróg
Mapa konturowa gminy Ostroróg, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dobrojewo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dobrojewo”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dobrojewo”
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego
Mapa konturowa powiatu szamotulskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dobrojewo”
Ziemia52°38′44″N 16°24′58″E/52,645556 16,416111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Dobrojewo, wiadukt na torami kolejowymi na nieczynnej linii do Międzychodu

Dobrojewo – wieś w Polsce, położona na Pojezierzu Poznańskim. Leży w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Ostroróg (około 3 kilometry na północny - zachód od Ostroroga) i jest jej największą wsią. Wieś Dobrojewo położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 184 oraz nieczynnej linii kolejowej Szamotuły - Międzychód[2][4][5]. Wieś Usytuowana jest w odległości 48 km na północny zachód od Poznania. Na południe od wsi rozciąga się kompleks leśny, przez który przebiega znakowany żółty szlak pieszy z Ostroroga do Sierakowa[6]. Na północ od wsi przepływa rzeka Ostroroga[6], a dalej, około 10 km rzeka Warta, za którą rozpoczynają się lasy Puszczy Noteckiej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o Dobrojewie pochodzi z 1391 roku (wieś występuje pod nazwą Dobrugewo). W 1396 roku miejscowość pojawia się w źródłach jako Dobruewo, z kolei w 1401 roku - Dobrogewo, w 1434 roku - Dobrouyewo, w 1450 roku - Dobrugiewo, w 1475 roku - Dobrugow, 1499 roku - Dobrugyewo, oraz w 1563 roku jako Dobrziewo).

Pierwszymi znanymi ze źródeł właścicielami Dobrojewa byli Dobrojewscy (posiadali 1/2 wsi). W latach 1396-1401 wymieniany był Adlart z Dobrojewa Dobrujewski, z kolei w latach 1397-1403 jego syn - Święszek z Dobrojewa Dobrujewski (zmarły w 1407 roku). W latach 1407 - 1412 źródła wymieniają dzieci Święszka - Stanisława, Mikołaja, Świętosławę i Annę.

Od 1434 roku wieś należała do Ostrorogów: Sędziwoja wojewody poznańskiego, potem do Stanisława, następnie do jego syna Jana oraz potomków Jana - Wacława i Stanisława[7].

Od 1718 roku wieś należała do Macieja Malechowskiego, a od 1744 do 1939 roku do Kwileckich[5].

Wieś szlachecka Dobrujewo położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[8].

W 1848 roku obozowali w miejscowości powstańcy[9][10]. W XIX wieku właścicielem Dobrojewa był hrabia Stefan Kwilecki, herbu Szreniawa[11]. Majątek obejmował 11 618 mórg i poza Dobrojewem folwarki: Bielejewo, Binino, Nosalewo, Spibieda, Stefanowo oraz leśnictwa Klemensowo i Forestowo[11]. Rozgłos majątkowi Kwileckich przyniosła od 1864 r. owczarnia[11]. W Dobrojewie od 1866 roku eksploatowano również torf prasowany, a roczna produkcja sięgała 4 milionów cegieł[11]. Pod koniec XIX wieku majątek Dobrojewo liczył 950 mieszkańców i 54 dymy[11]. Przeważali katolicy (876) nad ewangelikami (54)[11].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego[6].

W Dobrojewie na wydmie piaszczystej znaleziono siekierkę i dłuto krzemienne[12].

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

W Dobrojewie mieściło się państwowe gospodarstwo rolne[9]. W okolicy wsi znajdują się sady[6][9].

Obiekty zabytkowe i historyczne[edytuj | edytuj kod]

Kapliczka Św. Walentego

Zespół pałacowy i folwarczny (nr rej.: 857/Wlkp/A z 1.06.1968 i z 24.01.2012)

Widok pałacu przed 1912

W południowej części wsi znajduje się zespół pałacowy wzniesiony w XVIII wieku dla Adama Kwileckiego a następnie przebudowany. W pałacu znajdowały się liczne pamiątki rodowe i duża biblioteka[5].

Pałac nie przetrwał II wojny światowej, został rozebrany w latach 1941 – 1942. Z dostępnych źródeł znany jest jednak jego wygląd. Na pałacu znajdowała się tablica fundacyjna z rokiem 1784r, w tym czasie rozpoczęto budowę, która w 1786 r. została ukończona. Prace wewnątrz trwały do 1788 roku Napis na tablicy fundacyjnej głosił: „Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, Adam z Kwilcza na Ostrorogu Kwilecki kasztelan P.: Ord. Św. Anny, Św. Stanisława, kawaler, sobie y Potomkom dom ten wystawił 1784”. Budynek był dość duży, parterowy, ale z wysoką piwnicą i piętrową wystawką. Całość o barokowych cechach symetrii i osiowości, co miało nawiązywać do tradycji Wersalu. Ozdobna architektura budynku jak również bogate i artystyczne wyposażenie wnętrz malowidła, jedwabne tkaniny i tapety zamówione w Berlinie) nadawały mu pałacowych cech. W 1787 r. od strony ogrodu dobudowano portyk kolumnowy[5][13][14].

Dobojewo – głaz narzutowy – drogowskaz do Oporowa, w tle dom młynarza

Z zespołu pałacowego zachowały się natomiast dwie oficyny. Po II wojnie światowej w oficynach znajdowały się biura PGR, mieszkania, świetlica, stołówka i przedszkole[5].

Oficyna Północna – zbudowana w 1784 – 1786, piętrowa, murowana i otynkowana, siedmioosiowa. Dach pokryty dachówką, czterospadowy. Przy wejściu dwie kolumny wspierające balkon. Na dachu ozdobne okno z kamiennymi wazonami po bokach[5][15].

Dobrojewo – brama wjazdowa do folwarku południowa, w tle zabytkowy spichlerz

Oficyna Południowa – zbudowana w 1784 – 1786, parterowa, murowana i otynkowana, siedmioosiowa. Dach pokryty dachówką, czterospadowy. Nad wejściem balkon i lukarna, po obuj jej stronach kamienne wazony[5][15].

Dobrojewo – rzeźba Chrystusa ok. 1750 r. na drewnianym krzyżu z 1945 r.

Całość uzupełniał obszerny dziedziniec oraz ogród w stylu francuskim za pałacem założony w latach 1787 – 1788[13]. Dziedziniec otoczony ogrodzeniem z ozdobną bramą wjazdową która również została zachowana. Brama zbudowana w stylu klasycystycznym równocześnie z pałacem w latach 1784 – 1786. Murowana i otynkowana, składa się z czterech kwadratowych słupów krytych dachówką. Na dwóch słupach wewnętrznych umiejscowiono dwie rzeźby wojowników z piaskowca. Z kolei na zewnętrznych słupach znajdują się wazony[5]. Ogrodzenie znajduje się po obu stronach bramy, na murowanych słupach usytuowano wazony.

Dobrojewo – stodoła z kamienia polnego i cegły

W północno-wschodniej części dziedzińca zlokalizowano studnię o wysokości ok. 150 cm zbudowaną z kamienia polnego i zwieńczoną czterema wazonami[5].

Natomiast w przypadku zabudowań gospodarczych na uwagę zasługują:[5][15]

  • trzykondygnacyjny, późnoklasycystyczny, murowany spichlerz z 1 połowy XIX wieku,
  • parterowa, murowana kuźnia z 1 połowy XIX wieku,
  • stodoła zbudowana z kamienia polnego, z końca XIX wieku,
  • piętrowa gorzelnia z kamienia polnego, z końca XIX wieku,
  • brama wjazdowa do folwarku od strony południowej, zbudowana w latach 1784 – 1786, granicząca z ogrodzeniem dziedzińca, na murowanych słupach usytuowano wazony,
  • brama wjazdowa do folwarku od strony północnej, zbudowana wraz ze stróżówką na początku XIX wieku, na murowanych słupach usytuowano wazony.
Dobrojewo – zespół pałacowy – oficyna południowa i studnia z kamienia polnego

Zabudowania pałacowe i folwarczne uzupełnia park krajobrazowy o powierzchni 8 ha założony w końcu XVIII wieku. W parku zachowały się resztki dawnego układu ścieżek. Dominują graby, lipy, kasztanowce, sosny i akacje, w zachodniej części parku okrągły staw otoczony grabami[5][15].

Obok oficyny północnej rośnie robinia o obwodzie 310 cm, w podwórzu gospodarczym lipa o obwodzie 434 cm. Od drogi wojewódzkiej 184 do pałacu aleja lipowo – grabowa (m.in. platan 234 cm obwodu). W drugą stronę przy drodze na Ordzin aleja kilkudziesięciu jesionów (wśród nich m.in. 360, 382, 398 cm obwodu). Druga aleja kilkudziesięciu jesionów znajduje się na południe od zabudowań pałacowych, przy drodze polnej do Wielonka (wśród nich m.in. 283, 295, 326 cm obwodu)[5].

Pozostałe zabudowania

  • Dom w centrum wsi (dawna szkoła), zbudowany ok. 1850 r., parterowy, dach kryty dachówką. Nad wejściem trójkątne ozdobne okno i oddzielny daszek[5].
  • Dom w centrum wsi (młynek, dom młynarza), zbudowany w 1 połowie XIX wieku. na planie ośmioboku[5].

Kapliczki i krzyże

  • rzeźba Św. Walentego (przy drodze wiejskiej do Binina) drewniana rzeźba z XVIII wieku, umieszczona w murowanej kapliczce z 1945 r. wysokość ok. 5m.[5][15][16],
  • rzeźba Św. Wawrzyńca (przed budynkiem dawnej szkoły), kamienna rzeźba z XVIII wieku, umieszczona w murowanej kapliczce z 1945 r. wysokość ok. 4,5 m[5][15][16],
  • rzeźba Chrystusa ok. 1750 r. na drewnianym krzyżu z 1945 r. (przy drodze do Ordzina)[5][15][16],
  • rzeźba Chrystusa na krzyżu (przy drodze polnej do Wielonka),
  • rzeźba Chrystusa na krzyżu (przy drodze polnej do Ostroroga),.

Fundatorem rzeźb Św. Walentego i Św. Wawrzyńca jest prawdopodobnie Adam Kwilecki, wskazuje na to m.in. okres z jakiego pochodzą i umiejscowienie blisko folwarku. Pierwotne kapliczki zostały zniszczone w czasie II wojny światowej, natomiast same rzeźby zostały uratowane przez mieszkańców.

Ponadto we wsi znajduje się głaz narzutowy, przy drodze do Oporowa. Dawny drogowskaz, napis na głazie – do Oporowa 1824 r.[5]

Czasy współczesne[edytuj | edytuj kod]

We wsi znajduje się boisko piłkarskie, na którym swoje mecze rozgrywa klub piłkarski "Kamile Dobrojewo"[17]. W 2016 roku w Dobrojewo utworzono ochotniczą straż pożarną.[18] We wsi znajduje się również świetlica wiejska, plac zabaw i oczyszczalnia ścieków. W CEiDG zarejestrowanych jest 21 podmiotów.[19]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24744
  2. ↑ a b Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 czerwca 2015)].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 230 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 378, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-07-28]. 
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Paweł Mordal: Inwentaryzacja Krajoznawcza Miasta i Gminy Ostroróg. Ostroróg: Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze / Urząd Miasta i Gminy Ostroróg, 1990.
  6. ↑ a b c d Jan Maj, Alicja Dziewulska: Mapa topograficzna Polski N-33-129/130: Poznań. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-150-X.
  7. ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2016-09-23].
  8. ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. I, Wielkopolska, Warszawa 1883, s. 23.
  9. ↑ a b c Romuald Krygier: Ziemia szamotulska. Wyd. 1. Wydawnictwo Poznańskie, 1972, s. 59.
  10. ↑ Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 470. ISBN 83-7079-589-7.
  11. ↑ a b c d e f Dobrojewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 72.
  12. ↑ Erzepki Bolesław (1852-1932), Album przedhistorycznych zabytków Wielkiego Księstwa Poznańskiego zebranych w Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu..., Poznań : Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskie, 1893 [dostęp 2016-12-17].
  13. ↑ a b Zofia Ostrowska-Kębłowska: Architektura pałacowa drugiej połowy XVIII wieku w Wielkopolsce. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe; Oddział w Poznaniu, 1969.
  14. ↑ Romuald Krygier: Ziemia Szamotulska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1972.
  15. ↑ a b c d e f g Teresa Ruszczyńska: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Tom V, Zeszyt 23 Powiat Szamotulski. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej akademii Nauk, 1966.
  16. ↑ a b c Michał Zalewski: Dobrojewo w powiecie szamotulskim w Wielkopolsce. kapliczki.info.pl, 2014. [dostęp 2018-12-22]. (pol.).
  17. ↑ Kamile-Dobrojewo, Kamile Dobrojewo [online], kamiledobrojewo.futbolowo.pl [dostęp 2017-01-28].
  18. ↑ Dobrojewo - pokaz strażacki. [online] [dostęp 2017-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02].
  19. ↑ CEIDG – Przed wypełnieniem wniosku, wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej, własna działalność, własna firma [online], prod.ceidg.gov.pl [dostęp 2017-01-28].
Gmina Ostroróg
Miasta
Wsie
Osady
Osady leśne
Integralne
części wsi
Była cz, wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dobrojewo_(województwo_wielkopolskie)&oldid=72859545”